Η πανδημία επέδρασε καταλυτικά στις ροές της παράνομης μετανάστευσης σε ολόκληρο τον κόσμο, πολύ δε περισσότερο στην Ευρώπη που θεωρείται ο κυριότερος προορισμός των οργανωμένων κυκλωμάτων διακίνησης παράνομων μεταναστών.
Το 2021 αποτελεί τον δεύτερο κατά σειρά χρόνο που καταγράφεται μία ιδιαιτέρως αισθητή μείωση στις παράνομες εισόδους στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Συγκεκριμένα, ο αριθμός των παράνομων διαβάσεων στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης τον περασμένο Φεβρουάριο ανήλθε σε 4.650, περίπου το ήμισυ του αριθμού από τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους.
Στην ανατολική Μεσόγειο, όπου γεωγραφικά εντάσσεται η Ελλάδα, η μείωση είναι ακόμη μεγαλύτερη αγγίζοντας το 80%, ήτοι μόνο 700 παράνομες διαβάσεις τον μήνα Φεβρουάριο, οι περισσότερες εκ των οποίων πραγματοποιήθηκαν στα χερσαία σύνορα (Situation at EU external borders - Lower numbers in Eastern and Western Mediterranean, Frontex, News Release, 18.3.2021).
Με δεδομένο ότι οι εμβολιασμοί προχωρούν και τα περιοριστικά μέτρα χαλαρώνουν, σύντομα οι χερσαίες, θαλάσσιες και εναέριες μεταφορές θα επανέλθουν στην προτεραία κατάσταση και φυσικά θα διευκολύνουν και τις αθρόες μετακινήσεις των μεταναστευτικών ροών.
Μεταξύ των κινδύνων που ενέχουν οι μετακινήσεις παρανόμων μεταναστών για τη ζωή τους και την υγεία τους, αυτή τη φορά υπάρχει και ο κίνδυνος της μεταδοτικότητας του ιού. Και τούτο διότι μόνο οι πλουσιότερες χώρες είναι σε θέση να διασφαλίζουν τα εμβόλια για τους πολίτες τους.
Ως γνωστόν, όμως, ο εμβολιασμός πρέπει να καθολικός προκειμένου να προστατευθεί η υγεία του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά δυστυχώς για τις φτωχές χώρες δεν θα είναι εφικτό τουλάχιστον στο αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα.
Εξ ου άλλωστε και το γεγονός ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μέσω του προγράμματος Covax στοχεύει να προσφέρει μέχρι τέλους του χρόνου περισσότερες από δύο δισεκατομμύρια δόσεις σε 92 φτωχότερες χώρες του κόσμου, αρκετές εκ των οποίων αποτελούν χώρες στόχευσης των κυκλωμάτων διακίνησης παράνομης μετανάστευσης
Συνεπώς, η μελλοντική έξαρση το φαινομένου της παράνομης μετανάστευσης αυτή τη φορά θα είναι περισσότερο επώδυνη διότι θα συνοδεύεται μεταξύ άλλων και με την απειλή της μεταδοτικότητας του ιού, καθόσον οι μετακινούμενοι πληθυσμοί θα προέρχονται από χώρες των οποίων τα συστήματα υγείας είναι υποτυπώδη με ελάχιστους εμβολιασμούς και σχεδόν ανύπαρκτες πολιτικές πρόληψης.
Και η Ελλάδα ευρισκόμενη γεωγραφικά στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και με την γείτονα χώρα να εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό ανά πάσα στιγμή αναλόγως των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών της που το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν καταστεί ιδιαιτέρως ασταθείς και ρευστές, θα βρεθεί εκ νέου στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης του φαινομένου.
Εν κατακλείδι, η περίοδος της πανδημίας η οποία συνέβαλε στην άμβλυνση των ροών παράνομης μετανάστευσης προς τη χώρα μας αλλά και προς ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο, αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον επανακαθορισμό της στρατηγικής αντιμετώπισης του φαινομένου, η έξαρση του οποίου αναμένεται μετά το πέρας των περιοριστικών μέτρων και της απελευθέρωσης των μετακινήσεων, προκειμένου να αποφευχθούν λάθη του παρελθόντος που προκάλεσαν τεράστια κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα.-
* *Ο κ. Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και ε.α. Υποστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας. Υπηρέτησε επί σειρά ετών στην έδρα της Europol στη Χάγη και διετέλεσε προϊστάμενος των εθνικών υπηρεσιών Interpol και Europol της Ελλάδας. Έχει διδάξει στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου καθώς και στις Ακαδημίες της Ελληνικής και Κυπριακής Αστυνομίας. Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εγκληματολογίας και του Ελληνικού Οργανισμού Πολιτικών Επιστημόνων.