«Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», αναφέρει ο συγγραφέας Iain Overton, σε άρθρο του στη Guardian, «είναι η μόνη χώρα στον πλανήτη που αποκρίνεται σε περιπτώσεις μαζικών πυροβολισμών, χαλαρώνοντας κι άλλο τους νόμους που αφορούν την οπλοκατοχή και οπλοχρησία».
Μετά το πρόσφατο επεισόδιο μεταξύ αντίπαλων συμμοριών στο Τέξας, στο οποίο τουλάχιστον 9 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, περίπου 200 συνελήφθησαν και οι εμπλεκόμενες πλευρές έχουν προαναγγείλει συνέχεια, στις επόμενες ημέρες, τίθεται ακόμη μια φορά το ζήτημα της αντιμετώπισης του φαινομένου: ως που θα φτάσει η κατοχή και χρήση όπλων; Ποιοι θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα κατοχής ενός όπλου- και τι μεγέθους; Παρέχει, εν τέλει, ασφάλεια η κατοχή ενός όπλου, ή έχει αντίθετα αποτελέσματα;
Την ίδια στιγμή, στην Αμερική και ειδικότερα στο Τέξας, όπου τα κρούσματα βίας παραμένουν υψηλά, έχει κατατεθεί προς αξιολόγηση και ψήφιση νόμος που θα επιτρέπει στους δασκάλους να φέρουν όπλο κατά τη παραμονή τους εντός των σχολικών χώρων και να πυροβολούν, ακόμη και μαθητές τους, εάν κρίνουν πως εκείνοι αποτελούν απειλή για την σχολική ασφάλεια.
Σύμφωνα με την Business Insider, η Εθνική Ένωση Όπλων (NRA) αποτελεί μία από τις ισχυρότερες οργανώσεις στις Η.Π.Α με τα μέλη της να είναι ιδιαίτερα ενεργά και αφοσιωμένα στους συνολικούς σκοπούς και τις αξίες που πρεσβεύει.
Διοργανώνονται, μεταξύ άλλων, κυνηγητικές εκδρομές στις οποίες συμμετάσχουν τα μέλη, ενώ η Ένωση είναι υπεύθυνη και για την κατάρτιση των παιδιών, στη χρήση των όπλων, από μικρή ηλικία.
Ο Iain Overton, συγγραφέας του Gun Baby Gun, που περιγράφεται ως ένα «αιματηρό ταξίδι στον κόσμο των όπλων», παρουσιάζει 10 σοκαριστικές αλήθειες, στις οποίες οφείλουμε όλοι μας να αποδώσουμε την σημασία που πρέπει- σήμερα, περισσότερο από ποτέ:
1. Υπάρχουν περίπου 1 δισεκατομμύριο όπλα στον πλανήτη
Πριν από 8 χρόνια υπολογιζόταν πως υπήρχαν τουλάχιστον 875 εκατομμύρια όπλα στον πλανήτη. Σήμερα, αν συμπεριληφθούν οι αντίκες και οι αυτοσχέδιες κατασκευές, ο συνολικός αριθμός είναι αρκετά υψηλότερος. Τροφοδοτείται διαρκώς, εξάλλου, από βιομηχανίες όπλων και πυρομαχικών σε περισσότερες από 100 χώρες.
Μόνο οι αστυνομικές δυνάμεις, παγκοσμίως, πιστεύεται πως έχουν 26 εκατομμύρια πυροβόλα όπλα. Οι στρατοί, από την άλλη, λογίζεται πως έχουν περίπου 200 εκατομμύρια. Όλα τα υπόλοιπα, όμως, ανήκουν σε πολίτες- πρόκειται για μία συντριπτική διαφορά. Περίπου 12 δισεκατομμύρια σφαίρες παράγονται κάθε χρόνο, αρκετές για να σκοτώσουν κάθε άνθρωπο στον πλανήτη- δύο φορές.
2. Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άνθρωποι πυροβολούνται κάθε χρόνο
Σύμφωνα με υπολογισμούς, σημειώνονται περίπου 600.000 βίαιοι θάνατοι ετησίως. Από αυτούς, 340.000 θάνατοι οφείλονται στη χρήση όπλων. Αν λάβουμε υπόψιν μας πως, όπως πιστεύεται, για κάθε άτομο που έχει δεχθεί πυροβολισμό και πέθανε, τρεις θα επιβιώσουν, τότε προκύπτει πως περίπου 1.360.000 άνθρωποι πυροβολούνται, κάθε χρόνο. Τα στοιχεία που αφορούν τη συμβολή των όπλων, στο άθροισμα των συνολικών θανάτων παγκοσμίως, είναι ενδεικτικά.
Στο Πουέρτο Ρίκο, για παράδειγμα, 95% των ανθρωποκτονιών πραγματοποιείται με όπλο. Στη Βραζιλία, με τις περισσότερες από 35.000 ανθρωποκτονίες ετησίως, σημειώνονται οι περισσότεροι θάνατοι με πυροβόλο όπλο. Και στο περίφημο San Pedro Sula, της Ονδούρας, την πόλη που είναι γνωστή ως η πιο βίαιη στον πλανήτη- πέραν των τόπων όπου λαμβάνουν χώρα πολεμικές επιχειρήσεις- υπάρχει ένα ποσοστό 173 θανάτων για κάθε 100.000 πολίτες. Η αιματηρή συμπλοκή του Τέξας, υπενθύμισε πως λόγω των νόμων που επιτρέπουν την κατοχή όπλων, υπάρχουν περιοχές στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπου οι ανθρωποκτονίες μεταξύ συμμοριών ξεπερνούν κατά 100 φορές τον αριθμό δολοφονιών, μεταξύ της ευρύτερης κοινότητας.
Για όποιον πιστεύει πως η σχετική νομοθεσία των Η.Π.Α δεν ευθύνεται από πλευράς της, αρκεί μια σύγκριση: στην Αγγλία και την Ουαλία, για παράδειγμα, το ποσοστό ανθρωποκτονιών αφορά λιγότερο από 1 άτομο για κάθε 100.000, με μόλις 5% εξ αυτών να έχουν σκοτωθεί από όπλο.
Όπως μπορεί να φανταστεί κανείς, η πλειοψηφία αφορά άνδρες. Παγκοσμίως, οι ανθρωποκτονίες ανδρών είναι πολλαπλάσιες από κείνες των γυναικών. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το 2014, σημείωσε πως οι ανθρωποκτονίες ανδρών είναι κατά 11 φορές περισσότερες από εκείνες των γυναικών στη Βραζιλία, 14 φορές περισσότερες στην Ονδούρα και 18 φορές περισσότερες στη Βενεζουέλα- εκεί, το 90% πραγματοποιούνται με πυροβόλο όπλο.
3. Η χρήση όπλων επηρεάζει το συνολικό αριθμό αυτοκτονιών
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κάνει λόγο για περισσότερους από 800.000 ανθρώπους που δίνουν τέρμα στη ζωή τους κάθε χρόνο. Πιστεύεται- δίχως να υπάρχουν επαρκή στοιχεία για κάθε μέρος του πλανήτη- πως στις χώρες όπου υπάρχει «ανεκτή» νομοθεσία, όσον αφορά τη χρήση όπλων, οι άνθρωποι που τα επιλέγουν για να αυτοκτονήσουν είναι και περισσότεροι.
Στην Αγγλία και την Ουαλία, από την άλλη, με την αυστηρή σχετική νομοθεσία, μόλις 2% των αυτοκτονιών γίνεται με όπλα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, αντίθετα, όπου υπάρχουν τόσα όπλα όσοι περίπου και οι άνθρωποι, η χρήση όπλων είναι ο συνηθέστερες τρόπος. Μόνο το 2011, 92 παιδιά μικρότερα από 14 χρόνων, έδωσαν τέλος στη ζωή τους με αυτό τον τρόπο.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον παράδειγμα: το 2006 οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις παρατήρησαν μια ανησυχητική αύξηση των αυτοκτονιών, εντός των τάξεων τους.
Προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν την τάση αυτή, απαγόρευσαν στους στρατιώτες να παίρνουν τα όπλα μαζί τους, τα Σαββατοκύριακα. Οι αυτοκτονίες μειώθηκαν κατά 40%. Η επίσημη έκθεση, που εκδόθηκε αργότερα, επιβεβαίωνε τη συμβολή του μέτρου αυτού.
4. Το δικαίωμα οπλοκατοχής των πολιτών στις Η.Π.Α έχει τεράστιες συνέπειες
Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αντιστοιχούν περισσότερα όπλα ανά άνθρωπο, από κάθε άλλη χώρα στον πλανήτη. Από το κατοχυρωμένο συνταγματικά δικαίωμα, της οπλοκατοχής, έχει δημιουργηθεί μια πανίσχυρη βιομηχανία, που το 2013 παρείχε 250.000 θέσεις εργασίας, άμεσα ή έμμεσα, με μια ετήσια οικονομική δραστηριότητα ύψους 38 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Σήμερα, με συνολικό αριθμό που αγγίζει τους 140.000, υπάρχουν 10 φορές περισσότεροι πωλητές όπλων στις Η.Π.Α από καταστήματα των McDonalds. Απόδειξη πως η βιομηχανία όπλων επεκτείνεται διαρκώς αποτελεί το γεγονός πως μόνο το 2013, κατασκευάστηκαν περισσότερα από 10.8 εκατομμύρια όπλα στις Η.Π.Α. Πρόκειται για μία αύξηση 220% σε σχέση με πριν από δέκα χρόνια. Στο νούμερο αυτό δεν υπολογίζονται τα 5.5 εκατομμύρια όπλα που εισήχθησαν εντός των Πολιτειών από το εξωτερικό.
Όπως εύλογα μπορεί να αντιληφθεί κανείς, όπου υπάρχουν όπλα, υπάρχουν και θάνατοι από αυτά. Οι Η.Π.Α έχουν την υψηλότερη τιμή θνησιμότητας ανά πολίτη από πυροβόλο όπλο, από κάθε άλλη αναπτυγμένη χώρα. Μόνο για το 2013 σημειώθηκαν περίπου 100.598 πυροβολισμοί που δεν οδήγησαν σε θάνατο, με 33.636 στον αντίποδα να έχουν αποβεί μοιραίοι (αυτοκτονιών περιλαμβανομένων).
Σύμφωνα με στοιχεία του FBI, 1.075 άνθρωποι νεότεροι των 19 ετών σκοτώθηκαν από όπλα το 2013- 37 από αυτούς ήταν μικρότεροι από 5 χρόνων. Εκείνη τη χρονιά, πέθαναν περισσότερα παιδιά και περισσότεροι έφηβοι, από πυροβολισμούς, στην Ελλάδα, από ότι στρατιώτες των αμερικανικών δυνάμεων, οποιαδήποτε χρονιά, στο Ιράκ ή το Αφγανιστάν.
5. Τα όπλα βρίσκονται πίσω από μερικές μεγάλες προόδους της ιατρικής
Όπως είναι λογικό, όπως εξελίσσονται τα όπλα, στο πέρασμα των αιώνων, βελτιώνονται και οι ιατρικές τεχνικές αντιμετώπισης των τραυμάτων που προκαλούνται από αυτά. Έχουν υπάρξει διάφορες μέθοδοι που κατά καιρούς υιοθετήθηκαν από τους ιατρούς κάθε εποχής, όσον αφορά την περίθαλψη των τραυμάτων.
Έτσι, στον πόλεμο της Κριμαίας, κατά το 1850 η θνησιμότητα των τραυματιών έφτασε για πρώτη φορά από το 52% στο 20%. Αργότερα, η ανακάλυψη της ακτινογραφίας βοήθησε ακόμη περισσότερο, ούτως ώστε στον ισπανοαμερικάνικο πόλεμο του 1898 να υπολογίζεται πως στο 85% των περιπτώσεων, οι τραυματίες επέζησαν. Σήμερα, ένα τραύμα μπορεί να αντιμετωπιστεί σαφώς πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη επιδεξιότητα, από ότι στο παρελθόν.
6. Η Ισλανδία είναι το ακριβώς αντίθετο από τις Η.Π.Α
Όπως αναφέραμε προηγουμένως, όσο πιο πολλά όπλα υπάρχουν σε κάθε χώρα, τόσο περισσότεροι θάνατοι αποδίδονται λόγω αυτών. Στην Ισλανδία, των περίπου 350.000 κατοίκων, υπάρχουν περίπου 90.000 όπλα. Η χώρα κατατάσσεται 15η, ανά τον κόσμο, στην κατοχή όπλων ανά κάτοικο. Ωστόσο, μόλις το 1% των κατοίκων ανήκει σε κάποια ένωση σχετιζόμενη με την οπλοκατοχή. Το 2012, μάλιστα, όταν 47.136 άνθρωποι δολοφονήθηκαν στη Βραζιλία και 14.827 στις Η.Π.Α, μόλις ένας άνθρωπος πέθανε βίαια στην Ισλανδία.
Η ανθρωποκτονία στη χώρα αυτή είναι ένα τόσο σπάνιο φαινόμενο που, όταν το 2013, ένας 59χρονος άνδρας έπεσε νεκρός από σφαίρες της ισλανδικής αστυνομίας, το συμβάν θεωρήθηκε τεράστιο σκάνδαλο, αφού ήταν η πρώτη φορά που οι αστυνομικές δυνάμεις της χώρας πυροβολούσαν και σκότωναν κάποιον. Εξάλλου, στην Ισλανδία οι αστυνομικοί δεν φέρουν όπλα, υπάρχουν αυστηροί νόμοι όσον αφορά την οπλοκατοχή, ενώ και το φιλελεύθερο νομικό σύστημα της χώρας εξηγεί γιατί διαμορφώνεται η πραγματικότητα αυτή.
7. Τα πιστόλια ευθύνονται για τους περισσότερους θανάτους
Είναι γεγονός πως, στις περιπτώσεις ατόμων που πραγματοποιούν μαζικές επιθέσεις, προτιμούνται τα σύγχρονα όπλα υψηλής εμβέλειας και απόδοσης. Εξίσου ισχύει, όμως, το ότι και τα «μικρότερα» όπλα- πιστόλια και περίστροφα- χρησιμοποιούνται στις περισσότερες περιπτώσεις ανθρωποκτονιών.
Στο Σάο Πάουλο, το 97% των όπλων που χρησιμοποιήθηκαν σε δολοφονίες ήταν περίστροφα. Στοιχεία του FBI, για το 2012, παρουσιάζουν τα περίστροφα να ευθύνονται για το 90% των δολοφονιών από όπλο στις Η.Π.Α. Σίγουρα, τα ημιαυτόματα όπλα είναι εκείνα που χρησιμοποιούνται για τις «μεγάλης εμβέλειας» υποθέσεις, αλλά τα περίστροφα έχουν τη δική τους συμβολή, επίσης.
8. Τα όπλα δεν καθιστούν τις γυναίκες περισσότερο ασφαλείς
Πολλές έρευνες παρουσιάζουν τις γυναίκες να βρίσκονται σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο, σε περίπτωση που στο σπίτι υπάρχει κάποιο όπλο. Στις Η.Π.Α, οι γυναίκες θεωρείται 11 φορές πιο πιθανό να δολοφονηθούν με κάποιο όπλο, σε σχέση με κάθε άλλη ανεπτυγμένη χώρα.
Τα νούμερα αυτά είναι μάλλον αναμενόμενα, αν αναλογιστεί κανείς πως μόλις 9 πολιτείες απαγορεύουν σε ανθρώπους που έχουν καταδικαστεί για την παρακολούθηση κάποιου, το να αγοράσουν κάποιο όπλο. Έρευνα του 2014 παρουσιάζει περίπου 12.000 καταδικασμένους για παρακολούθηση να τους επιτρέπεται να φέρουν όπλο, με τη προστασία του νόμου. Επίσης, σύμφωνα με ενώσεις που αντιτίθενται στην οπλοκατοχή και οπλοχρησία, η παρουσία ενός όπλου στο σπίτι αναγάγει την «πιθανότητα της ενδοοικογενειακής βίας να καταλήξει σε δολοφονία» σε 5 φορές πιο πιθανή.
Την ίδια στιγμή, η Εθνική Ένωση Όπλων και άλλα αντίστοιχα σωματεία προβάλλουν την οπλοκατοχή, από την πλευρά των γυναικών, ως τη κατάλληλη μέθοδο αντιμετώπισης επιθέσεων, όπως βιασμού- κι ας τους διαψεύδουν τα επιστημονικά ευρήματα.
9. Τα όπλα των Η.Π.Α. διευρύνουν τη βία και στο εξωτερικό
Τα όπλα «χάνονται». Τον Ιούλιο του 2014, έρευνα της αμερικανικής κυβέρνησης παρουσίασε το 43% των σειριακών αριθμών 474.823 όπλων, που είχαν παραχωρηθεί στον αφγανικό στρατό από το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας, να μην μπορούν να εξακριβωθούν ή να έχουν αντιγραφεί. Στο Ιράκ, επίσης, το αμερικανικό Πεντάγωνο έχασε τα ίχνη 190.000 όπλων που είχαν δοθεί στις ιρακινές δυνάμεις.
Το τι ακριβώς συμβαίνει στα όπλα, τα ίχνη των οποίων χάνονται, δεν είναι γνωστό. Όμως, για παράδειγμα, περιοδικά σχετικά, που συνήθως παραχωρούνται στις αφγανικές ένοπλες δυνάμεις από τις Η.Π.Α έχουν βρεθεί σε πτώματα των Ταλιμπάν, καθώς και αμερικανικά όπλα έχουν εντοπιστεί στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους, στο Ιράκ και την Συρία.
Η περίπτωση του Ισλαμικού Κράτους δεν είναι η μόνη. Περίπου 253.000 αμερικανικά όπλα υπολογίζεται πως καταφτάνουν στο Μεξικό ετησίως. Η αμερικανική κυβέρνηση αναφέρει, επίσης, πως το 76% των όπλων της Κορέας και το 61% της Μπελίζ, το 2013, είχαν είτε κατασκευαστεί στις Η.Π.Α, είτε φτάσει στις χώρες αυτές μέσω των Η.Π.Α.
Φυσικά, υπάρχουν επιπτώσεις. 120.000 ανθρωποκτονίες έλαβαν χώρα στο Μεξικό, μεταξύ 2007 και 2012- κυρίως με αμερικανικά όπλα. Περίπου το 70% των όπλων που σχετίζονταν με τις επιθέσεις αυτές, προέρχονται από τις Η.Π.Α.
10. Οι Η.Π.Α είναι η μόνη χώρα που χαλαρώνει τους νόμους μετά από ένα μακελειό
Όταν 13 άνθρωποι δολοφονήθηκαν στη Νέα Ζηλανδία, η κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα. Οι άδειες κατοχής όπλων, που ήταν ισόβιες, πλέον έχουν ισχύ 10 χρόνων. Αντίστοιχα, στη Γερμανία, μετά από ένα φονικό στο Erfurt το 2002, που κόστισε τη ζωή 16 ανθρώπων, καθιερώθηκαν οι ψυχολογικές εξετάσεις για τους υποψήφιους αγοραστές, νεότερους των 25 χρόνων.
Στην Αυστραλία, επίσης, μετά από το περίφημο φονικό του Port Arthur, θεσμοθετήθηκε η γενική απαγόρευση των ημιαυτόματων όπλων. Οι συγκεκριμένες πολιτικές πρακτικές είναι λογικές: όταν προκύπτει ένα ζήτημα, με τόσο εκκωφαντικό τρόπο μάλιστα, οφείλει κανείς να το αντιμετωπίζει αναλόγως.
Στην περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ωστόσο, η ιστορία έχει αποδείξει με τον πλέον αιματηρό, δυστυχώς, τρόπο, την τάση της χώρας να αποκρίνεται σε ανάλογα περιστατικά βίας, με τον πλέον αναποτελεσματικό τρόπο που ευθύνεται, μάλιστα, για την πρόκληση νέων περιπτώσεων.
Το 1991, στο Τέξας, ένας άνδρας σκότωσε 22 ανθρώπους και ύστερα αυτοκτόνησε. Η απόκριση της πολιτείας του Τέξας ήταν να περάσει έναν νόμο, που επέτρεπε την κατοχή μικρών όπλων. Τον Δεκέμβριο του 2012, στο μακελειό που έλαβε χώρα στο σχολείο Sandy Hook, έχασαν τη ζωή τους 26 άνθρωποι συνολικά, σε μία από τις πλέον μελανές στιγμές της χώρας, που αφορά επιθέσεις σε εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Έναν χρόνο αργότερα, 27 πολιτείες είχαν περάσει 93 ειδήσεις που επέκτειναν τα δικαιώματα, όσον αφορά την οπλοκατοχή και οπλοχρησία, με ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων, να περιλαμβάνουν το δικαίωμα κατοχής μικρών όπλων εντός πανεπιστημιουπόλεων και εκκλησιών, καθώς και το δικαίωμα χρήσης τους για αυτοάμυνα- κι ας είναι μεθυσμένοι. Μερικά σχολεία εξάλλου, όπως αναφέραμε νωρίτερα, πλέον επιτρέπουν και στους δασκάλους να είναι οπλισμένοι, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Είχαν θετικό όφελος οι νομοθετικές μεταρρυθμίσεις που ψηφίστηκαν, ως απάντηση σε επιθέσεις που κόστισαν τη ζωή δεκάδων ατόμων; Κάθε άλλο. Στους 18 μήνες πριν το μακελειό στο Sandy Hook, σημειώθηκαν 17 θάνατοι στα αμερικανικά σχολεία, από χρήση όπλων. Στους 18 μήνες μετά την επίθεση, σημειώθηκαν 41 θάνατοι.
Η κατάσταση έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό, που μια εταιρία στην Οκλαχόμα έχει φτιάξει αλεξίσφαιρα γιλέκα που απευθύνονται σε μαθητές. Όπως ισχυρίζονται, το γιλέκο προσφέρει φύλαξη από το 90% των όπλων που χρησιμοποιούνται, συνήθως, στις επιθέσεις που γίνονται σε σχολεία.