Για το θέμα των μαθητικών παρελάσεων και τη θέση τους στο σήμερα μίλησε στη HuffPost Greece ο Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, ΠΑ.ΜΑΚ.
Η έννοια της παρέλασης παραπέμπει ιστορικά στην συγκρότηση του έθνους- κράτους και στο ιδεολογικό ρεύμα του εθνικισμού του 19ου αι.. Αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο σε μια δεδομένη στιγμή τα έθνη- κράτη ήθελαν να αποτυπώνουν σε συμβολικό επίπεδο τη συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες συγκρότησης της κρατικής και εθνικής οντότητας. Οι παρελάσεις λειτουργούσαν ως μηχανισμός κοινωνικοποίησης στο Έθνος, ένας μηχανισμός που δεν υπήρχε στις αυτοκρατορίες πριν τη Γαλλική Επανάσταση. Τότε λοιπόν θα μπορούσαν να ιδωθούν και ως μια πρόοδος: οι Γάλλοι στρατιώτες τραγουδούσαν τη Μασσαλιώτιδα όταν υπερασπίζονταν τη χώρα τους από την εισοβολή των μοναρχιών του 18ου αι. που ανησυχούσαν για την ανατροπή της απολυταρχίας. Σήμερα όμως οι παρελάσεις απηχούν ένα φιλοπόλεμο παρελθόν που δεν θέλουμε να ξαναζήσουμε.
Κατά τη γνώμη μου λοιπόν, στον 21ο αι. οι παρελάσεις είναι ένα ξεπερασμένο υπόλειμμα ενός παρελθόντος όπου τα έθνη- κράτη είχαν ανάγκη να διαπαιδαγωγούν με αυτές τις αξίες και συμπεριφορές. Γιατί η παρέλαση, όπως και να την δει κανείς, είναι μια μιλιταριστικής μορφής διαπαιδαγώγηση. Πειθαρχία, βήμα ο ένας μαθητής πίσω από τον άλλο- είναι μια εισαγωγή στο πνεύμα του στρατού. Πλέον, όμως, τα έθνη- κράτη δεν βλέπουνε τον κόσμο με τα μάτια του 19ου αι., ούτε οι αξίες του πολέμου θεωρούνται στην εποχή μας σπουδαίες αξίες, μη γελιόμαστε, δε βρισκόμαστε στο 1930, ούτε στο 1850. Η παγκόσμια κοινότητα έχει πια εμπεδώσει ότι ο πόλεμος είναι η χειρότερη εξέλιξη που μπορεί να βιώσει κάθε οργανωμένη κοινωνία.
Καταλαβαίνω ως ένα βαθμό τις πολιτικές ηγεσίες που δεν αποφασίζουν την κατάργηση των μαθητικών παρελάσεων. Ως ΠΑΜΑΚ δεν έχουμε οργανώσει κάποια δημοσκόπηση όσον αφορά τις μαθητικές παρελάσεις, από ένστικτο νομίζω ομως ότι η μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού δεν επιθυμεί την κατάργησή τους- πολλοί θα θεωρούσαν μια τέτοια κίνηση ακόμα και προδοτική. Δε σημαίνει όμως αυτό ότι η μερίδα των πολιτών που είναι υπέρ των παρελάσεων αποδίδει και πραγματική σημασία σε αυτές- θεωρώ ότι πρόκειται για έναν κομφορμιστικό συντηρητισμό, δηλαδή «ας εξακολουθήσουν γιατί και στην εποχή μου έτσι ήταν τα πράγματα». Είμαι όμως βέβαιος ότι και όταν τα σχολεία έγιναν μεικτά, ή όταν καταργήθηκε η ποδιά, θα βρίσκαμε επίσης μεγάλα αρνητικά ποσοστά στην κοινή γνώμη. Η έννοια της κοινής γνώμης είναι σημαντικό εργαλείο στις δημοκρατίες, αλλά σε παρόμοιες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει κάτι να την ξεπερνά. Καταρχήν να μην σωπαίνουμε- και αυτό αφορά τις πολιτικές ηγεσίες. Η παρούσα κυβέρνηση υποθέτω βάσιμα ότι δεν συμφωνεί με τις μαθητικές παρελάσεις, όμως δεν μιλάει καν για το ζήτημα. Δεν είναι απαραίτητο να καταργηθούν τώρα οι παρελάσεις- ας ανοίξει ένας διάλογος ώστε μια μέρα να είμαστε έτοιμοι να το πράξουμε.
Αντιλαμβάνομαι ότι στις μαθητικές παρελάσεις υπάρχουν επενδυμένα σύμβολα και αξίες- δεν είμαι αφελής, σε αυτή την χώρα μεγάλωσα. Όμως έχει σημασία, έστω και αν δεν μπορούμε να καταργήσουμε εδώ και τώρα τις μαθητικές παρελάσεις – γιατί είμαστε μια συντηρητική κοινωνία- τουλάχιστον μέρες σαν κι αυτή να σκεφτούμε, να προβληματιστούμε, να συζητήσουμε πάνω στο θέμα των μαθητικών παρελάσεων. Φυσικά δεν θα λυθούν τα προβλήματα της εκπαίδευσης, των νέων ή της χώρας, αν καταργηθούν οι μαθητικές παρελάσεις, ούτε μια χώρα στην οποία δε γίνονται παρελάσεις είναι οπωσδήποτε μια μη στρατιωτικοποιημένη κοινωνία. Μιλώντας όμως σαν ακαδημαϊκός, θεωρώ ότι οι παρελάσεις είναι άχρηστες, ξεπερασμένες και επιζήμιες- ένας χαμένος χρόνος. Σήμερα υπάρχει ανάγκη να διαπαιδαγωγήσουμε τους νέους με τις αξίες και τους προβληματισμούς του κόσμου που ζούνε. Τα καινούργια ζητήματα ηθικής και αξιών είναι τελείως διαφορετικά από τις συζητήσεις του εθνικισμού του 19ου αι.. Οι μαθητικές παρελάσεις σήμερα είναι σα να κάνουμε διαγωνισμό καλλιγραφίας. Τι θα λέγαμε σαν γονείς αν βλέπαμε να «βασανίζουν» τα παιδιά μας με την καλλιγραφία; Δεν θα το θεωρούσαμε χάσιμο χρόνου;