Πολύ συχνά τελευταία παρατηρώ ότι ο ”τοίχος” μου έχει γεμίσει από ανθρώπους που ισχυρίζονται ότι έχουν επενδύσεις με κέρδος 4500% ή κατάφεραν να αυξήσουν τον μισθό τους κατά 1300%. Άλλοι μιλάνε για το ”παιχνίδι του χρήματος” και την ”δυναμική του χρήματος”. Επίσης, διαβάζω ότι το ”χρήμα είναι ενέργεια” και για ”δημιουργικές ιδέες που παράγουν χρήμα”. Μα τι σημαίνουν όλα αυτά και από πού προέρχονται; Να τα πάρω στα σοβαρά; Αυτό είναι ένα άρθρο για τους ”Financial Influencers″ ή αλλιώς “FinFluencers.”
Τι είναι όμως οι FinFluencers; Οι FinFluencers δραστηριοποιούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βλέπε Instagram, YouTube και TikTok, και επικεντρώνονται στην παροχή οικονομικών συμβουλών, εκπαίδευσης και αναλύσεων στους ακόλουθούς τους. Στα ελληνικά θα τους λέγαμε ”διαδικτυακούς παράγοντες επιρροής,” αλλά αυτός ο ορισμός καλύπτει μόνο μια πλευρά των δραστηριοτήτων τους. Η δεύτερη πλευρά είναι αυτή της ”ενημέρωσης” σε εισαγωγικά όμως, γιατί η ενημέρωση που προσφέρουν δεν είναι εμπεριστατωμένη, πολλές φορές δεν ακολουθεί την διεθνή βιβλιογραφία και είναι γεμάτη από υπερβολές και ανακρίβειες. Μια βασική αρχή στη βιοηθική είναι “Primum non nocere” (πρώτα απ′ όλα, μην προκαλέσεις κακό). Ωστόσο, είμαι πεπεισμένος ότι αν εφαρμόσουμε την ίδια αρχή για τους FinFluencers, δυστυχώς το αποτέλεσμα είναι αρνητικό για αυτούς που αποφασίζουν να ακολουθήσουν τις οδηγίες και συμβουλές τους.
Παραθέτω ορισμένα παραδείγματα:
Οι FinFluencers πολλές φορές μπερδεύουν την επενδυτική δραστηριότητα με την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Αγνοούν τη σχέση ρίσκου/απόδοσης.
Εκμεταλλεύονται το χαμηλό επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού στην Ελλάδα με την υπόσχεση μιας οικονομικής ευημερίας που δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα.
Συχνά, παρουσιάζουν έναν εντυπωσιακό τρόπο ζωής και υπερβολικά επιτυχημένες επενδυτικές ιστορίες, δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση πλούτου και ειδίκευσης.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι FinFluencers εκμεταλλεύτηκαν από πολύ νωρίς τη δημοφιλία του Bitcoin και γενικότερα των κρυπτονομισμάτων, και οι τακτικές τους ακολουθούν όλους τους κανόνες του μάρκετινγκ.
Εκτός από τον προφανή κίνδυνο διαστρέβλωσης πληροφοριών σε μια ήδη πολύπλοκη οικονομία, η παρουσία των FinFluencers παρουσιάζει αρκετά ακόμα μειονεκτήματα.
Έλλειψη Ρύθμισης: Σε αντίθεση με πιστοποιημένους οικονομικούς συμβούλους που υπόκεινται σε ρύθμιση και άδειες, οι FinFluencers δεν υπόκεινται στον ίδιο βαθμό εποπτείας. Αυτό εγείρει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την ποιότητα και την ακρίβεια των οικονομικών συμβουλών που παρέχουν.
Συγκρούσεις Συμφερόντων: Ορισμένοι (αν όχι όλοι οι) FinFluencers κερδίζουν χρήματα μέσω χορηγιών, μάρκετινγκ ως συνεργάτες και προώθηση συγκεκριμένων οικονομικών προϊόντων. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει συγκρούσεις συμφερόντων, καθώς ενδέχεται να δίνουν προτεραιότητα σε αυτά τα οικονομικά κίνητρα παρά στο καλύτερο συμφέρον του κοινού τους.
Εστίαση στο Κοντινό Μέλλον: Οι FinFluencers συχνά επικεντρώνονται σε τάσεις και περιεχόμενο που γίνεται γρήγορα δημοφιλές, καθώς αυτό τους δημιουργεί και περισσότερους followers. Ορισμένοι FinFluencers τείνουν να επικεντρώνονται σε επενδύσεις με υψηλό κίνδυνο, όπως τα κρυπτονομίσματα ή οι μετοχές που έχουν γίνει γνωστές μέσω κοινωνικών μέσων.
Λήψη Αποφάσεων βάσει Συναισθημάτων: Η έλξη των FinFluencers συχνά βασίζεται στη χαρισματική και συναρπαστική τους παρουσία, η οποία μπορεί να οδηγήσει τους ακόλουθους να λαμβάνουν αποφάσεις βάσει συναισθημάτων αντί για λογικής.
Σε μια εποχή όπου η ψηφιακή σφαίρα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό της οικονομικής συμπεριφοράς, οι FinFluencers έχουν φροντίσει να βρίσκονται στη μέση της προσοχής. Για να μην παρεξηγηθώ, το έργο των FinFluencers είναι αρκετά δύσκολο. Σαν πανεπιστημιακός δάσκαλος, αναγνωρίζω πολύ καλά την αξία του να μπορεί κάποιος να μεταδίδει περίπλοκα μηνύματα σε ένα μεγάλο και ως επί το πλείστον απαίδευτο κοινό όσον αφορά τις επενδύσεις και τα χρηματοοικονομικά. Από την άλλη μεριά, θα ήταν τεράστιο λάθος να αφήσουμε την ευθύνη της καθοδήγησης των πολιτών στους FinFluencers. Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι στα δίχτυα των FinFluencers πέφτουν συνήθως αυτοί που έχουν και τη μεγαλύτερη οικονομική ανάγκη.
Μια ισχυρή χρηματοοικονομική παιδεία είναι αναγκαία για να οδηγήσει τους FinFluencers να βρεθούν χωρίς αντικείμενο ύπαρξης και επιρροής. Τώρα περισσότερο από ποτέ, οι “gatekeepers” της οικονομικής γνώσης θα πρέπει να βγουν μπροστά και να αναλάβουν πρωτοβουλίες.