Στις 7 Νοεμβρίου 2023, στην πολιτεία του Μέην των ΗΠΑ, με πρωτοβουλία των πολιτών που συγκέντρωσαν τις απαιτούμενες από το Σύνταγμα και τον νόμο υπογραφές, θα διεξαχθεί ένα δημοψήφισμα που κάποιοι αποκάλεσαν «επική μάχη για το μέλλον του Μέην» (Main is in an epic battle over its future, Bill McKibben,The Nation, www.thenation.com, 18-9-2023).
Πρόκειται για το ερώτημα υπ’ αρ. 3, σύμφωνα με το οποίο οι πολίτες καλούνται να αποφασίσουν εάν η πολιτεία θα κρατικοποιήσει τις δύο ιδιωτικές εταιρείες που μέχρι σήμερα παρέχουν κατ’ αποκλειστικότητα ηλεκτρική ενέργεια (“Central Maine Power” και “Versant”) και στην θέση τους θα δημιουργήσει μία δημόσια μη κερδοσκοπική εταιρεία (“Pine Tree Power”) με 13μελές ΔΣ εκ των οποίων μάλιστα τα επτά μέλη θα εκλέγονται από τους πολίτες και τα λοιπά έξι μέλη θα είναι ειδικοί στον τομέα της ενέργειας.
Η πολιτεία του Μέην, ευρισκόμενη στα βόρεια - ανατολικά σύνορα των ΗΠΑ με πληθυσμό περίπου 2 εκατομμύρια, έχει κατά μέσο όρο εξαιτίας και των ακραίων καιρικών φαινομένων μερικές από τις πιο συχνές και μεγαλύτερες σε διάρκεια διακοπές ρεύματος στις ΗΠΑ, ενώ και οι τιμές παροχής του είναι πολύ υψηλές με αποτέλεσμα , όπως αναφέρουν δημοσιεύματα, την περασμένη άνοιξη ποσοστό 10% των οικιακών πελατών να αδυνατούν να ανταπεξέλθουν και να έχουν λάβει ειδοποιήσεις αποσύνδεσης.
Οι υποστηρικτές του «ναι» στο δημοψήφισμα της 7ης Νοεμβρίου υποστηρίζουν ότι η μεταφορά της αρμοδιότητας της ενέργειας σε έναν ισχυρό δημόσιο φορέα με ΔΣ που θα εκλέγεται κατά πλειοψηφία από τους πολίτες, θα επέλυε τα παραπάνω προβλήματα παρέχοντας αξιοπιστία και καλύτερες τιμές καθώς θα μπορούσε να δανειστεί με ευνοϊκότερους όρους, ενώ θα πρωτοστατούσε και στην απαιτούμενη πράσινη μετάβαση, κάτι για το οποίο αδιαφορούν οι ιδιωτικές εταιρείες, παρόλο που είναι ζωτικής σημασίας καθώς ο κόλπος του Μέην, που αποτελεί την καρδιά της αλιευτικής βιομηχανίας της πολιτείας, θερμαίνεται περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μέρος του πλανήτη.
Οι ιδιωτικές εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας κατηγορούνται επίσης ότι δεν επενδύουν καν τα κέρδη τους στην πολιτεία αλλά, μόνο πέρυσι, έστειλαν 187 εκ. δολάρια στους μετόχους τους στο Κατάρ, στην Νορβηγία και στον Καναδά. Βεβαίως τώρα ενόψει του δημοψηφίσματος δεν διστάζουν να ξοδέψουν άνω των 35 εκ. δολαρίων (πολλαπλάσια από όσα έχουν στην διάθεσή τους οι υποστηρικτές του «ναι») για την υποστήριξη της καμπάνιας υπέρ του όχι στην κρατικοποίηση, υποστηρίζοντας κυρίως ότι θα έχει τεράστιο δημοσιονομικό κόστος. Γνωρίζουν ωστόσο ότι δεν αρκεί η δαπάνη τεράστιων ποσών εκλογικής καμπάνιας για να καμφθούν οι πολίτες του Μέην, καθώς ενθυμούνται ότι το έτος 2021, μέσω ενός άλλου δημοψηφίσματος, οι ίδιοι πολίτες με ποσοστό 59,2% απαγόρευσαν την διέλευση μέσα από την πολιτεία ενός γιγαντιαίου έργου 145 μιλίων που θα έφερνε υδροηλεκτρική ενέργεια στην Μασαχουσέτη από το Κεμπέκ του Καναδά καταστρέφοντας μεγάλες εκτάσεις δασών στο Μέην, για το οποίο είχαν συμβληθεί μεγάλες εταιρείες που, για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, είχαν δαπανήσει στην εκλογική καμπάνια του δημοψηφίσματος το ποσό ρεκόρ των 71,9 εκατομμυρίων δολαρίων.
Η πολιτεία του Μέην είναι μία από τις 24 πολιτείες των ΗΠΑ όπου οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να προκαλέσουν δημοψήφισμα με συλλογή υπογραφών.
Ο Γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς, που έχει ταχθεί υπέρ του «ναι» στο δημοψήφισμα της 7ης Νοεμβρίου δήλωσε ότι «η εξουσία ανήκει στα χέρια του λαού, όχι των άπληστων εταιρειών.» Αυτό ισχύει για το Μέην και για όλες τις πολιτείες που εγκαθιδρύουν ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς και δεν αρκούνται μόνο στο αμιγώς αντιπροσωπευτικό σύστημα.
***
Χρήστος Λυντέρης
Δικηγόρος – διδάκτωρ νομικής – μέλος της Πρωτοβουλίας για ριζική συνταγματική αλλαγή
ΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ;
Κρατικοποίηση των εταιρειών ενέργειας στην πατρίδα του καπιταλισμού;