Η Μάνη επεκτείνεται Νότια καi των δύο Νομών Μεσσηνίας καί Λακωνίας. Γι' αυτό μιλάμε γιά Μεσσηνιακή Μάνη, τη λεγόμενη καί Αποσκιερή ή Έξω, και Λακωνική Μέσα Μάνη ή Προσηλιακή. Η πρώτη διαθέτει πράσινο, σκιές καΙ δροσιές, ενώ η δεύτερη λούζεται από έναν δυνατό, αδυσώπητο ήλιο. Οι ηπίων συναισθημάτων Μανιάτες, οι πιο «ανοιχτοί», δέν ακολουθούν τούς τοπικιστικούς διαχωρισμούς και επιμένουν ότι η Μάνη είναι μία και αδιαίρετη.
Φθάνοντας στην Καλαμάτα, μετά από δυόμιση ώρες ταξίδι, και διασχίζοντας τα πρώτα δεκαπέντε χιλιόμετρα Νότια της πόλης και δίπλα στη θάλασσα, συναντάμε τις Κιτριές. Πανέμορφο, μικρό ψαροχώρι στο μυχό της καταπράσινης πλαγιάς, με βαθειά χρωματιστά νερά και ξύλινα καΐκια. Τα τραπεζάκια από τις τρεις ταβέρνες ακουμπούν στο κύμα, οπότε όλοι οι θαμώνες έχουν τη δυνατότητα του «πρώτου τραπεζιού πίστα». Από εδώ, θεωρείται ότι ανοίγεται η πύλη της Μεσσηνιακής Μάνης.
Ανηφορίζοντας έναν φιδωτό δρόμο για 5χλμ., βγαίνουμε στον κεντρικό δρόμο προς Καρδαμύλη.
Καρδαμύλη
Η Καρδαμύλη αναπτύχθηκε όμορφα και φιλικά προς τους κατοίκους της πρωταρχικά και προς τους ταξιδιώτες ύστερα, καθώς με το πέρασμα του χρόνου δέθηκε η δημιουργία τουριστικών υποδομών με την υψηλή διατήρηση της αυθεντικότητας της κωμόπολης. Οι βόλτες στα δρομάκια της δεν χρειάζονται πολλά λόγια: περπατάς, ανακαλύπτεις, απολαμβάνεις. Λίγα μέτρα πάνω από το δρόμο που τη διασχίζει, βρίσκεται η Παλαιά Καρδαμύλη, με τη χαρακτηριστική και μοναδικού τύπου εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα και τους διασωζώμενους πύργους γύρω της.
Καρδαμύλη
Ταβέρνα της Λέλας
Το κολύμπι εδώ ικανοποιεί όλα τα γούστα: δεξιά της πόλης, απλώνεται η παραλία Ριτσά, έκτασης 1χλμ., με μεγάλα ή μικρά βότσαλα αναλόγως τις αντοχές. Στο τέλος της παραλίας υπάρχει το εστιατόριο «Ελιές» μέσα σε έναν ελαιώνα ακριβώς δίπλα στη θάλασσα. Μέσα στο χωριό, υπάρχει η πασίγνωστη, ιστορική ταβέρνα της Λέλας, που αγναντεύει το πέλαγο και γειτονεύει με τα φουγάρα του ερειπωμένου σαπωνοποιείου - ελαιουργείου τών παλαιών εποχών.
Όμορφη βόλτα όταν πέφτει ο ήλιος, είναι το αγκυροβόλιο του Αγιαννάκη. Φεύγοντας, μπορείτε να πάρετε μαζί μας αμυγδαλωτά από το ζαχαροπλαστείο του Νοέα στην πλατεία.
Καλαμίτσι
Στο 1.5χλμ, βρίσκεται η παραλία Καλαμίτσι. Κυπαρίσσια κατεβαίνουν ως τα βότσαλα, τα χρώματά της εναλλάσσονται από βελούδινα μπλε σε σμαραγδένια και δίπλα της μένει, σιωπηλό πλέον, το υπέροχο σπίτι του Άγγλου φιλέλληνα, συγγραφέα και μεταφραστή Πάτρικ Λη Φέρμορ . Πολέμησε ως «Μιχάλης» στην Αντίσταση της Κρήτης, ερωτεύθηκε όμως τη Μάνη και διάλεξε να τη μοιράζεται με την πατρίδα του.
Φονέας
Ακόμα 2χλμ και συναντάμε τον Φονέα ή παραλία του Φονιά. Βρίσκεται στην απόληξη του ομώνυμου φαραγγιού και είναι, ίσως, η περισσότερο ονομαστή της περιοχής. Άγρια ομορφιά, βότσαλα, τεράστιοι βράχοι μέσα στη θάλασσα είτε για σκιά είτε για σκαρφάλωμα. Βαθειά νερά, βαθύ μπλέ, προσοχή όμως όταν φυσάει από τα Δυτικά γιατί το όνομα της παραλίας τότε φαντάζει κάπως ρεαλιστικό.
Δελφίνια
Στα 3χλμ βρίσκουμε τα Δελφίνια. Άνετη παραλία με βότσαλα, δεξιά και αριστερά της καταπράσινες πλαγιές, μια παραλία-λιμανάκι απίστευτης ομορφιάς, ιδανική και για οικογένειες.
Στίς δύο τελευταίες (Φονέα και Δελφινάκια), μπορείτε να βρείτε και καντίνα με όλα τα απαραίτητα: μπύρες, νερό, σάντουιτς και διάφορα σνακ -σαν τη πείνα μετά από μπάνιο στη θάλασσα, δεν έχει, γνωστό.
Στούπα
Ο δρόμος, από εκεί και κάτω, οδηγεί στη Στούπα. Για κάποιους, όλη η Μεσσηνιακή Μάνη έχει μείνει στο μυαλό ως Στούπα. Τεράστια αμμουδερή παραλία, με μεγάλη ποικιλία σε ξαπλώστρες και ενοικιαζόμενα ποδήλατα. Η χαρά της παραθεριστικής οικογένειας καί του ανέμελου τουρίστα -προσοχή: όχι ιδιαίτερα του ταξιδιώτη- που επιθυμεί άπειρες μορφές φαγητού, ποτού, καφέ και διασκέδασης, καθώς και ενοικιαζόμενου δωματίου για κάθε βαλάντιο και τσέπη. Ακούς από rock'n'roll μέχρι live ρεμπέτικο και βρίσκεις τόσο το εναλλακτικό μπαράκι, όσο καί το beach bar που παίζει από disco μέχρι ελληνικά. Ο πολύβουος παραλιακός δρόμος δύσκολα περπατιέται τον Αύγουστο, αν όμως μπεις στα δρομάκια, θα πάρεις μαζί σου φεύγοντας τις χιλιάδες ευωδιές από τα δροσερά περιβόλια. Και αν προχωρήσεις λίγα μέτρα όλο προς τα αριστερά, την ώρα του ηλιοβασιλέματος, εκεί που η ταμπέλα γράφει Χαλικούρα, η βουή ξαφνικά χάνεται ως διά μαγείας. Είσαι μόνος ανάμεσα στα παλαιά πέτρινα διόροφα, τα φώτα είναι χαμηλά και ένα, δυό ταβερνάκια βρίσκονται σε αρμονία με την ώρα και το κλίμα.
Μπορείτε να φάτε εξαιρετικά στην «Αυλή της Θεανώς», κυρίως μυρωδάτα, «μαμαδίστικα» μαγειρευτά, φρέσκιες σαλάτες, αλλά και σαρδέλλα ανοιγμένη και γεμισμένη με σκορδάκι και μαϊντανό. Πολύ καλό ψάρι και πολλά άλλα διαθέτει η ταβέρνα «Ακρογιάλι» με τη βεράντα πάνω στο κύμα, άκρη αριστερά στον κόλπο.
Επίσης, υπάρχει το «Rodi». Αν έχετε όρεξη για ιταλικό, εδώ θα βρείτε το καλύτερο. Σεφ έμπειρος για δαντελένια ζύμη και μακαρονάδες με τις πιο ευφάνταστες σάλτσες.
Η Στούπα διαθέτει πεντακάθαρο καί άνετο camping μόλις 300μ από τη θάλασσα καί την πιάτζα.
Δίπλα ακριβώς, βρίσκεται η παραλία της Καλογριάς. Πιο μικρή, αλλά απαράλλαχτη αμμουδιά. Τα beach bar συναγωνίζονται μεταξύ τους και το γρήγορο φαγητό για όλες τις ώρες είναι νόμος. Επίσης, νόμος είναι: παιδάκια, κουβαδάκια, μαμάδες που τσιρίζουν, ρακέτες, πασαρέλλα. Υπάρχουν και δυο-τρεις ταβέρνες με την αυθεντική έννοια της λέξης.
Δύο χαρίσματα της Καλογριάς: πεντακάθαρα νερά-κρύσταλλο από τις πηγές που πέφτουν μέσα και όμορφο τοπίο αν μπορέσετε να απομονώσετε από το οπτικό σας πεδίο τα «αξεσουάρ» της παραλίας. Και στα δεξιά της παραλίας, δύο ίδια ακριβώς χαμηλά, λευκά σπιτάκια με καφέ σκεπές και γλάστρες στις αυλές τους. Εδώ, γράφτηκε ο «Αλέξης Ζορμπάς».
Στο ένα, έμενε ο Καζαντζάκης, στο άλλο ο ήρωας που τον ενέπνευσε, και οι δύο εργαζόμενοι για κάμποσους μήνες στο παλιό ορυχείο που σώζεται λίγο πιο πάνω.
Άγιος Νικόλαος
Αφήνοντας τη Στούπα, στα 5χλμ, η ταμπέλα γράφει Άγιος Νικόλαος. Μην το σκεφτείτε. Μπαίνετε δεξιά και αντικρύζετε ένα πανέμορφο σκηνικό ταινίας. Κυκλικό λιμανάκι γεμάτο πολύχρωμες ξύλινες τράτες, βάρκες, καΐκια. Οι ψαράδες κάθονται παρέες-παρέες και συνήθως αναρωτιούνται για τον καιρό. Ταβερνάκια βγάζουν τα τραπέζια τους δίπλα στο μώλο, τις βραδυνές ώρες ο δρόμος κλείνει και μοιάζει σαν να είσαι καλεσμένος σε γιορτή κάτω από πολύχρωμα λαμπιόνια. Το καλύτερο ψάρι στο χωριό, αλλά ίσως και σε ολόκληρη τη Δυτική Μάνη, το διαθέτει η ταβέρνα «Το Λιμάνι» του Αποστολίδη.
Ποικίλες γεύσεις, από τη Μανιάτικη σαλάτα με πορτοκάλι μέχρι και γκουρμεδιές, βρίσκει κανείς «Στης Έλλης».
Τα ποτά και οι νύχτες γενικότερα, ανήκουν εδώ στις «Νηρηΐδες», μέχρι να βγει ο ήλιος. Μόνο φροντίστε να πάρετε μαζί σας γυαλιά ηλίου γιατί το πρωί θα υποφέρετε.
Μάλσοβα (Πανταζή)
Ούτε 2χλμ έξω από το κέντρο, μετά από μια βόλτα δίπλα στη θάλασσα, υπάρχει η παραλία της Μάλσοβας ή του Πανταζή, με άμμο και βότσαλο, όμορφα νερά, ταβερνάκι-μπαρ και υποδομή με ξαπλώστρες. Εννοείται, πως διατίθενται του κόσμου τα ενοικιαζόμενα, κάθε μορφής και για κάθε γούστο -από πετρόχτιστα συγκροτήματα μέχρι resort στις πλαγιές. Κι εδώ, μην κάνετε το λάθος και ξαναβγείτε στον κεντρικό δρόμο. Το κάνουν όσοι δεν ξέρουν.
Κάπου ίσως δείτε μια ταμπέλα που γράφει «Τραχήλα 8», ίσως και δεν τη δείτε. Συνεχίστε το δρόμο δίπλα στη θάλασσα μετά την παραλία που είπαμε και η Τραχήλα εκεί θα είναι, δεν πάει πουθενά.
Αφού περάσετε την εξαιρετική ταβέρνα του Βουλημένη, που χωρίς συστάσεις δεν θα την μαθαίνατε ποτέ, όπως και το μικρό λιμανάκι του Αγίου Δημητρίου μπαίνετε σε ένα μοναδικό τοπίο.
Στα δεξιά σας απλώνεται το πέλαγο και κάτω βράχια απόκρημνα με σπηλιές. Κάπου εκεί μέσα υπάρχει και το Καταφύγι: λαξεμένοι από τους αιώνες και τα φουρτουνιασμένα κύματα βράχοι, που φτιάχνουν σκαλιστές κερκίδες. Χρόνια ολόκληρα αποτελεί τον παράδεισο των γυμνιστών. Φυσικά, κολυμπάτε ανετότατα και με το μαγιώ σας, δεν υπάρχει άβατο, κανείς δεν θα σας στραβοκοιτάξει.
Καταφύγι
Στα αριστερά, απόκρημνοι θεόρατοι βράχοι κλείνουν τον ουρανό για κάμποσο -αυτή είναι η Κακιά Σκάλα.
Τραχήλα
Στο τέλος του δρόμου υπάρχει η Τραχήλα που λέγαμε πριν. Καπετανοχώρι από τα λίγα (και χωριό της γράφουσας). Μικρός λιμανίσιος κόλπος με βαρκάκια και τριγύρω σπίτια από Μανιάτικη πέτρα, αρχοντόσπιτα δίπατα που είχε το καθένα και τους καπεταναίους του. Η μικρή πλατεία του Αγιάννη καλωσορίζει αμέσως τον ταξιδιώτη και ο μοναδικός παραλιακός δρόμος διασχίζει το χωριό -όλο κι όλο 400μ. Εδ'ω δε θα βρείτε ούτε βότσαλα, ούτε άμμο, ούτε beach bar. Οι βουτιές, όμως, από τα βράχια θα σας μείνουν αξέχαστες. Όπως και ο απίθανος βυθός της που αποτελεί έναν ολόκληρο ζωντανό κόσμο, αν έχετε μάσκα μαζί σας (φροντίστε να έχετε, αξίζει, σας το λέει κάποια που πέρασε σχεδόν όλη την παιδική της ηλικία κάτω από τη θάλασσα για αυτό ακριβώς το λόγο). Υπάρχουν και δυο-τρία σημεία πολύ ήπιας πρόσβασης στη θάλασσα ακόμη και για παιδιά που, φυσικά, συνοδεύονται. Μία βόλτα προς το τέλος του χωριού, οδηγεί σε ένα γοητευτικό απόκρημνο θαλασσινό φαράγγι με τρεις μαγικές σπηλιές.
Τραχήλα
Η Τραχήλα διαθέτει δύο ταβερνάκια. Το «Ακρογιάλι» και το «Remezzo». Όποιο και να διαλέξετε, θα μείνετε ικανοποιημένοι.
Μην ξεχάσετε να αγοράσετε το γνήσιο, χιονάτο, χοντρό αλάτι του χωριού. Συλλέγεται από τους πανάρχαιους βράχους της περιοχής και αποτελεί το μεράκι και τον μόχθο λίγων γυναικών του χωριού που διατηρούν ζωντανή ακόμα αυτή την μακραίωνη τοπική παράδοση.
Ο δρόμος προς τη Χοτάσια
Επιστρέφοντας στον κεντρικό, ανηφορίζετε προς τα επάνω χωριά της πλαγιάς. Πηγή, Θαλάμες, Λαγκάδα, Άγιος Νίκων και η μικρή Χοτάσια, αλατότοπος με το μικροσκοπικό Πόρτο Γατέα στη θάλασσα. Μια σειρά από πρότυπα Μανιάτικης αρχιτεκτονικής, τόσο στα σπίτια, όσο και στις εκκλησίες. Μια μικρή στάση στο καθένα έχει να παρουσιάσει και μια ξεχωριστή εικόνα στο ταξίδι. Ο δρόμος αυτός οδηγεί στο Οίτυλο, όπου η Μεσσηνία δίνει τα σκήπτρα στη Λακωνία.