Με το μεταναστευτικό να έχει έρθει πάλι στην επικαιρότητα έπειτα και από την απόφαση της Γερμανίας να επεκτείνει τους ελέγχους στα σύνορά της και με σχέδια επιστροφής των αιτούντων άσυλο στις πρώτες χώρες υποδοχής, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία που έδωσε σήμερα ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο (EUAA) σχετικά με τις τάσεις για τους αιτούντες άσυλο το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Σύμφωνα με τα στοιχεία η Γερμανία έλαβε λιγότερες αιτήσεις για άσυλο σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Όσον αφορά τα κράτη μέλη της ΕΕ, μέχρι το τέλος Ιουνίου έλαβαν 513.000 αιτήσεις για διεθνή προστασία και ο αριθμός μπορεί να φτάσει το ένα εκατομμύριο μέχρι το τέλος του έτους» αναφέρει ο Οργανισμός.
Βασικά συμπεράσματα
1. Το πρώτο εξάμηνο του 2024, η ΕΕ+ (EΕ+ αναφέρεται στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στη Νορβηγία και την Ελβετία) έλαβε περισσότερες από μισό εκατομμύριο αιτήσεις ασύλου (513.000). Αυτό είναι σταθερό σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, η οποία ήταν η μεγαλύτερη από την προσφυγική κρίση του 2015-2016.
2. Οι Σύριοι συνέχισαν να υποβάλλουν μακράν τις περισσότερες αιτήσεις το πρώτο εξάμηνο του 2024, 14% του συνόλου και αυξημένες κατά 7% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023.
3. Παρά την υποδοχή 20% λιγότερων αιτήσεων σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2023, η Γερμανία διατήρησε τη θέση της ως ο κυριότερος προορισμός για τους αιτούντες άσυλο στην ΕΕ+, δεχόμενη το ένα τέταρτο του συνόλου των αιτήσεων που υποβλήθηκαν στην ΕΕ+.
4. Στα τέλη Ιουνίου 2024, υπήρχαν 925.000 υποθέσεις που ανέμεναν απόφαση σε πρώτο βαθμό, ελαφρώς μειωμένες σε σχέση με τα τέλη Μαΐου, τα οποία αποτελούσαν επίπεδο ρεκόρ που είχε να παρατηρηθεί από την προσφυγική κρίση του 2015-2016.
5. Στα τέλη Ιουνίου 2024, υπήρχαν περίπου 4,5 εκατομμύρια δικαιούχοι προσωρινής προστασίας στην ΕΕ+ οι οποίοι εγκατέλειψαν την Ουκρανία μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τσεχία φιλοξένησε τους περισσότερους κατά κεφαλήν δικαιούχους, ακολουθούμενη από τη Λιθουανία και την Πολωνία.
Δείτε αναλυτικά τις τάσεις για το άσυλο για κάθε χώρα της ΕΕ εδώ
Οι πρωτιές
Σύμφωνα με την έκθεση, μέχρι το τέλος Ιουνίου, οι χώρες της ΕΕ+ έλαβαν 513.000 αιτήσεις για διεθνή προστασία. Ενώ ο αριθμός αυτός ήταν σταθερός σε σύγκριση με τους πρώτους έξι μήνες του 2023, υποκρύπτει ορισμένες σημαντικές αλλαγές σε εθνικό επίπεδο. Η Γερμανία έλαβε κατά 1/5 λιγότερες αιτήσεις, ενώ η Ιταλία έλαβε αύξηση άνω του 1/3. Στην Ισπανία, οι συνολικές αιτήσεις παρέμειναν σταθερές αλλά σε υψηλό επίπεδο.
«Με περισσότερες αιτήσεις να αναμένονται συνήθως τους τελευταίους έξι μήνες, ο Οργανισμός εκτιμά ότι οι χώρες της ΕΕ+ θα μπορούσαν να λάβουν περίπου ένα εκατομμύριο αιτήσεις μέχρι το τέλος του έτους» αναφέρει ο Οργανισμός.
Όσον αφορά την πλειονότητα αυτών που υπέβαλαν της περισσότερες αιτήσεις: Οι Σύριοι έρχονται πρώτοι με περισσότερες αιτήσεις σχετικά με έναν χρόνο πριν και ακολουθούν αυτοί που προέρχονται από το Αφγανιστάν, τη Βενεζουέλα και την Κολομβία.
Ωστόσο η Κύπρος - λόγω του μεγέθους της - έχει τις περισσότερες αιτήσεις ανά κάτοικο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αιτούντες άσυλο στην Κύπρο μπαίνουν από τα Κατεχόμενα και προωθούνται μέσω της πράσινης ζώνης.
Στην Ελλάδα το υψηλότερο ποσοστό αιτούντων άσυλο για το πρώτο εξάμηνο του 2024 αποδίδεται στους προερχόμενους από την Αίγυπτο (24%) και ακολουθεί το Αφγανιστάν (18%). Επίσης ένα 7% των αιτήσεων για άσυλο αποδίδεται σε Τούρκους. Το αντίστοιχο ποσοστό στη Γερμανία ανέρχεται στο 57%
Στοιχεία για την Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του 2024
24% Αίγυπτος
18% Αφγανιστάν
2% Μπαγκλαντές
5% Γεωργία
1% Γουινέα
8% Ιράκ
1% Μαρόκο
9% Πακιστάν
4% Σομαλία
9% Συρία
7% Τουρκία
5% άλλοι
Συνολικά για την ΕΕ+ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, οι αιτήσεις από Σύρους (71.000) αυξήθηκαν κατά 7% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023. Οι Αφγανοί (45.000), ενώ παρέμειναν η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα εθνικότητας, υπέβαλαν ένα πέμπτο λιγότερες αιτήσεις (- 18%). Επίσης, Μαλιανοί (9.600) και οι Σενεγαλέζοι (7.500) υπέβαλαν τριπλάσιες αιτήσεις σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023.
Μεταβαλλόμενες τάσεις στις βασικές χώρες υποδοχής ΕΕ+
Ενώ η Γερμανία (124.000) έλαβε σχεδόν το 1/4 του συνόλου των αιτήσεων στην ΕΕ+ κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, αυτό αντιπροσωπεύει μείωση κατά 1/5 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023. Αν και η Ισπανία (88.000) έλαβε τον δεύτερο υψηλότερο αριθμό αιτήσεων, αυτός ήταν σταθερός σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Από την άλλη πλευρά, οι αιτήσεις στην Ιταλία (85.000) αυξήθηκαν πάνω από το 1/3. Η Κύπρος (4.900) συνέχισε να λαμβάνει τις περισσότερες αιτήσεις ανά κάτοικο.
Οι λατινοαμερικανικές εθνικότητες, πολλές από τις οποίες επωφελούνται από την πρόσβαση στην ΕΕ+ χωρίς βίζα, εξακολουθούν να κατέχουν σημαντική θέση στο τοπίο του ασύλου. Οι Βενεζουελάνοι (37.000) και οι Κολομβιανοί (29.000), και σε μικρότερο βαθμό, οι Περουβιανοί (14.000) εξακολουθούν να υποβάλλουν σημαντικό αριθμό αιτήσεων στην ΕΕ+.
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, η συντριπτική πλειονότητα των Βενεζουελάνων (90%) και των Κολομβιανών (80%) υπέβαλαν αίτηση στην Ισπανία. Ωστόσο, οι περισσότεροι Περουβιανοί (53%) υπέβαλαν αίτηση στην Ιταλία, γεγονός που αποτελεί αξιοσημείωτη μετατόπιση σε σχέση με το 2023, όταν η Ισπανία ήταν ο κύριος προορισμός για τους Περουβιανούς αιτούντες άσυλο.
Αποφάσεις για τη διεθνή προστασία
Το πρώτο εξάμηνο του 2024, το ποσοστό αναγνώρισης σε πρώτο βαθμό ήταν περίπου 46% στην ΕΕ+. (Το ποσοστό αναγνώρισης, το οποίο είναι το ποσοστό των αποφάσεων που χορηγούν είτε καθεστώς πρόσφυγα είτε υποστηρικτική προστασία, είναι ένας δείκτης, μεταξύ πολλών άλλων, του τρόπου με τον οποίο οι αρχές της ΕΕ+ αξιολογούν τις ανάγκες προστασίας των διαφόρων υπηκοοτήτων και του επιπέδου σύγκλισης στη λήψη αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο).
Στην περίπτωση των Συρίων, το ποσοστό αναγνώρισης παρέμεινε υψηλό στο 92 % τόσο σε επίπεδο ΕΕ+, όσο και σε εθνικά επίπεδα.
Ωστόσο στην έκθεση τονίζεται ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες σημαντικές διαφορές στις αποφάσεις προστασίας, καθώς λιγότερες από 1 στις 3 θετικές αποφάσεις (29 %) χορηγούν καθεστώς πρόσφυγα σε Σύρους υπηκόους.
Η Γερμανία έλαβε την πλειονότητα των αποφάσεων που αφορούσαν Σύρους αιτούντες και η χώρα χορήγησε καθεστώς πρόσφυγα σε 1 στις 9 περιπτώσεις.
Για τους Αφγανούς, το ποσοστό αναγνώρισης ήταν περίπου 65 % σε επίπεδο ΕΕ+, και τα εθνικά ποσοστά εμφάνισαν πολύ μεγαλύτερη διακύμανση μεταξύ των χωρών ΕΕ+.
Τα ποσοστά αναγνώρισης για άλλες βασικές εθνικότητες που ζητούν διεθνή προστασία στην ΕΕ+ υπέστησαν αλλαγές. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται εκείνα για τους Τούρκους αιτούντες, στους οποίους, εδώ και τέσσερα χρόνια, χορηγείται σταθερά λιγότερο συχνά προστασία, σε ποσοστό 18 % από 54 % το 2019.