Η Μαύρη Θάλασσα αποτελούσε ανέκαθεν μια περιοχή μεγάλης στρατηγικής σημασίας, καθώς ήταν η «πίσω αυλή» της Ρωσίας, που την θεωρούσε παραδοσιακά «λίμνη» της. Από την εποχή των τσάρων και τη σοβιετική περίοδο, πάντα η παρουσία των ρωσικών ναυτικών δυνάμεων στην περιοχή του Ευξείνου Πόντου ήταν ιδιαίτερα σημαντική, υπογραμμίζοντας πως η ρωσική ηγεσία δεν ήταν πρόθυμη να αποδεχτεί εύκολα «αμφισβητίες» της ισχύος της στη «γειτονιά».
Τα πράγματα άλλαξαν μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, στο πλαίσιο των ευρύτερων ανακατατάξεων, ωστόσο πάντα βασική επιδίωξη του Κρεμλίνου ήταν η ρωσική υπεροχή στη Μαύρη Θάλασσα. Η προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 αποτέλεσε κομβικό σημείο, καθώς η Ουκρανία τέθηκε εκτός σκηνής, ενώ η Μόσχα άρχισε με ταχείς ρυθμούς την ενίσχυση των ναυτικών της δυνάμεων στην περιοχή, καθώς πλέον οι βάσεις της Κριμαίας της ανήκαν. Παράλληλα – όπως αναφέρεται σε ανάλυση της Stratfor- το στρατηγικό ενδιαφέρον έχει ενταθεί και για το ΝΑΤΟ, καθώς η Συμμαχία επιδιώκει την ενίσχυση της αποτρεπτικής του ισχύος απέναντι στη Ρωσία στην Ευρώπη.
Για την αντιμετώπιση της ρωσικής παρουσίας, η Τουρκία και η Ρουμανία αναμένεται να ζητήσουν ενίσχυση της κοινής ΝΑΤΟϊκής ναυτικής δύναμης στη Μαύρη Θάλασσα στη σύνοδο της συμμαχίας στη Βαρσοβία στις 8 και 9 Ιουλίου. Η πρόταση θα συζητηθεί εκεί, όπως και η πιθανότητα αυξημένης παρουσίας του ΝΑΤΟ στην Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής, καθώς και άλλων μέτρων.
Διαβάστε επίσης:Η ισχύς του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας
Ωστόσο, όπως αναφέρεται στην ανάλυση της Stratfor, καθώς το ΝΑΤΟ εξετάζει το ενδεχόμενο ενίσχυσης των δυνάμεών του στη Μαύρη Θάλασσα, πρέπει να ληφθούν υπόψιν οι περιορισμοί της Συνθήκης του Μοντρώ του 1936 σχετικά το καθεστώς των Στενών των Δαρδανελλίων. Η εν λόγω συνθήκη επιβάλλει περιορισμούς στις χώρες που δεν βρέχονται από τη Μαύρη Θάλασσα, περιορίζοντας το συνολικό tonnage των πολεμικών πλοίων και άλλους παράγοντες (όπως αριθμός σκαφών, διάρκεια παραμονής κ.α.). Παρόλα αυτά, μια πολυεθνική ΝΑΤΟϊκή δύναμη θα μπορούσε να παρακάμψει αυτούς τους κανόνες, μέσω μιας σύνθεσης από πλοία διαφόρων εθνικοτήτων- ενώ παράλληλα θα μπορούσε να στηριχτεί περισσότερο στις ναυτικές δυνάμεις της Ρουμανίας και της Τουρκίας.
Η ναυτική ισχύς που έχει συγκεντρωθεί στη Μαύρη Θάλασσα έχει ως εξής:
Καταδρομικά
Ρωσία: 1 ΝΑΤΟ: 0
Αντιτορπιλικά
Ρωσία: 1 ΝΑΤΟ: 0
Φρεγάτες
Ρωσία: 2 ΝΑΤΟ: 23
Υποβρύχια
Ρωσία: 5 ΝΑΤΟ: 14
Κορβέτες
Ρωσία: 11 ΝΑΤΟ: 15
Πυραυλάκατοι
Ρωσία: 6 ΝΑΤΟ: 27
Ναρκαλιευτικά/ Ναρκοθετικά
Ρωσία 9 ΝΑΤΟ: 38
Αποβατικά
Ρωσία: 7 ΝΑΤΟ: 30
Βοηθητικά
Ρωσία: 13 ΝΑΤΟ: 68
Αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας/ ναυτικής αεροπορίας
Ρωσία: 78 ΝΑΤΟ: 43
Δεν υποστηρίζουν ωστόσο όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ αύξηση της ναυτικής ισχύος στη Μαύρη Θάλασσα, ωστόσο: Η Ρουμανία θα ήθελε πολύ κάτι τέτοιο, αλλά οι προβληματισμοί περί πρόκλησης της Ρωσίας θα μπορούσαν να αποτρέψουν την Τουρκία και τη Βουλγαρία.
Η πρώτη μέχρι πρόσφατα ήταν υπέρμαχος της ενίσχυσης της παρουσίας του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα, ωστόσο τις τελευταίες εβδομάδες επιδιώκει την εξομάλυνση των σχέσεων, που περνούν κρίση μετά την κατάρριψη ρωσικού μαχητικού στα σύνορα Τουρκίας- Συρίας τον Νοέμβριο του 2015. Οπότε είναι λογικό να υποθέσεις κανείς ότι οι Τούρκοι θα επιδιώξουν να μην δυσαρεστήσουν τη ρωσική πλευρά, ειδικά από τη στιγμή που οι σχέσεις αρχίζουν να «θερμαίνονται».
Όσον αφορά στη Βουλγαρία, έχει μακρά και περίπλοκη ιστορία με τη Ρωσία, καθώς έχει βρεθεί και σύμμαχος και αντίπαλός της. Αυτή τη στιγμή η όποια αντιπαράθεση/ ανταγωνισμός με τη Ρωσία δεν θα ήταν δημοφιλής προοπτική μεταξύ των ψηφοφόρων – και εν όψει προεδρικών εκλογών τον Οκτώβριο, η κυβέρνηση είναι προσεκτική. Στις 16 Ιουνίου ο Βούλγαρος πρωθυπουργός, Μπόικο Μπορίσοφ επανέλαβε την αντίθεση της χώρας του σε επέκταση των ΝΑΤΟϊκών ναυτικών δυνάμεων στην περιοχή, θέση με την οποία συμφωνεί και το αντιπολιτευόμενο σοσιαλιστικό κόμμα.
Από πλευράς μόνο αριθμών πλοίων, η Ρωσία δεν φαίνεται να έχει το «πάνω χέρι» στη Μαύρη Θάλασσα. Αλλά η αξιολόγηση της ναυτικής ισχύος λαμβάνει υπόψιν και άλλους παράγοντες πέρα από τους αριθμούς, και υπάρχουν σημαντικά πλεονεκτήματα για τη ρωσική πλευρά, όπως η σημαντική υπεροχή σε εναέρια μέσα που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για επιχειρήσεις στη Μαύρη Θάλασσα, καθώς και η κατοχή συστοιχιών πυραύλων cruise μεγάλης εμβέλειας, που μπορούν να «καλύψουν» το μεγαλύτερο μέρος της Μαύρης Θάλασσας. Η Ρωσία έχει αξιοποιήσει τη θέση της στην Κριμαϊκή Χερσόνησο για να ενισχύσει ακόμα περισσότερο τα πλεονεκτήματά της αυτά, ενώ παράλληλα εκσυγχρονίζει τον υποβρύχιο στόλο και τις δυνάμεις επιφανείας της.
Καταλήγοντας, στην ανάλυση συμπεραίνεται πως η Ρωσία θα πρέπει να διαχειριστεί το «αυξημένο ενδιαφέρον» του ΝΑΤΟ για την περιοχή και τις συχνές αποστολές του στη Μαύρη Θάλασσα. Πρακτικά, η Μόσχα δεν μπορεί να βασίζεται στη Συνθήκη του Μοντρώ και μόνο στη ναυτική της ισχύ για να κυριαρχήσει στην περιοχή, δεδομένης της αυξανόμενης τουρκικής ναυτικής ισχύος και της δυνατότητας του ΝΑΤΟ να παρακάμψει τη συνθήκη. Ωστόσο, η θέση της στην Κριμαία της παρέχει σημαντικά πλεονεκτήματα, και η Μόσχα μπορεί να επιδιώξει να εκμεταλλευτεί τις διαφωνίες εντός του ΝΑΤΟ για να τα ενισχύσει. «Καθώς η πλευρές ανταγωνίζονται για τη στρατηγική υπεροχή, η κόντρα για τον έλεγχο της Μαύρης Θάλασσας αναμφισβήτητα θα ενταθεί» κλείνει η ανάλυση της Stratfor.