Αν κάτι χαρακτηρίζει τα παιδιά, αυτό είναι σίγουρα ότι μπορούν να μάθουν τα πάντα μέσα από το παιχνίδι, όσο πολύπλοκα και αν είναι. Όπως για παράδειγμα το να φτιάχνουν τα συστήματα που μηχανικοί και επιστήμονες χτίζουν ανά το κόσμο σήμερα μέσα από ... μια high-tech εκδοχή της ιστορίας με τον Λύκο και τα Τρία Γουρουνάκια.
Αυτός είναι ο σκοπός του DrTechniko, ο οποίος ως «συγγραφέας, εικονογράφος, παιχνιδοποιός και δάσκαλος», χρησιμοποιεί ιστορίες επιστημονικής φαντασίας και παιχνίδια για να διδάξει στα παιδιά τις βασικές αρχές επιστημονικών θεμάτων όπως τεχνητἠ νοημοσύνη και νανοτεχνολογία. Στόχος του είναι να γεμίσει μια μέρα τον κόσμο με νεαρές ιδιοφυίες.
Πίσω από αυτόν τον ιδιαίτερο δάσκαλο βρίσκεται ο Νίκος Μιχαλάκης, ο οποίος είναι κάτοχος πτυχίου ηλεκτρολόγου μηχανικού και επιστήμης υπολογιστών από το ΜΙΤ και έχει κάνει μεταπτυχιακό στην Πληροφορική και πιο συγκεκριμένα στα διαδικτυακά συστήματα. Παράλληλα, είναι επικεφαλής στην επιστημονική ομάδα της Knewton, μίας εταιρίας που ηγείται παγκοσμίως στις σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας και μάθησης.
Από τη Νέα Υόρκη, όπου ζει με τη γυναίκα και τους δύο γιους του, ο DrTechniko, μίλησε στη HuffPost Greece για το πώς διδάσκει στα παιδιά τους τρόπους που λειτουργεί η τεχνολογία μέσα από παιχνίδια για μικρούς και μεγάλους, για το τι είναι αυτό που μαθαίνουν τελικά από την τεχνολογία, για το εάν η χρήση της σε μικρές ηλικίες κάνει κακό, αλλά και για το ελληνικό σύστημα παιδείας και τους μαθητές του.
Είσαι επικεφαλής στην επιστημονική ομάδα της Knewton. Τι ακριβώς κάνεις εκεί;
Το σύστημα που φτιάξαμε στη Knewton μαζεύει πληροφορίες από εκατομμύρια μαθητές και φοιτητές όταν αυτοί παίρνουν μαθήματα στο Ίντερνετ (μαθηματικά, επιστήμες, ιστορία, ξένες γλώσσες κτλ.). Συνδυάζει διάφορα μοντέλα machine learning για να υπολογίσει σε δευτερόλεπτα ένα σύνολο προτάσεων για το τι πρέπει να κάνει ο μαθητής αμέσως μετά για να μάθει καλύτερα. Ουσιαστικά, το σύστημα παίζει το ρόλο του «μέντορα» που παρακολουθεί τον μαθητή και του δίνει υλικό που θεωρεί ότι θα τον βοηθήσει να μάθει πιο γρήγορα και σε μεγαλύτερο βάθος. Φυσικά το σύστημα μπορεί να κάνει τόσο καλές προτάσεις όσο του επιτρέπει η ύλη που έχει βάλει ο καθηγητής στο κάθε μάθημα. Άλλα με ένα τέτοιο εργαλείο, ο καθηγητής μπορεί αντίστοιχα να δει μέσα από την ανάλυση που του προσφέρει το σύστημα σε ποια σημεία πάσχουν οι μαθητές και έτσι να βελτιώσει το μάθημα του.
Πότε και πώς σου ήρθε η ιδέα για το DrTechniko;
Το φθινόπωρο του 2010. Αποφάσισα ότι θα βρω ένα τρόπο να μάθω σε μικρά παιδιά έννοιες που κάποιος μαθαίνει όταν σπουδάσει στο πανεπιστήμιο για να μπορεί να σχεδιάζει και να φτιάχνει τα συστήματα που μηχανικοί και επιστήμονες χτίζουν ανά το κόσμο σήμερα. Έτσι λοιπόν ξεκίνησα το blog του DrTechniko και έγραψα μια high-tech εκδοχή της ιστορίας με τον Λύκο και τα Τρία Γουρουνάκια. Έτσι γεννήθηκε ο DrTechniko, ως συγγραφέας, εικονογράφος, παιχνιδοποιός και δάσκαλος.
Η ελπίδα μου είναι ότι οπλισμένα τα παιδιά με την κατανόηση του πώς μπορούν να δημιουργήσουν τεχνολογία, να έχουν την αυτοπεποίθηση να λύσουν πιο δύσκολα προβλήματα από αυτά που λύνουμε εμείς, πριν καν φτάσουν στη δική μας ηλικία. Δηλαδή, θα ήθελα τους αυριανούς μας 20ρηδες αντί να περνούν τον χρόνο τους ψάχνοντας να βρουν λύση στο πώς να φτιάξουν ένα ηλεκτρονικό σύστημα που θα αντέξει για μια βδομάδα χωρίς να χρειαστεί «reboot», να παίζουν αυτή τη γνώση στα δάχτυλα, και να κοιτάνε πώς θα φτιάξουν ένα σύστημα που θα αντέξει για δεκαετίες χωρίς «reboot».
Περιέγραψέ μας, τι ακριβώς είναι;
Ο DrTechniko είναι ένα προσωπικό project που αποτελείται από διδακτικό υλικό που βάζω στο drtechniko.com, καθώς και από γενική ενημέρωση που γίνεται μέσω Facebook και Twitter, για γονείς και δάσκαλους και αφορά το τι γίνεται στον κόσμο στο θέμα της παιδείας, τεχνολογίας και το πώς μπορούμε να μεγαλώσουμε παιδιά που καταλαβαίνουν τι εστί τεχνολογία. Επίσης, όποτε μου το επιτρέπει ο χρόνος κάνω διδασκαλία σε παιδιά είτε στη γειτονιά μου, είτε μέσω Ίντερνετ. Ελπίζω σύντομα να έχω μαζέψει αρκετό υλικό ώστε να γράψω ένα βιβλίο για παιδιά.
Επειδή οι γνώσεις μου είναι στην πληροφορική, έχω συγκεντρώσει το ενδιαφέρον μου στο να διδάξω τα παιδιά τι θα πει υπολογιστής, προγραμματισμός, αλγόριθμος, συστήματα κτλ. Επίσης, το ενδιαφέρον μου έχει επικεντρωθεί σε παιδιά 4-8 χρόνων γιατί θέλω αυτές οι γνώσεις να είναι ισάξιες της γραφής και της ανάγνωσης.
Πώς ακριβώς φέρνεις τα παιδιά σε επαφή με την τεχνολογία, χωρίς όμως να χάσουν ταυτόχρονα και την αγνότητα της παιδικής τους ηλικίας;
Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με το iPad και με το Ίντερνετ και χωρίς να τους το πω εγώ! Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να καταλάβουν τις αρχές και τον τρόπο σκέψης που χρησιμοποίησε η ομάδα της Apple που έφτιαξε το iPad. Και αυτό τον τρόπο σκέψης μπορώ να τους τον διδάξω χωρίς να περάσουν δέκα ώρες την ήμερα μπροστά στο iPad. Μπορώ να το κάνω με ιστορίες και κυρίως με παιχνίδια που παίζονται με άλλα παιδιά, με γονείς, με χαρτί και μολυβί. Γιαυτό το λόγο σχεδίασα το παιχνίδι How To Train Your Robot. Το γεγονός ότι έχει παιχτεί από παιδιά, δάσκαλους και γονείς ανά τον κόσμο δείχνει ότι αυτός ο τρόπος διδασκαλίας έχει αξία. Από την άλλη βέβαια, όταν ένα παιδί μάθει πώς λειτουργεί ένα κομπιούτερ ή ένα ρομπότ, τότε ένα κομμάτι του δέους και της αγνότητας του παιδιού χάνεται γιατί πια δεν μοιάζει με επιστημονική φαντασία. Ταυτόχρονα όμως, είδα πως η φαντασία των παιδιών πολλαπλασιάζεται γιατί, αφού καταλάβουν πώς λειτουργεί κάτι, αρχίζουν και κατεβάζουν ιδέες για το πώς να φτιάξουν κάτι καλύτερο.
Τα παιδιά σε αναπτυγμένες περιοχές έχουν πρόσβαση στην τεχνολογία. Πώς όμως διδάσκεις την τεχνολογία σε αυτά τα παιδιά που ζουν σε λιγότερο προνομιούχα μέρη;
Νομίζω ότι παιχνίδια σαν το How To Train Your Robot είναι κλειδί στο να μπορέσουμε να περάσουμε τέτοιες γνώσεις σε παιδιά ανά τον κόσμο σε οποιοδήποτε βιωτικό επίπεδο και να είναι. Τα παιδιά είναι σφουγγάρια είτε έχουν λεφτά οι γονείς τους είτε όχι. Η αληθινή πρόκληση είναι να περάσουμε το μήνυμα στους γονείς που δεν έχουν τη δύναμη να σκεφτούν κάτι περισσότερο από το πώς θα βάλουν ψωμί στο τραπέζι και να δώσουμε στα παιδιά τα εργαλεία να πάρουν τον έλεγχο της δικής τους παιδείας. Σε αυτόν τον τομέα μου αρέσει πολύ η προσπάθεια της ομάδας του Πέτρου Διαμαντή (Peter Diamandis) και του Learning XPrize.
Τι μπορεί να διδάξει κάποιος στα παιδιά μέσα από την τεχνολογία;
Νομίζω ότι το μεγαλύτερο μάθημα είναι ότι η τεχνολογία σου δίνει τη δύναμη να λύσεις οποιοδήποτε πρόβλημα θέλεις στον κόσμο γιατί πάντα μπορείς να βρεις τον τρόπο να δημιουργήσεις ένα καλύτερο εργαλείο από αυτά που υπάρχουν σήμερα και να κάνεις αυτό το εργαλείο επέκταση του χεριού σου, του μυαλού σου και των χεριών και μυαλών όλου του κόσμου.
«Κάποτε παίζαμε σε αλάνες και χτυπούσαμε τα γόνατά μας», λένε οι παλαιότεροι! Ως πατέρας και ο ίδιος, θεωρείτε ότι η χρήση υπερβολικής τεχνολογίας κάνει κακό στα παιδιά; Πώς μπορεί κάποιος να βάλει όρια;
Νομίζω δεν είναι η «τεχνολογία» το πρόβλημα, άλλα η «υπερβολή». Και η υπερβολή είναι πρόβλημα από την άποψη του τι κερδίζει και τι χάνει το παιδί περνώντας το χρόνο του με τον άλφα η βήτα τρόπο και τι δεξιότητες θα αναπτύξει. Ας αντιστρέψουμε το επιχείρημα: αν ένα παιδί είναι στις αλάνες και κλωτσάει μια μπάλα δώδεκα ώρες την ήμερα έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να γίνει ένας πετυχημένος ποδοσφαιριστής πάρα βιρτουόζος στο βιολί. Επίσης ένα παιδί που περνάει δώδεκα ώρες την ήμερα μπροστά στον υπολογιστή και δεν ασχολείται με τον αθλητισμό ή με κοινωνικές δραστηρίοτητες μπορεί να γίνει φοβερός προγραμματιστής, άλλα πολύ πιθανό είναι να μην έχει αναπτύξει την ικανότητα να επικοινωνεί με άλλους. Και σήμερα (και στο μέλλον) αν κάποιος δεν μπορεί να λειτουργήσει μέσα σε μια ομάδα τότε θα είναι σε πολύ μειονεκτική θέση επαγγελματικά. Το πρόβλημα δεν είναι το πώς μπορεί να βάλει ο γονιός τα όρια. Οι λύσεις είναι άπειρες. Το πρόβλημα είναι αν ο γονιός θέλει να βάλει τα όρια.
Ποια είναι η άποψη σας για το ελληνικό σύστημα παιδείας και τους Έλληνες μαθητές; Έχει αλλάξει κάτι από τότε που ήσασταν και ο ίδιος μαθητής;
Δεν νομίζω έχει αλλάξει ριζικά κάτι. Έχω παρατηρήσει ότι αρκετά σχολεία έχουν εκσυγχρονίσει τις εγκαταστάσεις τους, αλλά το ελληνικό σύστημα συνεχίζει να δίνει βάση στη θεωρία και στη αποκόμιση γνώσεων πάρα στη πρακτική εφαρμογή τους. Δηλαδή είναι πολύ καλό στο να παράγει καθηγητές πανεπιστημίων, άλλα όχι εργαζόμενους που μπορούν να σκεφτούν δημιουργικά και πρακτικά και να βρουν απλές λύσεις σε πολυσύνθετα προβλήματα. Φυσικά η Ελλάδα δεν είναι και η μόνη χωρά στον κόσμο με τέτοιο εκπαιδευτικό σύστημα. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότερες χώρες στον κόσμο έχουν παρόμοιες δομές. Όσο οξύμωρο και να ακούγεται νομίζω πρέπει να αρχίσουμε να μιμούμαστε το αρχαιοελληνικό τρόπο παιδείας αν θέλουμε να παράγουμε μαθητές που ξέρουν πώς να σκέφτονται.
Γιατί θεωρούν τα παιδιά το σχολείο βαρετό; Τι κάνουν λάθος οι εκπαιδευτικοί;
Η γνώση τη σήμερον ημέρα είναι στη τσέπη μας σε μορφή κινητής συσκευής συνδεδεμένη στο Ίντερνετ. Σήμερα μπορώ να ρωτήσω το τηλέφωνο μου οποιαδήποτε ώρα της ημέρας πότε έπεσε η Κωνσταντινούπολη. Αν το ρωτήσω όμως «γιατί», δεν θα πάρω καλή απάντηση. Έτσι λοιπόν στο σχολείο πρέπει να πάει ο μαθητής για να πάρει την παιδεία που δεν θα βρει στο Ίντερνετ: το πώς να σκέφτεται, πώς να αναλύει ένα πρόβλημα, να δοκιμάζει και να συγκρίνει διάφορες λύσεις και αποτελέσματα.
Σε όσους εκπαιδευτικούς έχω μιλήσει και στην Ελλάδα και στην Αμερική συμφωνούν απολύτως με αυτή την άποψη. Πως γίνεται όμως στην Αμερική να έχουμε πρωτοβουλίες σαν το Khan Academy και στην Ελλάδα όχι; Νομίζω είναι καθαρά θέμα κρατικό και κοινωνικό. Δεν υπάρχει καμιά στήριξη, οικονομική ή νομική, για τον εκπαιδευτικό που θα θελήσει να «ταράξει τα νερά». Στην καλύτερη των περιπτώσεων θα χρειαστεί να υποστεί χρονιά ελληνικής γραφειοκρατίας μέχρι να τον ή την ακούσει κάποιος.
Θεωρείτε ότι οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, όπως Google, Apple κτλ, δεν έχουν δώσει την απαραίτητη προσοχή στα παιδιά ως ένα πιθανό target group;
Όχι, νομίζω έχει δοθεί αρκετό ενδιαφέρον από τον ιδιωτικό τομέα. Τα πράγματα προς το παρόν κολλάνε στον κρατικό τομέα, άλλα στην Αμερική αυτό αρχίζει και αλλάζει. Και η Google και η Apple έχουν εκπαιδευτικά προγράμματα (Google Education, Apple iTunesU, Apple Education). Επίσης γίνεται πολλή δουλειά τα τελευταία χρόνια στον τομέα που έχει ονομαστεί «gamification» στην Αμερική. Είναι τόσα πολλά τα project, που δεν έχω το χώρο να τα αναφέρω. Ακόμα και η Knewton παρουσίασε μερικά δεδομένα πάνω στο θέμα. Το πρόβλημα είναι ότι τα σχολεία μόνο πρόσφατα έχουν αρχίσει να παίρνουν στα σοβαρά τέτοιου τύπου παιχνίδια και να τα χρησιμοποιούν στην τάξη. Πιστεύω όμως ότι αυτή η τάση θα δυναμώσει στο μέλλον.