Για το θέμα των μαθητικών παρελάσεων και τη θέση τους στο σήμερα μίλησε στη HuffPost Greece η Μαρία Ρεπούση, καθηγήτρια Ιστορίας και Ιστορικής Εκπαίδευσης, ΑΠΘ.
Κάθε χρόνο τέτοια εποχή επανέρχεται το ζήτημα των μαθητικών παρελάσεων. Το γεγονός αυτό μαρτυρά ότι το θέμα απασχολεί τους πολίτες αυτής της χώρας και ότι παρά τις αντιδράσεις σε οποιαδήποτε αντίρρηση για την πραγματοποίησή τους, παρά την τρομοκρατία στα λεγόμενα εθνικά θέματα, υπάρχουν απόψεις που επιμένουν για την κατάργησή τους. Γνωρίζετε ότι ανάμεσα στις τελευταίες συγκαταλέγεται και η δική μου. Δεν θέλω εδώ να επαναλάβω όσα έχω πει παλαιότερα για τις μαθητικές παρελάσεις. Επιμένω ότι οι μαθητικές παρελάσεις καθιερώθηκαν επί Μεταξά χωρίς αυτό να σημαίνει ότι σποραδικά δεν υπήρξαν πριν. Επιμένω επίσης ότι δεν γίνονται σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Όσοι επικαλούνται το αντίθετο ας ρίξουν μια ματιά στις σχετικές φωτογραφίες για να διαπιστώσουν ότι πρόκειται για πορείες, φιέστες και άλλα μαθητικά δρώμενα με διάφορες αφορμές και όχι για παρελάσεις.
Με την ευκαιρία αυτή θέλω να εντάξω τις μαθητικές παρελάσεις αφενός στο γενικότερο πλαίσιο εορτασμού των εθνικών επετείων και αφετέρου στους τρόπους με τους οποίους το σχολείο επισκέπτεται, στοχάζεται και τιμά το παρελθόν και την ιστορία.
Οι μαθητικές παρελάσεις δεν συνιστούν μεμονωμένο φαινόμενο. Εντάσσονται σε ένα σύνολο από τελετουργίες που κατοπτρίζουν τις κυρίαρχες εκδοχές της εθνικής μας αφήγησης. Αν δει κανείς το συγκείμενο των παρελάσεων, τις σχολικές γιορτές λόγου χάρη, θα διαπιστώσει ότι οι μαθητικές παρελάσεις βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία μαζί τους. Σε αρμονία επίσης βρίσκονται και με τη γενικότερη ιστορική κουλτούρα του σχολείου έτσι όπως αυτή εξακολουθεί να διαμορφώνεται τόσο μέσα από το μάθημα της ιστορίας και το σχολικό πρόγραμμα όσο και το παραπρόγραμμα. Πίσω από αυτές τις χρήσεις του παρελθόντος και της ιστορίας βρίσκονται συγκεκριμένες επιλογές. Για παράδειγμα επιλέγεται να γιορτάζεται η 28η Οκτωβρίου και το ΟΧΙ ενώ δεν επιλέγεται το αλβανικό έπος ή η απελευθέρωση. Επιλέγεται να μνημονεύεται μόνο το ΟΧΙ και να αποσιωπάται τι το ακολούθησε, πόσοι Έλληνες φυλακισμένοι για τα φρονήματά τους παραδόθηκαν από το καθεστώς Μεταξά στους Γερμανούς ή τι ακολούθησε το ΟΧΙ, πώς έγινε η παράδοση της Ελλάδας στους Γερμανούς, ποιος ήταν ο Τσολάκογλου, ποιοι οι συνεργάτες του και τι απέγιναν μετά την απελευθέρωση. Επιλέγεται η 25η Μαρτίου, ανήμερα της Θεοτόκου για την έναρξη της ελληνικής επανάστασης, όταν η ιστορική έρευνα έχει αποδείξει τόσο τη ρευστότητα της έναρξης του συγκεκριμένου επαναστατικού φαινομένου όσο και το μεταγενέστερο της επιλογής της 25ης Μαρτίου για λόγους που έχουν να κάνουν με την κυρίαρχη εθνική αφήγηση και όχι με τις ιστορικές αλήθειες της εποχής του 1821.
Τα παραδείγματα είναι πολλά και συγκλίνουν στην απόλυτα επιλεκτική χρήση του παρελθόντος στην ελληνική εκπαίδευση. Συμβαίνει μόνον στην Ελλάδα; Όχι, απλά στην Ευρώπη τα έθνη κράτη υποχρεώθηκαν κάποια στιγμή από τα πράγματα να αναστοχαστούν και κριτικά το παρελθόν τους και όχι μόνο δοξαστικά. Οδηγήθηκαν στο να εντάξουν και αυτήν την οπτική στην εκπαίδευση των πολιτών τους. Στην Ελλάδα, οι κυβερνήσεις αλλάζουν, η ταυτότητα της διακυβέρνησης επίσης αλλά η κυρίαρχη εθνική αφήγηση παραμένει βαθιά αυτιστική.
Με βήμα στρατιωτικό οι μαθητές και οι μαθήτριες στην Ελλάδα έρχονται στις μαθητικές παρελάσεις να εγγράψουν στην ιστορική μας κουλτούρα ότι το ελληνικό σχολείο δεν τους ετοιμάζει για να γίνουν κριτικοί πολίτες αλλά πιστοί στρατιώτες.