Από μικροί μας λένε να στεκόμαστε με την πλάτη όρθια. Πολλοί άνθρωποι πιθανώς έχουν ακόμη και αναμνήσεις από το περπάτημα στο σπίτι με ένα βιβλίο στο κεφάλι τους για να βελτιώσουν τη στάση τους (το ξέρω ότι το κάνω).
Αλλά γιατί είναι σημαντικό να γίνει αυτό; Τι ακριβώς σημαίνει η «καλή στάση σώματος» για εμάς από άποψη υγείας;
Μπορεί να έχει να κάνει με θέματα αισθητικής – διδαχθήκαμε ότι πρέπει να προσπαθούμε να μοιάζουμε με μοντέλα που έχουν τέλεια στάση – κι (αυτό) έχει κάποια προνόμια που υποστηρίζονται από την επιστήμη. Όμως, με βάση τα χρόνια που έχουμε δεχτεί υπενθυμίσεις για την στάση του σώματος και ακόμη και των ελέγχων σχετικά με το πώς πρέπει να στεκόμαστε στο σχολείο, τα οφέλη είναι πιθανώς λιγότερα απ′ ότι νομίζουμε .
Παρακάτω, οι ειδικοί εξετάζουν τη στάση του σώματος και το εάν η καλή στάση είναι πραγματικά ευεργετική για την υγεία μας.
Καταρχήν, ποια είναι η καλή στάση
Σύμφωνα με τον δρ. Σκοτ Μαλόζι, χειρουργό σπονδυλικής στήλης στο UConn Health, το να έχουμε το κεφάλι μας στο κέντρο πάνω από τη λεκάνη μας και τα πόδια μας θεωρείται σωστή στάση. Ο λαιμός και το κεφάλι μας δεν πρέπει να γέρνουν προς τα εμπρός ή προς τα πίσω – αντίθετα, θα πρέπει να είμαστε όρθιοι με το κεφάλι, τη λεκάνη και τα πόδια σας σε ευθυγράμμιση.
Τούτου λεχθέντος, μια στάση δεν ταιριάζει σε όλες, όπως προσθέτει ο δρ Μαρκ Κουιράλτ, ιατρικός διευθυντής στο Μυοσκελετικό Ινστιτούτο στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν. Λόγω καταστάσεων όπως η αρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης, το να καμπουριάζουμε είναι καλύτερο για μερικούς ανθρώπους - ιδιαίτερα για τα ηλικιωμένα άτομα.
«Το να κάθεται ένα τέτοιο άτομο ίσια και να τεντώνει προς τα πίσω την πλάτη του όλη μέρα θα ήταν επώδυνο», λέει ο ίδιος. Έτσι, αυτή που είναι καλή στάση για ένα άτομο μπορεί να μην είναι σωστή για ένα άλλο.
Επιπλέον, όταν πρόκειται για το σώμα μας, η αλλαγή που σχετίζεται με την ηλικία είναι μέρος της ζωής μας, εξηγεί ο Κουιράλτ. Είναι φυσικό η σπονδυλική μας στήλη να εξελίσσεται και να απαιτεί διαφορετικές στάσεις σε όλη τη ζωή μας.
«Πώς θα νόμιζες ότι θα μοιάζει η σπονδυλική σου στήλη στα 60; Θα περίμενες να μοιάζει σαν να είσαι 30 ή θα περίμενες αλλαγές;» λέει ο Κουιράλτ. Η καλή στάση για εμάς μπορεί να αλλάξει, και αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό.
Το να στεκόμαστε σε όρθια θέση είναι καλό για την υγεία μας;
Η απάντηση σ′ αυτό διαφέρει.
Ο δρ. Αμίντ Τζέιν, επικεφαλής χειρουργικής σπονδυλικής στήλης ελάχιστης επεμβατικότητας στο τμήμα ορθοπεδικής χειρουργικής στο Johns Hopkins Medicine, σημείωσε ότι «η καλή στάση έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη φθορά της σπονδυλικής στήλης». Σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, η κλίση μπορεί να κάνει τη σπονδυλική μας στήλη να γίνει πιο εύθραυστη και να την κάνει πιο επιρρεπή σε τραυματισμούς.
Για παράδειγμα, τα άτομα που γέρνουν το λαιμό τους για να κοιτάξουν τα τηλέφωνά τους ή άλλες συσκευές χειρός υποφέρουν συχνά από «σύνδρομο text neck», γνωστό κι ως «ο λαιμός της χελώνας» που δημιουργεί επιπλέον πίεση στο σώμα.
Η Κιάρα Κάπο, χειροπράκτης στην Καλιφόρνια, είπε στο Healthline ότι «το ανθρώπινο κεφάλι ζυγίζει 10 κιλά. Για κάθε εκατοστό που το κεφάλι μας γέρνει προς τα εμπρός, το βάρος που πρέπει να ”φέρει” ο λαιμός μας διπλασιάζεται». Οπότε, αυτή η καμπουριασμένη στάση που «υπαγορεύει» η χρήση του κινητού μας σίγουρα δεν κάνει τίποτα καλό στους μύες του λαιμού μας.
Αλλά το να στεκόμαστε στητοί μπορεί επίσης να μην διορθώσει κανένα πρόβλημα υγείας. Επίσης, δεν θα μας σώσει απαραίτητα από τυχόν υπάρχοντα προβλήματα πλάτης.
«Υπάρχουν πολύ λίγα (αν υπάρχουν και καθόλου) στοιχεία που να συνδέουν τη στάση του σώματος και είτε τη μείωση του τρέχοντος πόνου είτε την πρόληψη του μελλοντικού πόνου», λέει ο Κουιράλτ.
Για την ακρίβεια, ο Κουιράλτ ανέδειξε μια έρευνα που σημειώνει ότι «η πρακτική των μηνυμάτων που εξαπολύονται γενικά ως προς την δημόσια υγεία για να είμαστε σε όρθια στάση για την πρόληψη του πόνου στον αυχένα χρειάζεται επανεξέταση» και διαπίστωσε ότι η κυρτωμένη στάση στους εφήβους είχε ως αποτέλεσμα λιγότερο πόνο στον αυχένα στη νεαρή ενήλικη ζωή.
Λοιπόν, δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει η «καλή στάση»;
Αντί να υπενθυμίζουμε συνεχώς στον εαυτό μας να στεκόμαστε σε όρθια στάση, ίσως να θέλουμε να εστιάσουμε στην ενδυνάμωση συγκεκριμένων μυϊκών ομάδων. Με την προπόνηση, επιτρέπουμε σε αυτούς τους μύες να υποστηρίζουν καλύτερα τη σπονδυλική μας στήλη και να βοηθούν το σώμα μας να στέκεται άνετα όρθια χωρίς να το πιέζουμε ή να μας κάνουν να αισθανόμαστε άβολα.
«Υπάρχουν δύο μυϊκές ομάδες που λειτουργούν καλά για να μας βοηθήσουν στη στάση του σώματος», λέει ο Μαλόζι. Η πρώτη ομάδα είναι οι παρασπονδυλικοί μας μύες, που είναι οι μύες που περιβάλλουν τη σπονδυλική σας στήλη από τον αυχένα μέχρι το κάτω μέρος της πλάτης μας. Εάν έχουμε μια ισχυρή ομάδα μυών γύρω από τη σπονδυλική μας στήλη, οι δίσκοι και οι αρθρώσεις μας θα πρέπει να κάνουν λιγότερη δουλειά επειδή υποστηρίζονται καλύτερα, σύμφωνα με τα όσα λέει. Η άλλη ομάδα μυών που είναι σημαντικό να δουλέψουμε είναι ο πυρήνας μας, ο οποίος θα μας βοηθήσει περαιτέρω να στηρίξουμε την πλάτη μας.
Μπορούμε να εξασκήσουμε αυτές τις μυϊκές ομάδες κάνοντας γιόγκα, πιλάτες ή γενικές ασκήσεις ενδυνάμωσης, όπως σανίδες, τσακίσματα, γέφυρες και πιέσεις της ωμοπλάτης.
Αυτές οι ασκήσεις «πραγματικά βοηθούν τους ανθρώπους να επιτύχουν αυτό το μυϊκό σύστημα που υποστηρίζει την καλή στάση του σώματος», λέει ο Μαλόζι.
Πρόσθεσε ότι ορισμένοι παράγοντες που επηρεάζουν τη στάση του σώματος δεν μπορούν να διορθωθούν με την άσκηση. Ζητήματα όπως η αρθρίτιδα ή η δυσκαμψία των γοφών δεν θα υποχωρήσουν απλώς, αλλά εάν αρχίσουμε να δίνουμε προτεραιότητα στην άσκηση ενδυνάμωσης όσο είμαστε νέοι, θα σημειώσουμε μεγαλύτερη επιτυχία...
Επιπλέον, ενισχύοντας τη σπονδυλική στήλη μας, αποκομίζουμε τα οφέλη της άσκησης. «Γνωρίζουμε ότι η άσκηση είναι καλή για την καρδιαγγειακή υγεία — είναι καλή για την πρόληψη της οστεοπόρωσης και οι άνθρωποι που ασκούνται τείνουν να έχουν καλύτερη ψυχική υγεία», λέει ο Κουιράλτ.
Συνολικά, η καλή στάση του σώματος δεν θα είναι θεραπεία για όλα και η πίεση που νιώθουμε να σταθούμε όρθιοι είναι πιθανότατα αδικαιολόγητη.
Αντί να εστιάζουμε τόσο πολύ στο να στεκόμαστε ή να καθόμαστε με την πλάτη τεντωμένη είναι πιο σημαντικό να ενσωματώνουμε διαφορετικές κινήσεις στη μέρα μας.
«Πιστεύουμε ότι το να μην είμαστε στην ίδια στατική κίνηση – να καθόμαστε όλη μέρα ή να στεκόμαστε όλη μέρα» είναι σημαντικό, λέει ο Κουιράλτ.
Δεν έχει σημασία αν καθόμαστε με την πλάτη όρθια ή καμπουριάζουμε σε αυτές τις θέσεις, απλώς το να βρισκόμαστε σε μια στατική θέση για οκτώ ώρες την ημέρα δεν είναι ιδανικό, προσθέτει. Για παράδειγμα, θα είμαστε σφιγμένοι όταν καθόμαστε όλη μέρα μπροστά στο φορητό υπολογιστή και πιθανότατα θα είμαστε σκυμμένοι προς τα εμπρός με το λαιμό μας να «σπρώχνει» προς τα εμπρός.
Ο Τζέιν συστήνει να κάνουμε προγραμματισμένα διαλείμματα τις ώρες που καθόμαστε στην δουλειά ή να προσθέσουμε ένα γραφείο για όρθιους στη εργασιακό περιβάλλον στο σπίτι.
Τελικά, ενώ το να καθόμαστε ή να στεκόμαστε με την πλάτη όρθια μπορεί να μας αρέσει, (αυτό) δεν είναι σωστό για όλους – κι είναι εντάξει. Η καλή στάση έχει συζητημένα οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του πόνου και της λιγότερης πίεσης στους γύρω μύες, (αλλά) η πίεση που δέχονται οι άνθρωποι από τα μέλη της οικογένειας σχετικά με τη στάση τους είναι πιθανώς λίγο υπερβολική.
Το να σκύβουμε στο γυμνάσιο δεν σημαίνει ότι θα είμαστε καμπούρηδες για το υπόλοιπο της ζωής μας, αλλά η προτεραιότητα της καλής μυϊκής δύναμης μέσω της φυσικής κατάστασης και της κίνησης μπορεί να μας βοηθήσει να ανακουφιστούμε από την πίεση που ασκείται στη σπονδυλική μας στήλη καθημερινά.