Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις δοκιμάζονται ήδη σε νέο διεθνές περιβάλλον. Η επισκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο έρχεται να επιβεβαιώσει αυτή την αλλαγή, που συμπίπτει χρονικά με την κυβερνητική αλλαγή στην Αθήνα.
Η Τουρκία που παραδοασιακά στεκόταν όσο πιο κοντά στις ΗΠΑ μπορούσε, πλέον έχει εξελιχθεί σε απρόβλεπτο παράγοντα. Με χαρακτηριστικό την «ανυπακοή» του Ερντογάν έναντι της Ουάσιγκτον, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι τα συμφέροντά τους αποκλίνουν.
Το προσφυγικό/μεταναστευτικό αναζωπυρώνεται και η Ελλάδα αποκτά εκ νέου στρατηγικό ρόλο για την Ευρώπη, ως πρώτη χώρα υποδοχής.
ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ
Live η επίσκεψη Πομπέο στην Αθήνα
Το ενεργειακό ζήτημα από θεωρητική προοπτική μετατρέπεται σε απολύτως υπαρκτό κίνητρο οικονομικής συνεργασίας με άμεση εμπλοκή αμερικανικών εταιρειών σε Ελλάδα και Κύπρο. Η ύπαρξη υδρογονανθράκων είναι ήδη δεδομένη, ενώ υπάρχουν στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα πως μετά την Κύπρο θα δούμε γεωτρήσεις και στην ελληνική ΑΟΖ με στόχο την εξόρυξη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
Αυτά τα τρία νέα δεδομένα καθιστουν την επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, όχι μόνο επίκαιρη, αλλά και άκρως σημαντική για την αναδιαμόρφωση ισορροπισών στην περιοχή μας.
Φυσικά, οι ΗΠΑ έχουν την δική τους ατζέντα, η οποία ως συνήθως είναι μεγαλύτερη και περισσότερο σύνθετη. Ο Πομπέο, 24 ώρες πριν πατήσει το πόδι του στην Αθήνα, ταξίδεψε στη Βόρεια Μακεδονία και στο Μαυροβούνιο.
Η επιλογή ήταν συνειδητή. Τα Δυτικά Βαλκάνια ξαφνικά αποτελούν πολύ ενδιαφέρον πεδίο για τους τους Αμερικανούς - και ταυτόχρονα εξελίσσονται σε πεδίο ανταγωνισμού με Κίνα και Ρωσία, οι οποίες διεκδικούν σφαίρες επιρροής στην Ευρώπη. Είναι κάτι που η Ουάσιγκτον θα προσπαθήσει να αποτρέψει - ή να περιορίσει - με κάθε μέσο.
Υπάρχει, επίσης, η παράμετρος της Κύπρου. Σε συγκυρία καθοριστική για την Ανατολική Μεσόγειο, ενδέχεται μέσα στο Νοέμβριο του 2019 να παρακολουθήσουμε μία ακόμη (κατά ορισμένους την ύστατη, ίσως) απόπειρα άρσης του αδιεξόδου της τουρκικής κατοχής στο νησί. Η Κυπριακή Δημοκρατία θα προσέλθει στον διάλογο αυτό με αποφασιστικότητα και με το πρόσθετο πλεονέκτημα των υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και γνωρίζοντας ότι απέναντί της θα βρει έναν πολύ σκληρό συνομιλητή...
Και πού στέκεται η Ελλάδα σε όλα αυτά; H Aθήνα επιμένει στην ανάπτυξη και διεύρυνση της στρατηγικής σχέσης που ανασυστάθηκε επί κυβέρνησης Τσίπρα. Σε επίπεδο αμυντικής συνεργασίας, αυτή η σχέση θα αποτυπωθεί στην αμυντική συμφωνία που έχει προετοιμαστεί, ώστε να πέσουν σήμερα υπογραφές. Το ζητούμενο για την Αθήνα είναι ένα και απλό: να διαμορφωθεί μία αίσθηση στενής συμμαχίας που θα κάνει την τουρκική πλευρά να αισθάνεται πως η Ελλάδα δεν είναι μόνη. Αυτό είναι κάτι σχετικό. Η ιστορία μας έχει διδάξει ότι η Ελλάδα πάντα είναι μόνη (αλλά μαζί με την Κύπρο) στα δύσκολα.
Από τα σκέλη της αμυντικής συμφωνίας, αυτό που ενδεχομένως θα συζητηθεί περισσότερο είναι η δημιουργία μίας νέας βάσης ελικοπτέρων στον Έβρο, όπου η αμερικανική παρουσία θα σηματοδοτήσει τον περιορισμό της ελληνικής «μοναξιάς».
Στην παρούσα φάση, δεν υπάρχει στην ατζέντα ζήτημα αμυντικών εξοπλισμών, καθώς η Ελλάδα στερείται οικονομικών δυνατοτήτων, ενώ έχει προαποφασιστεί η αναβάθμιση των μαχητικών αεροσκαφών F-16.
Υπάρχει, όμως, και η άλλη άποψη: ότι πάντοτε πρέπει να διεκδικείς. Ο Ερντογάν και η Τουρκία μας έχουν δείξει ότι στο παρελθόν κέρδισαν πολλά διεκδικώντας - ακόμα και με θράσος - τα πάντα. Τώρα που η Αγκυρα βρίσκεται σε απόσταση από την Ουάσιγκτον και «πάγωσαν» όλες οι συζητήσεις περί πώλησης των υπερσύγχρονων αεροσκαφών F-35 και της αντιπυραυλικής ασπίδας Patriot στην Τουρκία, ορισμένοι πιστεύουν ότι έχει έρθει και η σειρά της Ελλάδας να διεκδικήσει - αφού στο κάτω κάτω δεν έχει τίποτα να χάσει από μία τέτοια διεκδίκηση...