Σε κλίμα συγκίνησης στο Μουσείο της Ακρόπολης, στο αμφιθέατρο που από σήμερα φέρει το όνομα του Δημήτρη Παντερμαλή, διεξήχθη την Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου, η διεθνής ημερίδα «Παρθενώνας και Δημοκρατία», που ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του ιδρυτικού και επί σειρά ετών προέδρου του.
Ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, καλωσόρισε τους διοργανωτές και τους διακεκριμένους ομιλητές και στη συνέχεια τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του σπουδαίου επιστήμονα, εμπνευσμένου δάσκαλου, που «ευτύχησε να χαρίσει στον τόπο και στην Ελλάδα το αρχαιολογικό πάρκο και το Μουσείο του Δίου και φυσικά «τον ναό» που οραματίστηκε και που παρά τις αντιξοότητες που αντιμετώπισε χτίστηκε με τις δικές του επίμονες προσπάθειες: το Μουσείο της Ακρόπολης».
Την ημερίδα διοργανώσε το ΥΠΠΟΑ και το Μουσείο της Ακρόπολης, με την ευκαιρία της Γενικής Συνέλευσης του Διεθνούς Συνδέσμου για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, η οποία διεξάχθηκε χθες, Πέμπτη, καθώς και με τη συμπλήρωση ενός έτους από την Σύνοδο της UNESCO τον Σεπτέμβριο του 2021. Στη Σύνοδο εκείνη, ελήφθη για πρώτη φορά απόφαση που, πέραν του νομίμου, ορθού και ηθικού χαρακτήρα του ελληνικού αιτήματος για την επιστροφή και επανένωση των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα, αναγνωρίζεται και ο διακρατικός/διακυβερνητικός του χαρακτήρας. Η Απόφαση αυτή διαβιβάστηκε στα Η.Ε. τον Δεκέμβριο του 2021 και επικυρώθηκε ξανά στη Σύνοδο της UNESCO στο Παρίσι, τον Μάιο του 2022, από όλες τις συμμετέχουσες χώρες.
«Χάρη στις διαρκείς προσπάθειες του καθηγητή Δημήτρη Παντερμαλή η Ελλάδα απέκτησε ένα μουσείο αντάξιο των πολιτιστικών θησαυρών της ακυρώνοντας με τον πλέον ηχηρό και εύγλωττο τρόπο το επί σειρά ετών επιχείρημα του Βρετανικού Μουσείου στην άρνηση του να επιστρέψει τα γλυπτά του Παρθενώνα και την επανένωση τους στη γενέθλια γη» είπε η υπουργός Πολιτισμού, χαιρετίζοντας τις εργασίες της ημερίδας.
Συνοψίζοντας τις εξελίξεις στη διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα, η κ. Μενδώνη τόνισε ότι οι εξελίξεις αυτές «καταδεικνύουν την ορθότητα της επιλογής μας να αναδείξουμε την ανάγκη της επανένωσής τους -περισσότερο από αυτήν της επιστροφής στη γενέτειρά τους- τονίζοντας την ιδιαιτερότητα και τη μοναδικότητά τους σε αντίθεση με άλλα λεηλατημένα καλλιτεχνικά έργα και μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, που χαρακτηρίζονται από αυτοτελή, αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη από το εκάστοτε φυσικό περιβάλλον υπόσταση. H βίαιη απομάκρυνση των Γλυπτών από το φυσικό τους περιβάλλον διαρρηγνύει αυτήν την ενότητα. Αποστερεί το εννοιολογικό πλαίσιο, που καθιστά δυνατή την κατανόηση και την ερμηνεία τους, διαστρεβλώνει και αλλοιώνει τα μηνύματα και τους συμβολισμούς του ίδιου του Παρθενώνα και ολόκληρου του μνημειακού συνόλου της Ακρόπολης. Αλλοίωση αυτού του είδους συνιστά καίρια και απαράδεκτη ζημία για κάθε μνημείο και δη για ένα Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO», τόνισε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Η υπουργός ανέφερε το ακόλουθο απόσπασμα από τον Επιτάφιο του Περικλή: «Έχουμε πολίτευμα που δεν ζηλεύει τους νόμους των άλλων, εμείς οι ίδιοι αποτελούμε παράδειγμα για τους άλλους... Και το πολίτευμά μας καλείται Δημοκρατία, γιατί η εξουσία δεν βρίσκεται στα χέρια των λίγων, αλλά των πολλών. Και όλοι έχουν τα ίδια δικαιώματα απέναντι στους νόμους για τις ιδιωτικές τους διαφορές... στα δημόσια αξιώματα, όμως, προτιμάται κάποιος επειδή είναι ικανός και όχι για την κοινωνική του θέση... Και η Ελευθερία διέπει όχι μόνον τις σχέσεις μας με την Πολιτεία, αλλά και τις καθημερινές μας ασχολίες... Και ενώ στις ιδιωτικές μας υποθέσεις δεν ενοχλεί ο ένας τον άλλον, στη δημόσια ζωή δεν παρανομούμε και υπακούμε σ ΄αυτούς που κάθε φορά διοικούν την πόλη και στους νόμους...» και στη συνέχεια σημείωσε ότι «στη ζωφόρο του Παρθενώνα εικονογραφείται αυτό το εδάφιο του Επιταφίου, στο οποίο συνοψίζεται η φιλοσοφία του πολιτεύματος, της Δημοκρατίας. Αυτό το αμάλγαμα της σκέψης του Περικλή και του Θουκυδίδη είναι διαχρονικό. Ιδιαίτερα σήμερα, που η Δημοκρατία κλυδωνίζεται από δημαγωγούς, από λαϊκιστές, που προσπαθούν ύπουλα να εκμεταλλευτούν διεθνείς κρίσεις και εγχώρια προβλήματα».
Όπως υπογράμμισε η Λίνα Μενδώνη, «πλέον έχει καταστεί διεθνώς σαφές με τον πλέον επίσημο τρόπο ότι το ζήτημα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι πέρα από νομικό, επιστημονικό και ηθικό, ένα εξόχως πολιτικό και κυβερνητικό ζήτημα. Η Βρετανική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι μόνο αρμόδιο να χειριστεί το ζήτημα αυτό είναι το Βρετανικό Μουσείο, μολονότι η πάγια στάση του τελευταίου υπαγορεύεται από την απόφαση του Κοινοβουλίου, τη γνωστή ως “British Museum Act” του 1963.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ωστόσο, ο ισχυρισμός αυτός καταρρίφθηκε από την ομόφωνη απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Προώθηση της Επιστροφής των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσης ή την Αποκατάστασή τους σε περίπτωση Παράνομης Ιδιοποίησης. Η απόφαση αυτή χαρακτήρισε την υπόθεση καθαρά διακυβερνητική αποδίδοντάς την στην αρμοδιότητα της Βρετανικής κυβέρνησης, την οποία κάλεσε να αναθεωρήσει τη στάση της και να προχωρήσει σε καλόπιστο διάλογο με την Ελλάδα επί της νόμιμης και δίκαιης απαίτησής της.
Ταυτόχρονα εξέφρασε ανησυχία για το γεγονός ότι το ζήτημα παραμένει σε εκκρεμότητα, αλλά και απογοήτευση που οι έως τώρα σχετικές συστάσεις δεν έχουν εφαρμοστεί. Η εν λόγω απόφαση διαβιβάστηκε στα Ηνωμένα Έθνη το Δεκέμβριο του 2021 και επικυρώθηκε ξανά στη Σύνοδο της UNESCO στο Παρίσι τον Μάιο του 2022 από όλες τις συμμετέχουσες χώρες, δημιουργώντας νέα και εξαιρετικής σημασίας δεδομένα και θέτοντας το ζήτημα επί εντελώς διαφορετικής πλέον βάσης». Τέλος, η υπουργός Πολιτισμού εξέφρασε ευχαριστίες στην διακεκριμένη αρχαιολόγο δρ Christiane Tytgat, πρόεδρο του Διεθνούς Συνδέσμου για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, την Μαριάννα Βαρδινογιάννη πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της Unesco, τους διακεκριμένους ομιλητές της ημερίδας.