«Το ρεπερτόριο μας στο μεγαλύτερο βαθμό έχει σχηματιστεί και σύντομα θα το ανακοινώσουμε. Έχουμε προσαρμοστεί στην νέα πραγματικότητα και είμαστε έτοιμοι με διαφορετικά σενάρια, να αντιμετωπίσουμε την όποια εξέλιξη. Η σωστή προετοιμασία πιστεύω είναι το μυστικό για την σωστή αντιμετώπιση ακόμα και της μεγαλύτερης δυσκολίας. Είμαστε αισιόδοξοι, εγώ και η ομάδα μου, ότι το καλό σενάριο τελικά θα επικρατήσει…»
Σκηνοθέτης (και μεταφραστής) με σπουδές σκηνοθεσίας στις ΗΠΑ και μαθήματα υποκριτικής στο Actors Studio, αλλά και με την εμπειρία της διεύθυνσης ενός οργανισμού στις αποσκευές του -από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης τα τελευταία δυόμισι χρόνια-, ο Λευτέρης Γιοβανίδης ανέλαβε το τιμόνι του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά στην καρδιά της πανδημίας.
Σε μία στιγμή χωρίς προηγούμενο, με τα θέατρα ήδη κλειστά και τουλάχιστον τότε (στις 28 Απριλίου), χωρίς ακόμη οδικό χάρτη, η ανάθεση έμοιαζε λίγο με «επικίνδυνη αποστολή».
Περίπου έξι εβδομάδες μετά, ο Λευτέρης Γιοβανίδης μιλά στη HuffPost με ευθύτητα και αισιοδοξία και μοιράζεται τις σκέψεις του, τόσο για το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και τον αγώνα δρόμου, που όπως λέει, ξεκίνησε από την πρώτη μέρα, όσο και για το DNA του λιμανιού, που είναι η γενέτειρα πόλη του.
-Αναλάβατε καθήκοντα τέλος Απριλίου, ενώ η χώρα σχεδίαζε βήμα - βήμα την έξοδο από την καραντίνα. Η πρώτη σκέψη ήταν ότι, εν μέσω πανδημίας και με το θέατρο ακόμη τότε σε απόλυτο pause, η θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στο ΔΘΠ έμοιαζε με δώρον - άδωρο.
Είναι λογικό να κάνετε αυτή τη σκέψη. Όμως το ΔΘΠ έμεινε ένα θέατρο ανοιχτό κοντά στους πολίτες, δίπλα στη κοινωνία. Φτιάξαμε μια πλατφόρμα το «Μόνοι Μαζί» και ξεκινήσαμε να φιλοξενούμε πολλές και διαφορετικές δράσεις. Η περίοδος της καραντίνας ήταν μια δοκιμασία για όλους.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι από την πρώτη μέρα που ήρθα στο ΔΘΠ, με περίμενε ένας τεράστιος όγκος δουλειάς. Έπρεπε άμεσα να αντιμετωπίσω την επιλογή ρεπερτορίου, η οποία είναι βασική μου ευθύνη. Για ένα θέατρο, όπως το ΔΘΠ, η οργάνωση του ρεπερτορίου Μάιο μήνα, είναι υπερβολικά καθυστερημένη. Θεωρητικά αυτή είναι η εποχή που θα έπρεπε να συζητάμε το ρεπερτόριο της μεθεπόμενης σεζόν. Οπότε από την πρώτη μέρα ξεκίνησε ένας αγώνας δρόμου, πέρα από τα διοικητικά θέματα που τρέχουν και απαιτούν λύση πάντα άμεσα. Βεβαίως είχα την πολυτέλεια να ασχοληθώ κυρίως με πρακτικά θέματα, να έχω μια πιο ήπια προσαρμογή και χρόνο γνωριμίας με τους νέους συνεργάτες μου.
-Ποια ήταν η αντίδραση σας, πώς νιώσατε όταν σας έγινε η πρόταση; Ποιες ήταν οι πρώτες σκέψεις σας; Οι δεύτερες;
Χαρά, ευγνωμοσύνη και βαθύ συλλογισμό. Δέος στη σκέψη ότι θα ηγηθώ ενός ιστορικού θεάτρου. Και τεράστια ευθύνη για να φανώ άξιος της τιμής που μου έγινε.
Δεν σας κρύβω ότι ακόμη και σήμερα υπάρχουν στιγμές που καμαρώνω την ομορφιά του.
Πιστεύω ότι η ζωή μας είναι μια σειρά από διαφορετικές συναντήσεις. Αισθάνομαι τυχερός και ευλογημένος γι ’αυτή την μοναδική για μένα συνάντηση στη ζωή μου.
-Με αυτά τα δεδομένα και παρότι στα μέσα Ιουλίου γίνεται επανεκκίνηση του θεάτρου -με νέους κανόνες, σε μία νέα κανονικότητα- πότε θα είστε σε θέση να ανακοινώσετε πρόγραμμα; (Λαμβάνοντας δε, υπόψιν ότι το ΔΘΠ είναι ένα κλειστό θέατρο και όπως σε όλες τις κλειστές αίθουσες θα απαιτηθεί πολύ μεγαλύτερη προσήλωση στα πρωτόκολλα ασφαλείας).
Είμαστε σε αναμονή να παραλάβουμε και να μελετήσουμε, «πολύ σχολαστικά», όπως χαριτωμένα έχει ειπωθεί, όλα τα πρωτόκολλα ασφαλείας. Το ρεπερτόριο μας στο μεγαλύτερο βαθμό έχει σχηματιστεί και σύντομα θα το ανακοινώσουμε. Έχουμε προσαρμοστεί στην νέα πραγματικότητα και είμαστε έτοιμοι με διαφορετικά σενάρια, να αντιμετωπίσουμε την όποια εξέλιξη. Η σωστή προετοιμασία πιστεύω είναι το μυστικό για την σωστή αντιμετώπιση ακόμα και της μεγαλύτερης δυσκολίας. Είμαστε αισιόδοξοι, εγώ και η ομάδα μου, ότι το καλό σενάριο τελικά θα επικρατήσει. Εξάλλου η ελπίδα πεθαίνει τελευταία.
-Σας έχει απασχολήσει η στιγμή που ως καλλιτεχνικός διευθυντής θα πρέπει να υπενθυμίσετε σε έναν σκηνοθέτη τις αυτονόητες προσαρμογές στην παράσταση του (ήδη από τις πρόβες);
Είμαστε όλοι επαγγελματίες και με απόλυτη συναίσθηση της ευθύνης που έχουμε ο ένας για τον άλλο. Δεν σημαίνει ότι επειδή τελείωσε η καραντίνα, έφυγε και ο κορονοϊός. Εύκολα μπορεί να επιστρέψει. Το βλέπουμε ως παράδειγμα από άλλες χώρες. Όπως η Νότια Κορέα. Πρέπει να είμαστε όλοι σε επαγρύπνηση, όχι υστερία, και να ακολουθούμε τις οδηγίες των ειδικών. Να γίνουμε κοινωνοί της πραγματικότητας και να συνυπάρξουμε με ευθύνη.
“Ένας Πειραιώτης έχει ταυτότητα που διαφέρει από αυτή του Αθηναίου. Έχει την δική του ματιά και το δικό του πνεύμα. Έχει τον Ολυμπιακό του και το λιμάνι του. Επιμένω στην ανθρωπογραφία της πόλης γιατί αυτό είναι ο Πειραιάς και κάθε πόλη. Οι άνθρωποί της.”
-Η θητεία σας λήγει στο τέλος του 2020. Ο ορίζοντας των οκτώ μηνών είναι τυπικός ή πραγματικός;
Ουσιαστικός θα έλεγα καλύτερα, με μικρές ή μεγαλύτερες μάχες καθημερινά..
-Αν σας ζητούσα να σκιαγραφήσετε με δυο κουβέντες το ΔΘΠ, την ταυτότητα του, ποιες θα ήταν αυτές;
Ένα θέατρο ανοιχτό στην τοπική κοινωνία, με δράσεις που εμπλέκουν τους πολίτες του Πειραιά στο θέατρο, αλλά και έναν από τους μεγαλύτερους θεατρικούς οργανισμούς της χώρας μας, που αναζητά να δώσει το στίγμα του στα θεατρικά δρώμενα παγκοσμίως.
-Και ο Πειραιάς; Ποιος είναι στην πραγματικότητα και πέρα από τη μυθολογία του;
Ένα κράμα πολιτισμού. Μια πρώην βιομηχανική πόλη, με ανθρώπους του μεροκάματου αλλά και της βαθιάς διανόησης. Ένας συνδυασμός ενός ποικιλόμορφου μωσαϊκού. Ένας Πειραιώτης έχει ταυτότητα που διαφέρει από αυτή του Αθηναίου. Έχει την δική του ματιά και το δικό του πνεύμα. Έχει τον Ολυμπιακό του και το λιμάνι του. Επιμένω στην ανθρωπογραφία της πόλης γιατί αυτό είναι ο Πειραιάς και κάθε πόλη. Οι άνθρωποί της.
-Πώς ονειρεύεστε το ΔΘΠ; Ποιο είναι το δικό σας όραμα (κατά το κοινώς λεγόμενο);
Όραμα δεν έχω κανένα. Έχω μόνο κέφι να δουλέψω σκληρά. Να δημιουργήσω μια ομάδα, γιατί αυτό είναι το θέατρο, μια ομάδα ανθρώπων που δημιουργούν όλοι μαζί. Και όταν λέω ομάδα δεν εννοώ μόνο τους καλλιτέχνες, εννοώ όλους όσοι εμπλέκονται στην πραγματοποίηση μιας παράστασης. Όλοι μαζί είμαστε μια ομάδα, από την ταξιθέτρια μέχρι εμένα, είμαστε εκεί για να εξυπηρετήσουμε ένα κοινό σκοπό και στόχο. Κάνουμε μια θνησιγενή τέχνη και η στιγμή της δημιουργίας της εμπεριέχει τη μυσταγωγία.
-Στη δήλωση με την ανάληψη των καθηκόντων σας αναφέρατε μεταξύ άλλων ότι «η δημιουργία ήταν και παραμένει κλειδί στα αδιέξοδα. Άλλωστε, τα ωραιότερα πράγματα ο άνθρωπος τα πετυχαίνει πάντα στα δύσκολα». Μετά από μία σκληρή δεκαετία, ήρθε η πανδημία. Πόσες δοκιμασίες πρέπει να υποστούμε για να είμαστε αρκούντως δημιουργικοί;
Ναι, το πιστεύω αυτό απόλυτα. Έτσι λειτουργώ εγώ. Στα δύσκολα είμαι καλύτερος. Έχετε δίκιο, σίγουρα είναι μια δύσκολη στιγμή, που έρχεται μετά από μια δύσκολη δεκαετία για όλους μας. Και φοβάμαι ότι τις συνέπειες αυτής της πανδημίας ακόμα δεν τις έχουμε δει. Μακάρι κάτι να γίνει και να ξεπεραστεί γρήγορα. Η ευθύνη των διοικούντων είναι τεράστια. Πρέπει να κινηθούν γρήγορα και να πάρουν αποφάσεις γενναίες για το καλό όλων.
Ας προσπαθήσουμε να ξεπεράσουμε τις αγκυλώσεις του παρελθόντος. Όλοι ξέρουμε τι συνέβη την δεκαετία του ’90 και ‘00 στην Ελλάδα και που μας οδήγησε αυτή η πολιτική αλλά και η δική μας αντιμετώπιση. Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι θα πάρουμε μια γενναία βοήθεια από την Ε.Ε.. Ας την εκμεταλλευτούμε σωστά. Μην κάνουμε άλλα δομικά λάθη. Ξέρω δεν είναι εύκολο να αλλάξουμε νοοτροπία έτσι ξαφνικά και εξάλλου αυτή είναι η ταυτότητα μας, αν θέλετε. Αλλά ας προσπαθήσουμε σ’ αυτή τη δύσκολη στιγμή να μας βγει ο καλός εαυτός μας: ο Έλληνας του φιλότιμου και της ανθρωπιάς.