Πλήθος ανθρώπων που επιδιώκει να εγκαταλείψει το Αφγανιστάν έχει συγκεντρωθεί στα σύνορά της χώρας, ενώ μεγάλες ουρές σχηματίστηκαν στις τράπεζες την Τετάρτη, μετά την απόσυρση των ξένων χορηγών λόγω της αβεβαιότητας για τον τρόπο αντιμετώπισης της ανερχόμενης ανθρωπιστικής κρίσης.
Η ισλαμιστική πολιτοφυλακή επικεντρώθηκε στη διατήρηση της λειτουργίας τραπεζών, νοσοκομείων και κυβερνητικών μηχανησμών μετά την τελική αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων τη Δευτέρα, που τερμάτισε έναν 20ετή πόλεμο.
Με το αεροδρόμιο της Καμπούλ εκτός λειτουργίας, οι ιδιωτικές προσπάθειες για αποστολή βοήθειας στους Αφγανούς που φοβούνται τα αντίποινα των Ταλιμπάν επικεντρώνονται στην ασφαλή διέλευση των συνόρων της χώρας από το Ιράν, το Πακιστάν και τα κράτη της Κεντρικής Ασίας.
Στο Τορκάμ, ένα σημαντικό συνοριακό σημείο διέλευσης με το Πακιστάν στα ανατολικά του περάσματος Κυμπερ, ένας Πακιστανός αξιωματούχος δήλωσε: «Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων περιμένει στην πλευρά του Αφγανιστάν το άνοιγμα των συνόρων».
Χιλιάδες άνθρωποι συρρέουν επίσης στο συνοριακό σταθμό Ισλάμ Κάλα μεταξύ Αφγανιστάν και Ιράν, δήλωσαν αυτόπτες μάρτυρες.
Περισσότεροι από 123.000 άνθρωποι απομακρύνθηκαν από την Καμπούλ με αεροπορική μεταφορά υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, αφού οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την πόλη στα μέσα Αυγούστου, αλλά δεκάδες χιλιάδες Αφγανοί που κινδυνεύουν παρέμειναν πίσω.
Σε ψήφισμα της Δευτέρας, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ προέτρεψε τους Ταλιμπάν να επιτρέψουν ασφαλή διέλευση σε όσους επιδιώκουν να φύγουν από το Αφγανιστάν, αλλά δεν ανέφερε τη δημιουργία μιας ασφαλούς ζώνης, ένα βήμα που υποστηρίζεται από τη Γαλλία και άλλους.
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν δήλωσε ότι οι Ταλιμπάν βρίσκονται σε συνομιλίες με το Κατάρ και την Τουρκία για τη διαχείριση του αεροδρομίου στην πρωτεύουσα.
Οι Ταλιμπάν κήρυξαν αμνηστία για όλους τους Αφγανούς που συνεργάστηκαν με ξένες δυνάμεις κατά τη διάρκεια του πολέμου που τους έδιωξε από την εξουσία το 2001 επειδή αρνήθηκαν να παραδώσουν τον ηγέτη της Αλ Κάιντα Οσάμα Μπιν Λάντεν μετά τις επιθέσεις στις 11 Σεπτεμβρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι ηγέτες των Ταλιμπάν κάλεσαν επίσης τους Αφγανούς να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση, ενώ υποσχέθηκαν ότι θα προστατεύσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, σε μια προφανή προσπάθεια να παρουσιάσουν ένα πιο μετριοπαθές πρόσωπο από το πρώτο τους καθεστώς, γνωστό για τη βάναυση επιβολή του ριζοσπαστικού ισλαμικού νόμου.
Η πολιτοφυλακή έδωσε παρόμοιες υποσχέσεις όταν πήρε την εξουσία το 1996, μόνο για να κρεμάσει δημόσια έναν πρώην πρόεδρο, να απαγορεύσει στις γυναίκες την εκπαίδευση και την απασχόληση, να επιβάλει αυστηρούς ενδυματολογικούς κανόνες και να υιοθετήσει μια τιμωρητική προσέγγιση για τους κατοίκους της Καμπούλ.
Μια γυναίκα είπε ότι είδε Ταλιμπάν μαχητές να χτυπούν γυναίκες με ξύλα έξω από μια τράπεζα στην αφγανική πρωτεύουσα την Τρίτη.
«Είναι η πρώτη φορά που βλέπω κάτι τέτοιο και με τρόμαξε», είπε η 22χρονη, υπό τον όρο της ανωνυμίας, επειδή φοβόταν για την ασφάλειά της.
Υπό το πρίσμα νέας κυβέρνησης
Οι Ταλιμπάν δεν έχουν ακόμη ορίσει νέα κυβέρνηση ούτε έχουν αποκαλύψει πώς σκοπεύουν να κυβερνήσουν, σε αντίθεση με το 1996, όταν οι αντάρτες σχημάτισαν ένα ηγετικό συμβούλιο μέσα σε λίγες ώρες από την κατάληψη της πρωτεύουσας.
Ο υπουργός Εξωτερικών του γειτονικού Πακιστάν, που έχει στενούς δεσμούς με τους Ταλιμπάν, δήλωσε την Τρίτη ότι αναμένει το Αφγανιστάν να έχει μια νέα «κυβέρνηση συναίνεσης» εντός των ημερών.
Ελλείψει κυβέρνησης στην Καμπούλ, η Βρετανία και η Ινδία πραγματοποίησαν ξεχωριστές συνομιλίες με εκπροσώπους των Ταλιμπάν στη Ντόχα εν μέσω φόβων ότι έως και μισό εκατομμύριο Αφγανοί θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους μέχρι το τέλος του έτους.
Την περασμένη εβδομάδα, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέδωσαν άδεια εξουσιοδοτώντας τις ίδιες και τους εταίρους τους να συνεχίσουν να διευκολύνουν την ανθρωπιστική βοήθεια στο Αφγανιστάν, παρόλο που οι Ταλιμπάν βρίσκονται σε μαύρη λίστα από την Ουάσινγκτον, δήλωσε αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών στο Reuters.
Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου Τζον Κίρμπι είπε επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επίγνωση της απειλής από το ISIS-K, το Ισλαμικό Κράτος που εδρεύει στο Αφγανιστάν και ανέλαβε την ευθύνη για την βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας την περασμένη εβδομάδα έξω από το αεροδρόμιο της Καμπούλ που σκότωσε 13 Αμερικανούς στρατιώτες και πολλούς Αφγανούς πολίτες.
Το ISIS-K είναι εχθρός της Δύσης και των Ταλιμπάν, οι οποίοι αντιμετωπίζουν επίσης ένοπλη αντίσταση από ομάδες αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένων υπολειμμάτων του αφγανικού στρατού. Τουλάχιστον επτά μαχητές των Ταλιμπάν σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις με αντάρτες των Ταλιμπάν στην κοιλάδα Πάντζσιρ βόρεια της πρωτεύουσας το βράδυ της Δευτέρας, δήλωσαν δύο αντάρτες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν απέκλεισαν τις στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον του ISIS στο Αφγανιστάν, αλλά ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε την Τρίτη ότι οι μέρες της οικοδόμησης του έθνους μέσω στρατιωτικής δύναμης έχουν τελειώσει.
Ο Μπάιντεν χαρακτήρισε τη χαοτική έξοδο ως μια υλικοτεχνική επιτυχία που θα ήταν εξίσου δύσκολο να ολοκληρωθεί ακόμη και αν είχε ξεκινήσει εβδομάδες πριν, ενώ για να παραμείνει θα απαιτούνταν περισσότερα αμερικανικά στρατεύματα.
«Αυτή η απόφαση για το Αφγανιστάν δεν αφορά μόνο το Αφγανιστάν», λέει. Πρόκειται για το τέλος μιας εποχής μεγάλων στρατιωτικών επιχειρήσεων για την αναδιαμόρφωση άλλων χωρών.