Ο Χαράλαμπος Πατρινός από τους πλέον έγκριτους διεθνώς Οικονομολόγους σε θέματα παιδείας, επικεφαλής εκπαίδευσης για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Washington, DC των ΗΠΑ (Practice Manager for the Europe and Central Asia region of the World Bank’seducation) εξετάζει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μαθητἑς -τώρα που είναι αναγκασμένοι να μελετούν από τα σπίτια τους χρησιμοποιώντας την σὑγχρονη τεχνολογἱα των socialmedia.
Με στοιχεία από την επιστημονική προσέγγιση του, με τίτλο We should avoid flattening the curve in education – possible scenarios for learning loss during the school lock downs, χαρτογραφεί τις νέες εκδοχές και συνέπειες από το μοντέλο εκπαίδευσης που οι συνθήκες των περιοριστικών μέτρων λόγω πανδημίας, επιβάλουν και συνοπτικά παραθέτει ορισμένα νεωτερικά συμπεράσματα.
«Δεν είμαστε ανίσχυροι στο να επηρεάσουμε την καμπύλη μάθησης» θα πει.
Ο ίδιος, με διδακτορικό από το The University of Sussexστο Ηνωμένο Βασίλειο, ειδικεύεται σε όλους τους τομείς εκπαίδευσης, ιδίως όμως, στη διαχείρισητουσχολείου- τη χρηματοδότηση από πλευράς ζήτησης και τις συμπράξεις δημόσιου ιδιωτικού τομέα.
Εργάστηκε τα προηγούμενα χρόνια ως οικονομολόγος στο Οικονομικό Συμβούλιο του Καναδά.Διαχειρίστηκε επιχειρήσεις δανεισμού εκπαίδευσης και αναλυτικά προγράμματα εργασίας στην Αργεντινή, στην Κολομβία και το Μεξικό, καθώς και ένα περιφερειακό ερευνητικό έργο σχετικά με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση και ανάπτυξη των αυτόχθονων λαών της Λατινικής Αμερικής, που δημοσιεύθηκε στη Λατινική Αμερική (Palgrave Macmillan, 2006).
Είναι ένας από τους κύριους συγγραφείς της έκθεσης Lifelong Learning in the Global Knowledge Economy (World Bank, 2003) ενώ έχει ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις, συγκριτικές μελέτες, πολιτικές αναλύσεις, και πλούσια αρθρογραφία σε περιοδικά. Ακόμη,είναι συν- συγγραφέας των: βιβλίων: Policy Analysis of Child Labor A Comparative Study (St. Martin’s, 1999), Decentralization of Education: Demand Side Financing (World Bank, 1997), and Indigenous People and Poverty in Latin America: An Empirical Analysis with George Psacharopoulos (World Bank/Ashgate, 1994). Έχει επίσης εργαστεί στην Αφρική, την Ασία, την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αμερική.
«Το κατώτατο σημείο της καμπύλης εισοδήματος μπορεί να εμφανίσει απότομη αύξηση της φτώχειας λόγω της έλλειψης ευκαιριών για εργασία»
Υποστηρίζετε ότι, πρέπει να αποφύγουμε την ισοπέδωση της καμπύλης στην εκπαίδευση–και μιλάτε για πιθανά σενάρια απωλειών στις επιδόσεις των μαθητών ενώ τα σχολεία παραμένουν κλειστά;
-Η κοινωνική αποστασιοποίηση, μια απαραίτητη στρατηγική για τη μείωση της εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού (COVID-19), οδήγησε τις περισσότερες χώρες νακλείσουν τα σχολεία. Όμως με 1,5 δισεκατομμύριο παιδιά εκτός σχολείων σε 175 χώρες (από τις 10 Απριλίου), οι ανησυχίες εντείνονται σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στις επιδόσεις και τη μάθηση των μαθητών.
Ενώ η μαθησιακή κρίση προϋπήρχε στον κόσμο, η συνεχιζόμενη κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα ασκήσει περαιτέρω πίεση στις όποιες θετικές επιδόσεις των μαθητών που αποκτήθηκαν με μεγάλη προσπάθεια. Στην παρούσα μελέτη προσομοίωσηςτων συνεπειών της κρίσης, προτείνουμε να μελετήσουμε τις επιπτώσεις που θα έχει το κλείσιμο των σχολείων στην «καμπύλη μάθησης». Αυτό θα βοηθήσει να επικεντρωθούμε στους οικονομικάευάλωτουςκαι στους αδύναμους μαθητές, ώστε να σχεδιάσουμε καλύτερες στρατηγικές μετριασμού των επιπτώσεων προς όφελος των μαθητών.
Πρέπει να αποφύγουμε την ισοπέδωση της καμπύλης στην εκπαίδευση - Πιθανά σενάρια απωλειών στις επιδόσεις και τη μάθηση, ενώ τα σχολεία παραμένουν κλειστά
Οι καμπύλες μάθησης από ποιους σχεδιάζονται;
Σχεδιάζονται συνήθως από τους φορείς διεξαγωγής εθνικών αξιολογήσεων (όπωςτο National Assessment of Educational Progress - NAEP) ή διεθνών αξιολογήσεων (όπως τα προγράμματα Programme for International Student Assessment - PISA, Trendsin International Mathematics and Science Study - TIMSS ή Progressin International Reading Literacy Study - PIRLS). Οι μέσοι όροι των επιδόσεων των μαθητών (που τοποθετούνται στην κορυφή αυτών των καμπυλών) είναι πιθανώς και οι ευρύτερα γνωστοί επειδή είναι οι δείκτες για την κατάταξη των χωρών. Αλλά μπορούμε να μάθουμε πολύ περισσότερα από αυτές τις καμπύλες.
Για παράδειγμα;
Το πλάτος της καμπύλης, δηλαδή, η τυπική απόκλιση, είναι ένας από τους δείκτες ανισότητας εντός των σχολικών συστημάτων. Ένα άλλο πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό αυτών των καμπυλών είναι ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατάταξη των μαθητών με βάση τις βαθμίδες (τα επίπεδα επάρκειας).
Με τις καμπύλες αποδίδετε την συγκρισιμότητα-τι παρατηρείτε;
Τα τελευταία χρόνια, έχουν καταβληθεί μεγάλες προσπάθειες για να καταστούν οι καμπύλες μάθησης πιο συγκρίσιμες όσον αφορά τους μαθητές που βρίσκονται στην κατώτερη βαθμίδα. Οι μαθητές που δεν καταφέρνουν να φτάσουν στην κατώτερη βαθμίδα εμφανίζονται στη γκρίζα περιοχή αριστερά από την κόκκινη διακεκομμένη γραμμή. Πέρυσι, η Παγκόσμια Τράπεζα δεσμεύτηκε να επικεντρωθεί στη «μάθηση των αδύναμων» – δηλαδή στους δεκάχρονους μαθητές με επιδόσεις κάτω από την κατώτερη βαθμίδα, που αδυνατούν να διαβάσουν και να κατανοήσουν ένα βασικό κείμενο. Ανησυχούμε για αυτήν την κατηγορία μαθητών επειδή οι που δεν μαθαίνουν να διαβάζουν στην ώρα τους, αντιμετωπίζουν συχνά δυσκολίες στη φοίτησή τους στο σχολείο, ή αργότερα όταν ενταχθούν στην αγορά εργασίας.
“...οι μαθητές που βρίσκονται στην κορυφή θα πάνε ακόμα πιο ψηλά, ενώ οι μαθητές στην κατώτερη βαθμίδα θα πέσουν ακόμα πιο χαμηλά. Ακόμα κι αν ο ιός δεν ενδιαφέρεται για το αν κάποιος είναι πλούσιος ή φτωχός, οι πλούσιοι είναι σε πολύ καλύτερη θέση ώστε να μετριάσουν τις επιπτώσεις του.”
Με την επίκαιρη μελέτη σας ποιες είναι οι εκδοχές για τα επίπεδα της μάθησης;
Στην παρούσα μελέτη μας, εξετάζουμε τρία πιθανά σενάρια για την καμπύλη μάθησης, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά τα επίπεδα επιδόσεων των μαθητών στις χώρες όπου τα σχολεία έχουν κλείσει.
Τρία πιθανά σενάρια για την εξέλιξη της καμπύλη μάθησης τους επόμενους μήνες: χαμηλότερος μέσος όρος, υψηλότερη τυπική απόκλιση ή απότομη αύξηση των χαμηλών ποσοστών επιδόσεων στο κάτω μέρος.
Κάθε σενάριο ενεργοποιείται από έναν διαφορετικό μηχανισμό που επηρεάζει τους μαθητές τη δεδομένη στιγμή.
Το πρώτο είναι ο πιο απλός μετασχηματισμός, ο οποίος προκαλείται από τη μείωση των μέσων όρων των σχολικών επιδόσεων σε όλη την κατανομή (η μπλε καμπύλη). Πρόκειται για ένα εξαιρετικά πιθανό σενάριο παρά τις προσπάθειες των σχολικών συστημάτων, όσο καλές κι αν είναι αυτές, να προσφέρουν εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Η διακύμανση του εκπαιδευτικού χρόνου σχετίζεται με την απώλεια μάθησης.
“Τα παιδιά που δεν πηγαίνουν στο σχολείο παρουσιάζουν πτώση στις επιδόσεις, παρά τις καλύτερες προθέσεις της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και της κατ’οίκον διδασκαλίας.”
Μας το εξηγείτε ακριβώς;
Προηγούμενες κρίσεις όπως η ύφεση της περιόδου 2008-09 είχαν σημαντικά αρνητική επίδραση στη μάθηση, ιδίως σε περιοχές με υψηλότερα ποσοστά μαθητών από ευάλωτες οικογένειες και μειονότητες. Υπάρχουν επίσης δεδομένα ότι έκτακτα συμβάντα όπως πλημμύρες, επηρεάζουν σημαντικά τις επιδόσεις των μαθητών όλων των τάξεων. Τα παιδιά που δεν πηγαίνουν στο σχολείο παρουσιάζουν πτώση στις επιδόσεις, παρά τις καλύτερες προθέσεις της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και της κατ’οίκον διδασκαλίας.
Δεύτερον, ας θεωρήσουμε την περίπτωση κατά την οποία η καμπύλη γίνεται επίπεδη (ή ασύμμετρη) λόγω των εξαιρετικά άνισων επιπτώσεων της κρίσης (η μωβ καμπύλη). Αυτό είναι ένα σενάριο στο οποίο οι μαθητές που βρίσκονται στην κορυφή θα πάνε ακόμα πιο ψηλά, ενώ οι μαθητές στην κατώτερη βαθμίδα θα πέσουν ακόμα πιο χαμηλά. Ακόμα κι αν ο ιός δεν ενδιαφέρεται για το αν κάποιος είναι πλούσιος ή φτωχός, οι πλούσιοι είναι σε πολύ καλύτερη θέση ώστε να μετριάσουν τις επιπτώσεις του. Οι πιο πλούσιες οικογένειες ζουν σε άνετα σπίτια, έχουν καλές συνδέσεις στο Διαδίκτυο, μπορούν να προσλάβουν δάσκαλο για ιδιαίτερα μαθήματα και οι γονείς υψηλής μόρφωσης μπορούν να διευκολύνουν την κατ’ οίκον εκπαίδευση των παιδιών τους. Οι φτωχές οικογένειες, ειδικά όσες ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, ζουν σε σπίτια με λίγες ανέσεις, μπορεί να μην έχουν καν ραδιόφωνο, πόσο μάλλον σύνδεση στο Διαδίκτυο ή ψηφιακές συσκευές, δεν έχουν τους πόρους για δάσκαλο για ιδιαίτερα μαθήματα στο σπίτι και δυσκολεύονται να καθοδηγήσουν τα παιδιά τους στα τα μαθήματά τους. Το κατώτατο σημείο της καμπύλης εισοδήματος μπορεί επίσης να εμφανίσει απότομη αύξηση της φτώχειας λόγω της έλλειψης ευκαιριών για εργασία ή λόγω της ανεργίας. Σε αυτό το σενάριο, οι εύποροι θα καταφέρουν να προχωρήσουν και οι φτωχοί θα μείνουν ακόμα πιο πίσω.
“Δεν είμαστε ανίσχυροι στο να επηρεάσουμε την καμπύλη μάθησης.”
Τι μπορεί να επηρεάσει ώστε να αλλάξει η καμπύλη;
Ας σκεφτούμε ότι η καμπύλη μπορεί να αλλάξει λόγω εγκατάλειψης του σχολείου (ο πράσινος πληθυσμός που παραμένει μόνιμα εκτός σχολείου). Έχουμε μάθει από προηγούμενες κρίσεις, όπως η οικονομική κρίση στην Ασία του 1997-98 και η πανδημία πολιομυελίτιδας του 1916, ότι η μπορεί να υπάρξει κατακόρυφη πτώση στη φοίτηση, λόγω των επιπτώσεων τόσο σε επίπεδο ζήτησης όσο και προσφοράς. Από την πλευρά της ζήτησης, η εισοδηματική κρίση αναγκάζει τις οικογένειες να ζητήσουν από τα παιδιά τους να εργαστούν, με αποτέλεσμα να μην επιστρέψουν ποτέ στο σχολείο. Ανησυχούμε ιδιαίτερα για τα κορίτσια, διότι είναι συνήθως τα πρώτα που εγκαταλείπουν το σχολείο.
Από την πλευρά της προσφοράς, μπορεί να παρατηρήσουμε το κλείσιμο όλο και περισσότερων σχολείων. Οι κυβερνήσεις διαθέτουν περιορισμένους πόρους, καθώς το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα αντιμετωπίζει κρίση. Αυτό μπορεί να υποχρεώσει τα υπουργεία παιδείας να θέσουν σε προσωρινή άδεια τους εκπαιδευτικούς και να κλείσουν ή να συγχωνεύσουν σχολεία. Επίσης, πολλές χώρες έχουν επεκτείνει το εκπαιδευτικό σύστημα μέσω ιδιωτικών σχολείων χαμηλών διδάκτρων. Αυτά τα σχολεία λειτουργούν συνήθως με μικρά περιθώρια κέρδους και είναι άγνωστο αν θα επιβιώσουν από αυτήν την κρίση.
Τι χρονική διάρκεια απαιτείται για να μάθουμε το μέγεθος των επιπτώσεων της κρίσης του COVID-19;
Δεν είναι δυνατόν να περιμένουμε πολύ για να δράσουμε. Γι’ αυτό πραγματοποιούμε τώρα αυτή την προσομοίωση των επιπτώσεων στις επιδόσεις των μαθητών. Στηριζόμενοι στα υπάρχοντα στοιχεία για τις επιπτώσεις των κρίσεων στις επιδόσεις των μαθητών αλλά και στις τράπεζες δεδομένων που διαθέτουμε, όπως τα Εναρμονισμένα Μαθησιακά Αποτελέσματα (Harmonized Learning Outcomes) και την τράπεζα δεδομένων για την Μαθησιακή Φτώχεια (Learning Povertydataset), θα αναπτύξουμε μοντέλα ως προς την εξέλιξη της καμπύλης εάν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα. Θα εξετάσουμε διαφορετικά σενάρια όπως αυτά που απεικονίζονται παραπάνω καθώς και διαφορετικές στρατηγικές πού μπορεί να βοηθήσουν στο μετριασμό των επιπτώσεων.
Δεν είμαστε ανίσχυροι στο να επηρεάσουμε την καμπύλη μάθησης.
Σημ. Το πόρισμα βρίσκεται σε εξέλιξη και ενημερώνεται συνεχώς. Όσο θα καθίστανται διαθέσιμα αποτελέσματα και νέες προβλέψεις, η ενημέρωση στο ιστολόγιο: (https://blogs.worldbank.org/education/we-should-avoid-flattening-curve-education-possible-scenarios-learning-loss-during-school).