«Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, σε μεγάλο βαθμό, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η Ορχήστρα μας, στερήθηκε την επαφή με το κοινό που για μας αποτελεί υψηλό σημείο αναφοράς κάθε συναυλίας. Στη διάρκεια αυτού του χρόνου, όμως, δεν μείναμε άπραγοι. Αντιθέτως, με δεδομένες τις αντίξοες συνθήκες, δοκιμαστήκαμε (και δοκιμάσαμε) νέους τρόπους επικοινωνίας με τους πολλούς παλιούς και νέους φίλους μας. Απόδειξη, οι δεκάδες χιλιάδες θεάσεις των διαδικτυακών δράσεων μας που -επειδή ουδέν κακόν αμιγές καλού- διευκόλυναν την προσβασιμότητα στο πολυεπίπεδο έργο της Πρώτης Ορχήστρας της χώρας, της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Και -πρέπει να πω- ότι την πρωτιά αυτή της βαριάς ιστορίας μας, την αντιλαμβανόμαστε, όχι ως προνόμιο, αλλά ως ευθύνη».
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΑ, Λουκάς Καρυτινός παρουσίασε το πρόγραμμα της περιόδου 2021 - 2022, με την ευχή η φετινή χρονιά «να κυλήσει σε μια συνθήκη, κατά το δυνατόν, κοντά στην κανονικότητα».
Highlights
Στο πρόγραμμα ξεχωρίζουν σπουδαία έργα όπως η 9η και η 6η του Μπετόβεν, η Έκτη αλλά κι η Όγδοη του Μπρούκνερ, συναυλίες επετειακές, όπως για τα 200 Χρόνια από τη γέννηση του Σεζάρ Φρανκ, για τα 50 χρόνια από τον θάνατο του Ιγκόρ Στραβίνσκι, η συμμετοχή στο Έτος Σαιν Σανς, το αφιέρωμα στον Νικόλαο Μάντζαρο, όπως και η συνέχεια του Κύκλου Ελληνική Επανάσταση που τιμά τα 200 χρόνια ελευθερίας.
Στο πόντιουμ θα δούμε μεγάλα ονόματα όπως οι αρχιμουσικοί Λεωνίδας Καβάκος, Κρίστοφ Έσσενμπαχ, Βλατσισλάβ Βόλιτς, Μίχκελ Κίτσον, Πιερ Κάρλο Ορίτσιο.
Στους σολίστες ξεχωρίζουν η Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια, ο Κυπριανός Κατσαρής, η Κρίστα Μάγιερ, ο Στέφαν Ντορ.
Τη φετινή χρονιά διοργανώνονται τρεις καινοτόμες συναυλίες με τίτλο «Ταξίδι στο Κέντρο της Μουσικής», όπου με την ζωντανή παρουσία της Ορχήστρας και τη συνδρομή της τεχνολογίας (ομιλίες, βίντεο) η Ορχήσρα θα επιχειρήσει να φωτίσει τους πολύτιμους κρυμμένους θησαυρούς της. Μεταξύ των θεσμικών πρωτοβουλιών και η συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ), με τη δημιουργία βίντεο HD τα οποία θα προωθηθούν στη διεθνή αγορά.
Η χρονιά ολοκληρώνεται με τη μεγάλη περιοδεία στην Κίνα τον ερχόμενο Ιούνιο στο πλαίσιο της πολιτιστικής ανταλλαγής και του διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών με αφορμή τη συμπλήρωση 50 ετών διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Κίνας.
Ο Λουκάς Καρυτινός στη HuffPost
-Στο ετήσιο πρόγραμμα υπάρχουν συμπράξεις με εξέχουσας σημασίας μουσικούς και αρχιμουσικούς από το εξωτερικό αλλά και Έλληνες διεθνούς ακτινοβολίας. Με δεδομένη και την πολύ πρόσφατη συμμετοχή της Ορχήστρας στο έγκριτο φεστιβάλ Ενέσκου της Ρουμανίας, πόσο σημαντικός είναι ο διάλογος με το διεθνές μουσικό γίγνεσθαι για μια Ορχήστρα με το βάρος της ιστορίας που έχει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών;
Η συμφωνική μουσική είναι μια διεθνής γλώσσα αγαπητή και κατανοητή σ’ όλο τον πλανήτη. Ο διάλογος μεταξύ των καλλιτεχνών κάθε χώρας είναι και απαραίτητος και ζωογόνος. Είναι κάτι που συνεχώς επιδιώκουμε και προσπαθούμε κάθε χρόνο να πραγματοποιούμε περιοδείες στο εξωτερικό για να παρουσιάζουμε το επίπεδο και τις δυνατότητες της Ορχήστρας μας.
-Το 2022 γιορτάζονται τα 80 χρόνια της Ορχήστρας με τη σημερινή της ονομασία. Πώς σκοπεύετε να τηρήσετε αυτή την επέτειο;
Ετοιμάζουμε ποικίλες δράσεις, μουσικές κυρίως, εκδοτικές, ανατρεπτικές, που θα θυμίζουν το παρελθόν και θα ρίχνουν κάποιο φως στην μελλοντική πορεία της Ορχήστρας.
-Τι εύχεστε και τι φοβάστε για τη φετινή καλλιτεχνική περίοδο;
Μετά τα δυο τελευταία δύσκολα χρόνια, τολμώ να είμαι αισιόδοξος πως τίποτε χειρότερο δεν θα μας συμβεί. Είμαστε σε μια πορεία προς την κανονικότητα κι εύχομαι σύντομα να εκλείψουν κι οι τελευταίοι περιορισμοί, έτσι ώστε να μπορούμε να υποδεχόμαστε το κοινό και να παρουσιάζουμε το έργο μας απρόσκοπτα.
Ταξίδι στο Κέντρο της Μουσικής
Με τη συμβολή του συνθέτη - πιανίστα Χρήστου Παπαγεωργίου και της διακεκριμένης ιστορικού Μαρίας Ευθυμίου, οι συναυλίες έχουν σκοπό την παρουσίαση κάθε φορά ενός διαφορετικού συμφωνικού είδους και απευθύνονται σε όλες/ους, ανεξαρτήτως της σχέσης τους με το αντικείμενο. Ο κύκλος ξεκινά στις 28 Ιανουαρίου και η πρώτη συναυλία είναι αφιερωμένη στο είδος του συμφωνικού ποιήματος.
Η συνέχεια γίνεται στις 18 Μαρτίου, με ένα αφιέρωμα στο κοντσέρτο, το είδος που αναδεικνύει όσο κανένα άλλο τις ικανότητες των δεξιοτεχνών μουσικών. Τι περιμένουμε να ακούσουμε όταν εμφανίζεται στη σκηνή ο σολίστ; Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα θα απαντηθούν κατά τη διάρκεια της συναυλίας. Το θεμελιώδες αφιέρωμα στο είδος της συμφωνίας θα γίνει στην τελευταία συναυλία του κύκλου που θα πραγματοποιηθεί στις 13 Μαΐου.
Εναρκτήρια συναυλία
Η εναρκτήρια συναυλία της ορχήστρας με τίτλο «Έξοδος στο φως», δηλώνει το πνεύμα της καλλιτεχνικής περιόδου που ξεκινά. «Η Μουσική, χωρίς να γίνεται διδακτική, φανερώνει τέλεια τη μικρή απόσταση που υπάρχει ανάμεσα στο πένθος και το θρίαμβο της ζωής που επέρχεται στο τέλος». Στις 8 Οκτωβρίου, η αρχή θα γίνει τιμώντας τον Έλληνα συνθέτη και πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή της ΚΟΑ., τον σπουδαίο Γιάννη Ιωαννίδη με το έργο «Μεταπλάσεις Β’».
Ακολουθούν τα συγκλονιστικά, όσο και βιωματικά, «Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά» του Γκούσταβ Μάλερ.
Η συναυλία ολοκληρώνεται με τη μεγαλειώδη Πρώτη Συμφωνία του Μπραμς, η οποία θα σημάνει την έναρξη της νέας καλλιτεχνικής χρονιάς.
Συμπράξεις με ξένους μαέστρους κι ερμηνευτές
Στις 15 Οκτωβρίου, σε συμπαραγωγή με τον Ο.Μ.Μ.Α., η ΚΟΑ συμπράττει με τον πρώτο αρχιμουσικό της Εθνικής Όπερας της Οδησσού, Βιατσεσλάβ Βόλιτς. Η συναυλία γίνεται με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τον θάνατο του Γάλλου συνθέτη Καμίγ Σαιν-Σανς. Αυτού του παιδιού-θαύματος, που παρέμεινε για πάντα πιστό στο ρομαντικό ιδίωμα ενώ έχει διευθύνει την Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών, η οποία αποτέλεσε τον πρόδρομο της Κ.Ο.Α. Στην ίδια συναυλία, ένας από τους εκατό καλύτερους πιανίστες του 20ού αιώνα, ο Συπριέν Κατσαρής, θα ερμηνεύσει δεξιοτεχνικά δύο φαντασμαγορικά έργα του Φραντς Λιστ.
Στις 4 Φεβρουαρίου, η Ορχήστρα και το Μ.Μ.Α. θα συμπράξουν με τον διεθνώς καταξιωμένο Βραζιλιάνο πιανίστα Ζαν Λουί Στόιερμαν σε μια ερμηνεία του γεμάτου συναισθηματισμό Κοντσέρτου για πιάνο του Ρόμπερτ Σούμαν.
Στις 11 Φεβρουαρίου, η Ορχήστρα συμπράττει ξανά με τον μυθικό πιανίστα και αρχιμουσικό Κρίστοφ Έσσενμπαχ, τον Γερμανό μαέστρο που εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς στις 29 Ιανουαρίου του 2020, διευθύνοντας έργα Μπετόβεν και Μάλερ σε μια θριαμβευτική συναυλία. Αυτή τη φορά, θα διευθύνει το ατμοσφαιρικό 20ό Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα σε ρε ελάσσονα του Μότσαρτ συμπράττοντας με την εντυπωσιακή πιανίστα Νεφέλη Μούσουρα. Σύμφωνα με την επιθυμία του Μαέστρου, ο οποίος αποποιείται της αμοιβής του, τα έσοδα της συναυλίας θα διατεθούν για φιλανθρωπικό σκοπό.
Στο πόντιουμ επιστρέφει, ο εμπνευσμένος μαέστρος, Μάρκους Μπος. Η Ορχήστρα έχει συμπράξει μαζί του το 2014 στον Κύκλο Μπραμς και το 2016 στην Πασχαλινή συναυλία. Αυτή τη φορά, θα τον απολαύσουμε στην επιβλητική 35η Συμφωνία σε ρε μείζονα του Μότσαρτ (27.05).
Ο δραστήριος Ιταλός μαέστρος Πιερ-Κάρλο Ορίτσιο θα οδηγήσει την Ορχήστρα σε μια ερμηνεία της θυελλώδους «Φραντσέσκα ντα Ρίμινι» του Τσαϊκόφσκι (5.11) τιμώντας τα 700 χρόνια από το θάνατο του Δάντη.
Ακόμα, ο κορυφαίος Κορνίστας Στέφαν Ντορ (πρώτο Κόρνο στη Φιλαρμονική του Βερολίνου) θα συμπράξει με την ΚΟΑ ερμηνεύοντας το εύθυμο 2ο Κοντσέρτο για κόρνο και ορχήστρα σε μι ύφεση μείζονα του Ρίχαρντ Στράους (11.03). Τη μουσική διεύθυνση θα αναλάβει ο δημοφιλής στο ελληνικό κοινό, Φρανκ Μπέερμαν. Και η θρυλική Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια επιστρέφει για να αποδώσει με τον δικό της συνταρακτικό τρόπο, το γοητευτικό 2ο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπραμς (01.04).
200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση
Στις 15 Οκτωβρίου παρουσιάζεται σε πρώτη εκτέλεση «Ο Χορός του Ζαλόγγου», έργο - ανάθεση της Κ.Ο.Α. στον διεθνώς αναγνωρισμένο Δημήτρη Σκύλλα. Ενώ στις 5 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί η πολυαναμενόμενη α’ εκτέλεση του έργου «Ελευθερία ή Θάνατος» του Χρήστου Σαμαρά, σύνθεση – ανάθεση της Κ.Ο.Α. με αφορμή τα 200 χρόνια. Η παρουσίαση θα γίνει σε συνδυασμό με μια ακόμα σημαντική επέτειο, αυτή των 50 χρόνων από το θάνατο του ρηξικέλευθου Ιγκόρ Στραβίνσκυ (05.11).
Η συναυλία Ελληνική Επανάσταση IV, που λόγω κρούσματος Covid 19 δεν ήταν εφικτό να διεξαχθεί πέρυσι, θα δοθεί φέτος στις 12 Νοεμβρίου. Θα παρουσιαστούν τέσσερα έργα Ελλήνων συνθετών, μεταξύ των οποίων η Palingenesis, ανάθεση της Κ.Ο.Α. στον πολυβραβευμένο Ευριπίδη Μπέκο. Συνθέσεις ενδεικτικές της μουσικής μας πορείας, που αναδεικνύουν την εθνική μας ταυτότητα διαχρονικά: η Σουίτα αρ.1 του Μίκη Θεοδωράκη, οι Παραλλαγές και Φούγκα σε ένα δημοτικό τραγούδι του Αντίοχου Ευαγγελάτου και η Εισαγωγή και Φούγκα πάνω σε δύο ελληνικά θέματα του Διονυσίου Λαυράγκα. Διευθύνει ο ανερχόμενος μαέστρος Διονύσης Γραμμένος. Στο πιάνο, η διακεκριμένη σολίστ Τατιάνα Παπαγεωργίου (12.11).
Στις 8 και 10 Δεκεμβρίου δίνεται η πρεμιέρα της όπερας «Ελπίς Πατρίδος» του συνθέτη Γιώργου Κουρουπού σε λιμπρέτο της ποιήτριας Ιουλίτας Ηλιοπούλου. Στο έργο αναδεικνύεται η διαχρονικότητα των αιτημάτων της ελληνικής επανάστασης. Πρόκειται για παραγωγή του Ο.Μ.Μ.Α. με τη συμμετοχή της Χορωδίας της ΕΡΤ.
Προσφορά Μουσικής & Μουσική Προσφορά: Με τον Λεωνίδα Καβάκο στην Πάτρα
Φέτος, με τις συναυλίες 26 & 28 Νοεμβρίου σε Πάτρα (εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν) και Αθήνα, το σπουδαίο φιλανθρωπικό Πρόγραμμα «Προσφορά Μουσικής & και Μουσική Προσφορά» θα συμπληρώσει αισίως έξι χρόνια. Ο παγκοσμίως κορυφαίος βιολονίστας και αρχιμουσικός Λεωνίδας Καβάκος θα διευθύνει το Κοντσέρτο για βιολοντσέλο σε Ντο μείζονα του Γιόσεφ Χάυντν και τη βαθυστόχαστη Έκτη Συμφωνία του Σεργκέι Προκόφιεφ. Στο βιολοντσέλο, θα βρίσκεται ο ραγδαία ανερχόμενος Τιμόθεος Πετρίν.
Όπως πάντα, ο Λεωνίδας Καβάκος θα παραχωρήσει την αμοιβή του υπέρ των αναγκών της Ορχήστρας, ενώ τα έσοδα από τη συναυλία θα δοθούν για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Πρόκειται για συνεργασία που θεωρείται πλέον θεσμός.
Επετειακά
Η αρχή για το 2022 θα γίνει με μια συναυλία αφιερωμένη στην επέτειο των 200 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου δασκάλου Σεζάρ Φρανκ (21.1). Μετά από χρόνια, η Ορχήστρα θα ερμηνεύσει το συμφωνικό ποίημα «Ο καταραμένος κυνηγός». Θα ακολουθήσει το Κοντσέρτο για φλάουτο και ορχήστρα του Μιχάλη Τραυλού με σολίστ τη βαθιά γνώστρια του οργάνου, Ιβόνα Γκλίνκα. Μια συναυλία που ολοκληρώνεται με τη φορτισμένη συγκινησιακά 4η Συμφωνία του Τσαϊκόφσκι.
Στο πρόγραμμα και το αφιέρωμα στη συμπλήρωση 150 χρόνων από τον θάνατο του πρωτοπόρου Νικόλαου Μάντζαρου. Σε α’ εκτέλεση θα παρουσιαστούν έργα ενδεικτικά της εργογραφίας του σε έναν μακρινό διάλογο με το «The Chairman Dances» του μινιμαλιστή John Adams υπό τη μουσική διεύθυνση του Σπύρου Προσωπάρη. Πρόκειται για έναν ελάχιστο φόρο τιμής που αποδίδεται στον συνθέτη του Εθνικού μας Ύμνου, ιδρυτή της Επτανησιακής σχολής.
Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών τιμά τα 50 χρόνια από το θάνατο του Ιγκόρ Στραβίνσκυ, ενός από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους του μουσικού μοντερνισμού. Στις 5 Νοεμβρίου θα ερμηνεύσει το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα σε ρε, ενώ την ερχόμενη άνοιξη, στις 11.03 το «Ντάμπαρτον Όουκς» και στις 27.05 το συναρπαστικό «Πουλί της Φωτιάς».
Χορωδιακά έργα - Όπερα
Εκτός από τις συμφωνικές συναυλίες, το φετινό πρόγραμμα περιλαμβάνει πολλά σημαντικά αποσπάσματα από διάσημες όπερες.
Η αρχή γίνεται με την Εορταστική Συναυλία των Χριστουγέννων όπου θα παρουσιαστεί η 9η του Μπετόβεν (18.12). Ακολουθούν, το καθιερωμένο Πρωτοχρονιάτικο Γκαλά (30.12) - και το Γκαλά Όπερας με τον διάσημο Δημήτρη Πλατανιά και την πολυβραβευμένη Ντινάρα Αλίεβα σε παραγωγή Ο.Μ.Μ.Α. (03.03). Τέλος, την Μεγάλη Τετάρτη, μεταξύ άλλων έργων, θα παρουσιαστεί το δημοφιλές Ρέκβιεμ του Μότσαρτ (20.04 σε συμπαραγωγή με τον Ο.Μ.Μ.Α.).
Εμφανίσεις στο εξωτερικό
Εφόσον η πανδημία το επιτρέψει, στο πλαίσιο των 50 χρόνων διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας-Κίνας, η Κ.Ο.Α. θα επισκεφτεί για ακόμη μια φορά την Κίνα, παρουσιάζοντας έργα Σκαλκώτα, Γκρηγκ και Ντβόρζακ συμπράττοντας με τη διεθνούς φήμης πιανίστα Θεοδοσία Ντόκου υπό τον Στέφανο Τσιαλή.
Ελληνικό Χρώμα
Στη συναυλία Σκοτεινά Ρεύματα – Έτος Σαιν – Σανς, ο Θοδωρής Τζοβανάκης ιχνηλατεί το Τρίτο Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα σε μι ύφεση μείζονα του Καμίγ Σαιν – Σανς σε α’ εκτέλεση από την Κ.Ο.Α. (22.10). Στις αρχές Νοεμβρίου, ο Αντώνης Σουσάμογλου επανασυστήνει το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα σε ρε του Ιγκόρ Στραβίνσκι (05.11).
Ο ακμαίος Μίλτος Λογιάδης εκτός από την Ποιμενική Συμφωνία του Μπετόβεν, διευθύνει και το Γκαλά Όπερας στις 03.03. Μια πλειάδα διακεκριμένων ερμηνευτών συμμετέχουν στο Πρωτοχρονιάτικο Γκαλά: Μυρτώ Παπαθανασίου, Μαρισία Παπαλεξίου Μάριο Τζεφίρι και Δημήτρης Τηλιακός υπό τον έμπειρο Βύρωνα Φιδετζή (30.12). Μεταξύ των Ελλήνων που ξεχωρίζουν κι ο παγκοσμίου φήμης συνθέτης Χρήστος Χατζής, παρουσιάζει σύνθεση για μαρίμπα εμπνευσμένη από το φαινόμενο της εαρινής ισημερίας, αφιερωμένη στον δικό μας Θεόδωρο Μιλκώφ (29.04). Τον Μάιο, ο διεθνώς αναγνωρισμένος Βασίλης Χριστόπουλος ανεβαίνει στο πόντιουμ για να οδηγήσει την αποκαλυπτική Όγδοη Συμφωνία σε ντο ελάσσονα του Άντον Μπρούκνερ (06.05). Λίγες μέρες αργότερα, ο εκρηκτικός Βασίλης Βαρβαρέσος αναμετριέται με το Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα σε λα ελάσσονα του Έντβαρντ Γκρηγκ. Μια συναυλία που – όχι τυχαία- τιτλοφορείται Με Πάθος, το οποίο άλλωστε διακρίνει και τον μαέστρο της, Γιώργο Μπαλατσινό (20.05).
Πέραν του προγράμματος της νέας σεζόν ο Λουκάς Καρυτινός έκανε και έναν σύντομο απολογισμό σημειώνοντας ότι «όπως οι περισσότεροι οργανισμοί, αναγκαστήκαμε να τροποποιήσουμε εκ βάθρων και επανειλημμένα τον προγραμματισμό μας. Έτσι, στη θέση των δράσεων που ακυρώθηκαν λόγω της πανδημίας, γεννήθηκε ο κύκλος συναυλιών «Σολίστ της ΚΟΑ» που πραγματοποιήθηκε εξ ολοκλήρου διαδικτυακά και μετράει, μέχρι στιγμής, 7 συναυλίες [...] Για την Ορχήστρα ήταν ένας τρόπος διαχείρισης της αμηχανίας που προκάλεσε η έλλειψη ζωντανής επαφής με το κοινό.
[...] Οι συνθήκες, όμως, επέτρεψαν και την υλοποίηση ελάχιστων συναυλιών με την παρουσία ακροατηρίου. Ξεκινώντας από τα πιο πρόσφατα, δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε τη συγκινητική καλοκαιρινή συναυλία-αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη, με αφορμή τα 96α γενέθλιά του, που πραγματοποιήθηκε στον Κήπο του Μεγάρου. Ήταν ο δικός μας τρόπος να τον ευχαριστήσουμε για τη μακρόχρονη συμπόρευσή του με την Ορχήστρα λίγους μήνες πριν ο θρυλικός συνθέτης περάσει για πάντα στην ιστορία.
Είχε προηγηθεί, στις 24 Ιουνίου, η συναρπαστική επιστροφή της Ορχήστρας με τη ζωντανή συναυλία στο κατάμεστο Ηρώδειο όπου συμπράξαμε με τον βραβευμένο με Grammy Ντανιίλ Τρίφονοφ, τον εκπληκτικότερο πιανίστα της εποχής μας, όπως τον αποκαλούν οι Times -στην πρώτη του εμφάνιση στη χώρα μας».