Μάνη, είναι η ιστορική περιοχή της Νότιας Πελοποννήσου, που όταν τη φέρνουμε στην σκέψη μας πλημμυρίζει ο νους μας από εικόνες με το ιδιαίτερο βραχώδες ορεινό τοπίο της και την χαρακτηριστική αρχιτεκτονική φυσιογνωμία όπου δεσπόζουν οι αγέρωχοι πέτρινοι πύργοι , τα κάστρα, αλλά και οι αρχαιολογικοί χώροι , καθώς και οι βυζαντινές εκκλησίες με τις πανέμορφες αγιογραφίες.
Μάνη, τόπος άγονος, άδενδρος, πετρώδης με βουνά ολόγυμνα που προσεγγίζουν τις ακτογραμμές και σβήνουν σε αυτές, τόπος άνυδρος και αλίμενος, με τις πιο δύσκολες συνθήκες για την ανθρώπινη επιβίωση. Και φυσικά οι απολύτως ιδιαίτεροι, πλην όμως συμβατοί με το τοπίο, άνθρωποί της. Οι Μανιάτες, που έχουν ταυτιστεί με το περιβάλλον της και την περήφανη ιστορία της.
Προσφάτως, η Μάνη προβάλλεται! Οι ιδιαιτερότητες του φυσικού και ανθρωπογενούς τοπίου πάντα κεντρίζουν την προσοχή!
Ωστόσο, η γη της Μάνης περιέχει και έναν πολύτιμο θησαυρό που δεν προβάλλεται ούτε έχει προβληθεί όπως άλλα χαρακτηριστικά της.
Είναι τα μάρμαρά της και η πέτρα της και μάλιστα ορισμένοι έγχρωμοι τύποι που αποτέλεσαν κάποτε τον πολιτιστικό της πρεσβευτή κυριαρχώντας στον αρχαίο κόσμο. Είναι ο Πολιτισμός της Πέτρας που βρίσκει ίσως στη Μάνη τη χαρακτηριστικότερη έκφρασή του!
Αυτή ακριβώς τη διάσταση της Μανιάτικης γης, ξεχασμένη σήμερα, ήρθε να μας την θυμίσει και να μας ξυπνήσει από τον λήθαργο της λησμονιάς ένα βιβλίο που είχα την τύχη να το διαβάσω και να μαγευτώ από τις ζωντανές εικόνες αποκομίζοντας γνώσεις χάρη στην εύληπτη ερμηνεία τεχνικών ορολογιών καθώς και τον τρόπο παρουσίασής του.
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα καλαίσθητο και πολυτελούς έκδοσης βιβλίο, κόσμημα για κάθε βιβλιοθήκη, του Δρ. Πέτρου Τζεφέρη, για τα Μάρμαρα της Μάνης με τον πρωτότυπο τίτλο «Λίθος Μάρμαρος, Ταινάριος».
Ένα βιβλίο χωρίς κερδοσκοπικό χαρακτήρα που εκδόθηκε σε περιορισμένα αντίτυπα και «μοιράζεται» στην επιστημονική κυρίως κοινότητα αποτελώντας ήδη σημείο αναφοράς για το Ελληνικό Μάρμαρο και ειδικότερα το Μάρμαρο της Μάνης.
Στις σελίδες του βιβλίου αυτού συναντάται η επιστήμη με την μανιάτικη λίθινη ψυχή, η λιτότητα του μανιάτικου βουνού με την ιστορία, την ιστορία του επώνυμου λίθου που από τα «μαρμαροκοπιά» του μικρού αυτού αλλά περήφανου τόπου, διακινήθηκε στα πέρατα του κόσμου. Και που σήμερα έχει αφεθεί στη λήθη αλλά και την σημερινή αναπτυξιακή λογική που είναι έτοιμες να σβήσουν και τα τελευταία χνάρια, τις αρχαίες τομές, τα αρχαία λατομεία!
Το βιβλίο φιλοδοξεί, με αφορμή τα μάρμαρα της Μάνης, να ανοίξει θέματα σε ότι αφορά τη διάγνωση και τη σημασία της προέλευσης των ιστορικών μαρμάρων, την προστασία κι ανάδειξη των εξορυκτικών χώρων προέλευσης, αλλά και την ένταξή τους σε ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο για τον τόπο μας, στο οποίο κυρίαρχο ρόλο θα έχουν οι αξίες που σμιλεύτηκαν δίπλα από τις πέτρες της αρχαίας Ελλάδας και ειδικότερα της Μάνης.
Περιλαμβάνει μια αδρή περιγραφή των μαρμάρων και των φυσικών λίθων του αρχαίου και σύγχρονου κόσμου, με έμφαση στον ελλαδικό χώρο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Είναι γνωστό ότι οι Έλληνες στα χιλιάδες χρόνια της Ιστορίας τους επέλεξαν το μάρμαρο και την πέτρα για να εκφραστούν δημιουργώντας απλά έως περίτεχνα οικοδομήματα, αρκετά από τα οποία οι διάφοροι κατακτητές κατέστρεψαν.
Ειδικότερα, το βιβλίο αυτό περιέχει στοιχεία για τις αρχαίες πόλεις και τα αρχαία λατομεία της Μάνης και γενικότερα της Λακωνίας.
Επίσης περιλαμβάνει πλήρη κατάλογο των λατομικών θέσεων αλλά και θέσεων εμφάνισης μαρμάρου -100 περίπου θέσεις- καθώς και στοιχεία για την διακίνηση των μαρμάρων και λίθων κατά τους ιστορικούς κυρίως χρόνους και δίδεται μεγάλη έμφαση στην χρήση τους σε μνημεία της τέχνης και αντικείμενα του πολιτισμού στον εγχώριο και διεθνή ιστορικό και πολιτιστικό χώρο.
Τα μάρμαρα της Μάνης υπήρξαν εμβληματικά σύμβολα ενός τόπου που δικαίως θεωρείται ως γενέθλιος τόπος της λίθινης Ελληνικής Ψυχής που αγωνίζεται και που τελικά αντέχει.
Σύμβολα, όπως το Nero Antico, Rosso Antico, Marmor Taenarium, Lapis Taenarius κ.α., που ενώ κυριάρχησαν στον αρχαίο κόσμο, σήμερα ουσιαστικά δεν εξορύσσονται ούτε αναδεικνύονται σε καμία γωνιά του Μανιάτικου -είτε φυσικού είτε ανθρωπογενούς- τοπίου.
Όμως η λήθη δεν ταιριάζει στα μάρμαρα της Μάνης, τα οποία είναι σημαντικά και από ιστορικής και από γεωλογικής/κοιτασματολογικής απόψεως αλλά κι από απόψεως ιδιοτήτων και ενδιαφέροντος ως προς την αξιοποίησή τους κατά τη σημερινή περίοδο και το μέλλον.
Κι ακόμη, με αφορμή το ζήτημα των μαρμάρων της Μάνης, θέτει το γενικότερο θέμα της ταυτοποίησης της προέλευσης των μαρμάρων του αρχαίου κόσμου, ένα θέμα που έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα («provenance determination»).
Από τις σελίδες του αναδεικνύεται το σημαντικότατο ζήτημα της ένταξης όλων των αρχαίων λατομείων, λαξευμάτων, εμφανίσεων κλπ. σε μια δυναμική εθνική βάση δεδομένων και πιστοποιημένων δειγμάτων υλικού κάτι που θα αποτελέσει εργαλείο για την ταυτοποίηση της προέλευσης αλλά και για την θεσμική, διοικητική και ουσιαστική προστασία των χώρων αυτών.
Τέλος, τίθεται το θέμα της αξιοποίησης και της προοπτικής των ιστορικών μαρμάρων αυτών στη σημερινή εποχή. Ένα πρόβλημα που ταυτίζεται με το γενικότερο πρόβλημα της ανάπτυξης στον τόπο μας, ο οποίος βρίθει από προστατευτέα μνημεία.
Στο πλαίσιο αυτό, γίνονται και ορισμένες προτάσεις που αφορούν την εκλεκτική εξόρυξη με ανάπτυξη μικρής κλίμακος μονάδων με σκοπούς καθαρά πολιτιστικούς, οι οποίες θα μπορούσαν να επεκταθούν και σε άλλα ιστορικά μάρμαρα του τόπου μας.
Το βιβλίο αυτό είναι ένα πόνημα 405 σελίδων με μία πυκνή τεκμηριωμένη γνώση που περιλαμβάνει αμέτρητες εικόνες, σχεδιαγράμματα, θεματικούς χάρτες, διαγράμματα εργαστηριακών αποτελεσμάτων και πλούσια βιβλιογραφία.
Αποτελεί αναμφίβολα ένα εγχειρίδιο για τα μάρμαρα και λίθους της γωνιάς αυτής της χώρας μας και σίγουρα έναν οδηγό- πρότυπο και για άλλες μαρμαροφόρες περιοχές οι οποίες θα πρέπει να αναδειχθούν ώστε να προβληθεί ο διαχρονικός πολιτιστικός χαρακτήρας του πολύτιμου αυτού θησαυρού της Ελληνικής γης.
Η ενσωμάτωση στο βιβλίο, της σύγχρονης τεχνολογίας QR Codes δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη για μία διαδραστική εμπειρία με πρόσβαση σε βίντεο και πλοήγηση σε συνδέσμους για πρόσθετη πληροφόρηση.