Η απάντηση στο ερώτημα του τίτλου είναι: «Ναι»! Ακόμη και ο διάσημος Βρετανός πράκτορας – δημιούργημα του Ίαν Φλέμινγκ – χρειαζόταν την άδεια και τη θεσμική κατοχύρωση εκ μέρους της κρατικής γραφειοκρατίας, αποσαφηνισμένη επί των δύο μηδενικών του «007», προκειμένου ακόμη και να… σκοτώνει! Υπ’ αυτή την έννοια, ελεγχόταν και λογοδοτούσε για τα πεπραγμένα του, προφανώς όχι δημοσίως, αλλά ενώπιον των κρατικών οργάνων, τα οποία ήταν επιφορτισμένα με τη συγκεκριμένη αποστολή.
Αυτές οι τόσο αυτονόητες δικλείδες, οι οποίες ενσωματώθηκαν στη συλλογιστική μιας μυθοπλασίας βρετανικής έμπνευσης, απουσιάζουν εν έτει 2022 από την ελληνική γραφειοκρατική δομή. Διαχρονικές παθογένειες έχουν καταστήσει (και) την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών έρμαιο κομματικών σκοπιμοτήτων και έπαθλο της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας, με την εν λόγω διαπίστωση να αφορά κάθε ιστορική φάση των τελευταίων δεκαετιών και με οιοδήποτε κομματικό σχηματισμό στη διακυβέρνηση της χώρας.
Συνεπώς, το πρόβλημα δεν είναι η καταγγελλόμενη εργαλειοποίηση της Ε.Υ.Π., η οποία θεωρείται μάλλον «εύλογη» σε ένα κομματικό κράτος, που έχει μάθει να λειτουργεί χωρίς θεσμούς και με τους «Σαρτζετάκηδες» να συνιστούν δυσερμήνευτες εξαιρέσεις.
Το πρόβλημα είναι η διϊστορική άρνησή μας να θέσουμε κανόνες και θεσμικές δικλείδες ελέγχου της λειτουργίας των κρατικών υπηρεσιών, ακόμη και αν πρόκειται για την Ε.Υ.Π., η οποία επιφορτίζεται με τον κρίσιμο και σημαίνοντα ρόλο της διαφύλαξης της εθνικής ασφάλειας.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η επόπτευση και η λογοδοσία δεν μπορούν να πραγματοποιούνται σε δημόσια θέα, αλλά είναι αναγκαίος ο κοινοβουλευτικός έλεγχος, με τη σχετική ευθύνη να βαραίνει πλέον τους αιρετούς εκπροσώπους των πολιτών. Αν εκείνοι δεν αποδεικνύονται σοβαροί και εχέμυθοι, τότε ας αναλογιστούμε τις ευθύνες μας όσοι τους εκλέγουμε. Ωστόσο, είναι η μόνη αξιόπιστη και δημοκρατική επιλογή ενός κράτους δικαίου τον 21ο αιώνα.
Η εθνική ασφάλεια συνιστά εξ ορισμού μια πολυεπίπεδη έννοια και ως εκ τούτου, η οριζόντια επόπτευση του πλαισίου λειτουργίας της Ε.Υ.Π. διά της μεταφοράς της αρμοδιότητάς της απευθείας στον Πρωθυπουργό αποτελεί θεσμικά μια ορθολογική απόφαση, καθώς η εν λόγω λειτουργία της θα εναρμονιζόταν με το πραγματικό διακύβευμα, ήτοι την κατοχύρωση της εθνικής ασφάλειας σε πολλαπλά επίπεδα και όχι μόνο, επί παραδείγματι, σε εκείνο των Σωμάτων Ασφαλείας, όπως συνέβαινε με την ένταξή της στις δομές ενός Υπουργείου και εν προκειμένω του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.
Η μεταφορά της αρμοδιότητας στο Μέγαρο Μαξίμου πραγματοποιήθηκε μετά το 2019, αλλά αρκούσε; Προφανέστατα όχι, όπως απέδειξε η ίδια η πραγματικότητα. Η μεταφορά της αρμοδιότητας μπορεί να αποδώσει, όταν αναφερόμαστε σε ένα «κανονικό» κράτος της Δυτικής Ευρώπης αλλά, όταν αναφερόμαστε στην Ελλάδα, όπου τα κόμματα θέτουν στην «εκλογική υπηρεσία» τους κάθε ικμάδα του κρατικού μηχανισμού, απαιτούνται πολλά περισσότερα.
Στην Ελλάδα, όπου οι Ανώτατοι Δικαστικοί Λειτουργοί εξακολουθούν να διορίζονται κατά το δοκούν από την εκάστοτε Κυβέρνηση και όπου έπρεπε οι Θεσμοί να επιβάλλουν την ίδρυση ανεξάρτητου Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, προκειμένου να επιδιώκεται η αντικειμενική αξιολόγηση της πορείας της εθνικής οικονομίας.
Στην Ελλάδα, όπου οι πόροι προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης διανέμονται βάσει της «πολιτικής ταυτότητας» του κάθε Δημάρχου και όχι βάσει των αναγκών της τοπικής κοινωνίας και όπου ως καλύτεροι και επαρκέστεροι managers για δημόσιους φορείς θεωρούνται είτε όσοι απέτυχαν να εκλεγούν Βουλευτές είτε όσοι προώθησαν κατά το βέλτιστο τρόπο τις θέσεις του εκάστοτε κόμματος στα κοινωνικά δίκτυα.
Με τα ανωτέρω, τονίζεται απλώς ότι το πρόβλημα είναι η απουσία θεσμικού πλαισίου, παθογένεια η οποία καθίσταται έντονα αισθητή όταν αναφερόμαστε σε κομβικής σημασίας και διακριτής ευαισθησίας εργαλεία του κράτους, όπως οι μυστικές υπηρεσίες του.
Ο ενισχυμένος κοινοβουλευτικός και κατ’ επέκταση δημοκρατικός έλεγχος συνιστά, όχι απλή επιλογή, αλλά προϋπόθεση λειτουργίας της Ε.Υ.Π. με άξονα την κατ’ εξοχήν αποστολή της, ήτοι την προστασία των εθνικών (και όχι των κομματικών) συμφερόντων σε κάθε ιστορική συγκυρία και με οιοδήποτε πολιτικό φορέα στο τιμόνι της χώρας.