To Πάσχα είναι προ των πυλών και φαντάζομαι ότι δεν θα θέλεις να μείνεις στις μεγαλουπόλεις, έτσι δεν είναι; Σίγουρα θα σκέφτεσαι να περάσεις λίγες ημέρες κάπου εκτός, σε κάποιο χωριό, ίσως! Σου έχω καλύτερη πρόταση. Πάσχα σε νησί! Θεωρώ ότι τα νησιά μας έχουν άλλο χρώμα αυτές τις ημέρες, από το κλασικό καλοκαιρινό. Μην ξεχνάς ότι το καθένα έχει και τα δικά του έθιμα, τα οποία χαρίζουν, πραγματικά, μια πολύ όμορφη και ξεχωριστή ατμόσφαιρα. Πάμε να κάνουμε μια βόλτα στις Κυκλάδες, στα Δωδεκάνησα και στον Αργοσαρωνικό και να δούμε μαζί τα έθιμα πέντε νησιών της χώρας μας;
Μύκονος
Κοσμοπολίτικη και πάντα όμορφη, η Μύκονος ανοίγει την αγκαλιά της και μας υποδέχεται πασχαλινά! Από το Σάββατο του Λαζάρου, οι Μυκονιάτες ξεκινούν να φτιάχνουν παραδοσιακά φαγητά, ανάμεσα στα οποία και τα «λαζαράκια». Τα «λαζαράκια» είναι ψωμάκια που συμβολίζουν τον Λάζαρο, γι' αυτό και έχουν σχήμα ανθρώπου! Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, οι κάτοικοι φτιάχνουν και «λαμπροκουλούρες» σε διάφορα σχήματα και τις στολίζουν με κόκκινα αυγά. Ανάμεσα στα φαγητά του τραπεζιού του Μεγάλου Σαββάτου, αλλά και της Κυριακής του Πάσχα, θα βρεις ποικίλα εδέσματα, η κρεμυδόπιτα και το ξινότυρο, κάποια από αυτά. Αφήνοντας τα εδέσματα, πάμε να δούμε κάποια άλλα έθιμα. Κάθε Μεγάλη Παρασκευή, ο Πολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος Γυναικών, καθιέρωσε να ψέλνεται από γυναίκες το μοιρολόι της Παναγιάς στις εκκλησίες της Χώρας της Μυκόνου. Παράλληλα, την ίδια ημέρα, αξίζει να παρακολουθήσεις την περιφορά του Επιταφίου στα Ματογιάννια και να κάνεις Ανάσταση στο μοναστήρι Παλαιοκάστρου στην Άνω Μερά. Μικρό και κατανυκτικό. Την Κυριακή του Πάσχα τώρα, θα κάψεις κι εσύ τον Ιούδα μαζί με τους κατοίκους και θα δεις σούβλες στον Γιαλό αλλά και στην Άνω Μερά.
Σίφνος
Κατανυκτική η ατμόσφαιρα και στη Σίφνο! Την Μεγάλη Πέμπτη, οι γυναίκες του νησιού φτιάχνουν πασχαλινές κουλούρες, τα λεγόμενα «πουλιά της Λαμπρής». Το Μεγάλο Σάββατο και την Κυριακή του Πάσχα η Μονή της Παναγιάς της Βρυσιανής, η Μονή της Παναγιάς της Κόγχης αλλά και άλλα γραφικά ξωκλήσια φορούν «τα καλά τους» και σε περιμένουν να τιμήσεις μαζί τους τις Άγιες Μέρες, ενώ την Μεγάλη Παρασκευή αξίζει να παρακολουθήσεις την περιφορά του Επιταφίου στα νησιώτικα δρομάκια. Τέλος, την Κυριακή του Πάσχα θα βιώσεις γευστικές εμπειρίες, με το «μαστέλο», αρνάκι με άνηθο και κόκκινο κρασί, το χαρακτηριστικό σιφνιώτικο φαγητό, να πρωταγωνιστεί. «Μαστέλο» λέγεται και το σκεύος- πήλινο δοχείο, που χρησιμοποιείται για να μαγειρευτεί το φαγητό. Στο τραπέζι, θα υπάρχει οπωσδήποτε μελόπιτα, η «γλυκιά πλευρά» του νησιού και ξινομυζήθρα.
Φολέγανδρος
Το Πάσχα στο πανέμορφο και άγριας ομορφιάς αυτό νησί κρατά τρεις ιδιαίτερες και αξέχαστες ημέρες. Ανήμερα του Πάσχα, οι κάτοικοι πηγαίνουν στην εκκλησία της Παναγιάς, την μεγαλύτερη εκκλησία στην κορυφή της Χώρας, όπου και πραγματοποιούν μια μικρή λειτουργία. Από εκεί, τέσσερις νέοι, συνήθως άνδρες, παίρνουν την εικόνα της Παναγιάς ξεκινώντας μια μεγάλη περιφορά, που έχει αφετηρία την Χώρα του νησιού. Και από εκεί αρχίζει και η μεγάλη γιορτή! Οι Φολεγανδρίτες ανοίγουν τα σπίτια τους για να μπει η εικόνα (να την προσκυνήσουν οι κάτοικοι) και την «κερνούν» ρακί και τοπικά γλυκά, υποδεχόμενοι και όλο τον κόσμο που την ακολουθεί. Αργά το απόγευμα, η εικόνα ξεκινάει τη διαδρομή, πάντα με τα πόδια, για την Άνω Μερά, όπου και θα διανυκτερεύσει στην εκκλησία του Αγ. Γεωργίου. Τη Δευτέρα του Πάσχα, η περιφορά θα κατηφορίσει προς το χωριό Πετούση και το Λιβάδι, με τη διαδρομή να ολοκληρώνεται στο λιμάνι του Καραβοστάση, από όπου μπαίνει στο καΐκι και κάνει μία παράκτια βόλτα, αγιάζοντας τα νερά της Φολεγάνδρου. Η διαδρομή αυτή γίνεται από μονοπάτι και είναι πραγματικά ιδανική αν ο καιρός είναι καλός, αφού όλο το βουνό είναι ανθισμένο και μοσχομυρίζει άνοιξη! Στάσεις για προσκύνημα και ξεκούραση γίνονται και στα λιγοστά σπίτια που υπάρχουν διάσπαρτα στα μέσα της διαδρομής, όπου θα συναντήσει κανείς και τα πιο νόστιμα κεράσματα! Το μεσημέρι της Τρίτης ξεκινά ο δρόμος της επιστροφής, όπου και πραγματοποιείται μια τελευταία περιφορά στα σοκάκια της Χώρας, με τον κόσμο να συγκεντρώνεται στην πλατεία της Πούντας για να προσκυνήσει και η εικόνα να επιστρέψει πια στην εκκλησία της Παναγιάς. Τι λες; Θα ακολουθήσεις κι εσύ αυτή την υπέροχη διαδρομή στην Φολέγανδρο;
Ύδρα
Την Μεγάλη Παρασκευή, οι κάτοικοι της γραφικής Ύδρας τιμούν την ημέρα με έναν ξεχωριστό τρόπο. Ο επιτάφιος της συνοικίας Καμίνι μπαίνει στη θάλασσα για να τιμήσει έτσι τους ναυτικούς και την θάλασσα. Το υγρό στοιχείο, άλλωστε, έχει ιδιαίτερα έντονη σύνδεση με τους κατοίκους του μικρού νησιού! Στη συνέχεια, θα δεις βαρελότα να «χρωματίζουν» τον ουρανό, ενώ έπειτα, επιτάφιοι από τέσσερις ενορίες συναντώνται στο λιμάνι της Ύδρας και η ατμόσφαιρα είναι πραγματικά επιβλητική και κατανυκτική! Την Κυριακή του Πάσχα, οι κάτοικοι καίνε τον Ιούδα.
Ρόδος
Το «νησί των ιπποτών» δεν θα μπορούσε παρά να έχει ξεχωριστά πασχαλινά έθιμα! Το Σάββατο του Λαζάρου τα παιδιά του νησιού γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα με σκοπό να μαζέψουν χρήματα (αλλά και αυγά) για τους ιερείς. Την Μεγάλη Πέμπτη, οι κάτοικοι ανάβουν τον «καλαφουνό». Τι είναι ο «καλαφουνός» θα αναρωτιέσαι! Από την Καθαρά Δευτέρα, τα παιδιά μαζεύουν ξύλα, τα τοποθετούν έξω από την εκκλησία του Αποστόλου Θωμά, σχηματίζοντας έναν ολόκληρο λόφο. Η μεγάλη φωτιά συμβολίζει το κάψιμο του Ιούδα και οι Ροδίτες την κρατούν έως την Κυριακή του Πάσχα. Οι γυναίκες φτιάχνουν τα γνωστά «λαζαράκια», στριφτά κουλουράκια που συμβολίζουν το σώμα του Λαζάρου. Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ότι την Κυριακή του Πάσχα, οι Ροδίτες φτιάχνουν τον «λαμπριάτη», δηλαδή γεμιστό κατσικάκι με κεφαλοτύρι, ένα από τα πιο κλασικά πασχαλινά εδέσματα! Επίσης, βάζουν τα κουλουράκια σε κλαδιά πεύκου και αφού αφαιρέσουν τις πευκοβελόνες, τα τοποθετούν στη μέση του σπιτιού! Τέλος, η περιφορά του Επιταφίου αποκτά ξεχωριστό νόημα στο Ρόδο. Γιατί; Φαντάσου, μόνο, να περπατάς στα στενάκια της Παλιάς Πόλης και να αισθάνεσαι όλη αυτή τη μυστηριακή ατμόσφαιρα κατά τη διάρκεια περιφοράς του Επιταφίου!