Οι γνώσεις μας για τους αρχαίους πολιτισμούς σε πολύ μεγάλο βαθμό προέρχονται από αρχαία έγγραφα και αρχεία- αλλά πολλά είναι αυτά που έχουν χαθεί, καθώς τα «αποθηκευτικά μέσα» των αρχαίων δεν άντεχαν πολύ στο πέρασμα του χρόνου. Ακόμα και πολλά από τα σύγχρονα σημερινά μέσα, ικανά να αποθηκεύουν τεράστιους όγκους πληροφορίας, έχουν την τάση να χαλούν/ φθίνουν με το πέρασμα του χρόνου.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον ωστόσο το αλλάζουν αυτό, δημιουργώντας μία μέθοδο αποθήκευσης ψηφιακών δεδομένων που είναι ικανή να διασφαλίσει την επιβίωση των δεδομένων για δισεκατομμύρια χρόνια.
Μέσω νανοδομημένου γυαλιού, οι επιστήμονες του ORC (Optoelectronics Research Centre) ανέπτυξαν διαδικασίες καταγραφής και ανάκτηση 5D ψηφιακών δεδομένων μέσω γραφής λέιζερ φεμτοδευτερολέπτου (1/1.000.000.000.000.000 του δευτερολέπτου).
Η μέθοδος αυτή επιτρέπει άνευ προηγουμένου δυνατότητες αποθήκευσης, της τάξης των 360 TB (terabytes) ανά δίσκο, θερμική σταθερότητα μέχρι και 1.000 βαθμών Κελσίου και...πρακτικά αιώνια «ζωή» σε θερμοκρασία δωματίου (ενδεικτικά , στους 190 βαθμούς Κελσίου υπολογίζεται στα...13,8 δισεκατομμύρια χρόνια!), ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην ψηφιακή αποθήκευση αρχείων. Ως μια πολύ σταθερή και ασφαλής μορφή φορητής μνήμης, η τεχνολογία αυτή θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε οργανισμούς με μεγάλους όγκους αρχείων, όπως εθνικά αρχεία, μουσεία και βιβλιοθήκες.
Η τεχνολογία επεδείχθη πρώτα πειραματικά το 2013, όταν ένα ψηφιακό αντίγραφο αρχείου κειμένου των 300 KB κατεγράφη με επιτυχία σε 5D. Πλέον, σε αυτή τη μορφή έχουν αποθηκευτεί η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η «Οπτική» του Νεύτωνα, η Magna Carta και η Βίβλος – σε κόπιες που θεωρείται ότι μπορούν να «επιζήσουν» και μετά το τέλος της ανθρωπότητας. Ένα αντίγραφο της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κωδικοποιημένο σε 5D παρουσιάστηκε πρόσφατα στην UNESCO.
Η εγγραφή έγινε μέσω λέιζερ- πολύ σύντομων και έντονων παλμών φωτός. Το αρχείο/ έγγραφο είναι γραμμένο σε τρία στρώματα νανοδομημένων κουκκίδων, χωρισμένων κατά πέντε μικρόμετρα (ένα εκατομμυριοστό του μέτρου). Η ανάγνωση γίνεται μέσω συνδυασμού οπτικού μικροσκοπίου και πολωτή.
Το εν λόγω αποθηκευτικό μέσο έχει χαρακτηριστεί «Superman memory crystal», από τους «κρυστάλλους μνήμης» που φαίνονταν στον κινηματογραφικό «Σούπερμαν». Όπως είπε ο καθηγητής Πίτερ Καζάνσκι, του ORC, «είναι συναρπαστικό που έχουμε δημιουργήσει την τεχνολογία για διατήρηση εγγράφων και πληροφοριών και αποθήκευσή τους για τις μελλοντικές γενιές. Η τεχνολογία αυτή μπορεί να ασφαλίσει τα τελευταία ίχνη του πολιτισμού μας: Όλα όσα ξέρουμε δεν πρόκειται να ξεχαστούν».