Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα αρχαίο ελληνικό κράνος σε τύμβους στη νότια Κροατία που χρονολογείται τουλάχιστον πριν από 2.500 χρόνια. Πρόκειται για ένα σπουδαίο εύρημα που ρίχνει νέο φως στην ιστορία των Ιλλυριών, ενός λαού από την ανατολική Αδριατική και τα Βαλκάνια. Ο προσδιορισμός των ορίων της αρχαίας Ιλλυρίας είναι δύσκολος για τους ιστορικούς καθώς, πριν τη ρωμαϊκή κατάκτηση, ποτέ δεν είχαν ενοποιηθεί όλοι οι Ιλλυριοί σε ένα βασίλειο
Κοντά στο χωριό Ζακόταρατς στη χερσόνησο Πέλιεσατς, περίπου 70 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Ντουμπρόβνικ, μια ομάδα αρχαιολόγων, με επικεφαλής τον Hrvoje Potrebica από το Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ, αποκάλυψε διάφορα αντικείμενα, μεταξύ των οποίων πολύτιμα κοσμήματα και ένα ελληνοϊλλυρικό κράνος.
Το κράνος είναι το δεύτερο του είδους του που βρέθηκε στην περιοχή, μετά από μια παρόμοια ανακάλυψη το 2020. Και τα δύο αντικείμενα χρονολογούνται στον 5ο ή 6ο αιώνα π.Χ., μια περίοδο κατά την οποία οι ιστορικοί πιστεύουν ότι οι τοπικές ιλλυρικές κοινότητες άκμασαν.
Μολονότι λίγα είναι γνωστά για τον πολιτισμό ή τη γλώσσα των Ιλλυριών, είναι γνωστό ότι ζούσαν σε φυλές. Η φυλή που κατοικούσε στην περιοχή του Πέλιεσατς στη σημερινή νότια Κροατία πιστεύεται ότι ευδοκίμησε λόγω του ελέγχου στρατηγικά σημαντικών θαλάσσιων εμπορικών οδών γύρω από τη χερσόνησο.
Το πρώτο κράνος, που ανακαλύφθηκε σε τύμβο μαζί με σιδερένια όπλα, ανήκε πιθανότατα σε μέλος της πολεμικής ελίτ. Αντίθετα, το κράνος που βρέθηκε πρόσφατα, εντοπίστηκε σε μια ξηρή πέτρινη προσθήκη σε έναν τάφο, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να ήταν αναθηματική προσφορά.
«Βρέθηκαν και τα δύο ως ξεχωριστά αντικείμενα, τοποθετημένα με τρόπο που υποδηλώνει ότι επρόκειτο για κάποιου είδους λατρευτική πρακτική», εξηγεί ο αρχαιολόγος Hrvoje Potrebica από το Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ.
«Πρόκειται για αναθηματικά δώρα που αφήνονταν για να αποδώσουν σεβασμό σε θεότητες ή ανθρώπους που είχαν ταφεί εδώ. Δεν πιστεύουμε ότι σχετίζονται με κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο που είναι θαμμένο εδώ, επειδή ο χώρος περιέχει λείψανα δεκάδων ατόμων».
Η ανακάλυψη αυτών των κρανών είναι μόνο μια πτυχή των ανασκαφών που βρίσκονται σε εξέλιξη. Συνοδεύονται από μια πληθώρα αξιόλογων κτερισμάτων, όπως 15 χάλκινες και ασημένιες περόνες, σπειροειδή χάλκινα κοσμήματα, χάλκινες λαβίδες, βελόνες, εκατοντάδες γυάλινες και κεχριμπαρένιες χάντρες, ένα χάλκινο διάδημα και πάνω από τριάντα αγγεία ελληνικής προέλευσης, πολλά από τα οποία κατασκευάστηκαν σε εργαστήρια της Αττικής και της Ιταλίας.
Η Ρωμαϊκή κατάκτηση και ο αντίκτυπος της
Οι ιλλυρικές φυλές, που ζούσαν κατά μήκος της ανατολικής Αδριατικής τουλάχιστον από τη δεύτερη χιλιετία π.Χ., τελικά ηττήθηκαν ολοκληρωτικά από τους εισβολείς Ρωμαίους στα τελευταία χρόνια του 1ου αιώνα π.Χ.
Οι πολιτιστικές τους τοποθεσίες και οι οικισμοί τους φαίνεται να ερήμωσαν περίπου 500 χρόνια μετά την εποχή των περικεφαλαίων.
Ο Κροάτης ιστορικός Ιβάν Πάμιτς δηλώνει: «Αυτοί οι τύμβοι πιθανότατα λεηλατήθηκαν, πιθανότατα από τους Ρωμαίους, οι οποίοι έφτασαν εδώ τις τελευταίες δεκαετίες του 1ου αιώνα π.Χ.. Εκείνη την εποχή ο Οκταβιανός, ο μελλοντικός Ρωμαίος αυτοκράτορας, ηγήθηκε στρατιωτικών εκστρατειών κατά των Ιλλυριών στην ανατολική Αδριατική».
Εκείνη την εποχή, οι ελληνικές πόλεις-κράτη ίδρυσαν ακμάζουσες αποικίες σε όλη τη Μεσόγειο, μερικές από τις σημαντικότερες στην Αδριατική ήταν στα σημερινά κροατικά νησιά Vis, Hvar και Korcula - ακριβώς απέναντι από την χερσόνησο Πέλιεσατς.
Τα ευρήματα φαίνεται να δείχνουν πόσο πλούσιες ήταν οι τοπικές ελίτ εκείνη την εποχή.
«Ο πλούτος της κοινότητας που ζούσε εδώ, ο οποίος είναι έκδηλος σε πολλά από τα ευρήματα που βρέθηκαν στους τύμβους, πιθανότατα προέκυψε λόγω του εμπορίου και του ελέγχου των εμπορικών δρόμων που περνούν από τα νοτιοανατολικά προς τα βορειοδυτικά και προς το εσωτερικό των Βαλκανίων», λέει ο Domagoj Perkic, αρχαιολόγος και επιμελητής στο αρχαιολογικό μουσείο του Ντουμπρόβνικ.
Τα ευρήματα μπορούν επίσης να αλλάξουν την κυρίαρχη οπτική σχετικά με την ιστορία της αυτής της γωνιάς της Μεσογείου, η οποία παραδοσιακά αφηγείται μέσω ελληνικών ή ρωμαϊκών πηγών.
«Στο παρελθόν, δεν είχαμε πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα, έπρεπε να βασιστούμε μόνο στις αρχαίες πηγές και στις γνώσεις μας για τους Έλληνες, οπότε βλέπαμε αυτές τις κοινότητες μέσω του αποικιοκρατικού φακού, μέσα από τα μάτια εκείνων που έφτασαν εδώ», προσθέτει ο Potrebica.
Πηγή: Arkeonews