Σε συνέντευξη του στο ραδιόφωνο του «Monocle», στην εκπομπή Foreign Desk του Άντριου Μίλλερ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για τις διεθνείς εξελίξεις και τα νέα δεδομένα που δημιουργούν οι μεγάλες γεωπολιτικές αλλαγές.
«Οι στρατηγικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε απαιτούν τολμηρές αποφάσεις»
«Σίγουρα, οι δύο τελευταίοι μήνες ήταν, κατά μία έννοια, μια απότομη αφύπνιση για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ειδικά για όσους από εμάς υποστηρίζουμε τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Χαίρομαι που βλέπω ότι τουλάχιστον έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος όσον αφορά στις αποφάσεις που έχουμε λάβει σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου», ανέφερε ο πρωθυπουργός και προσέθεσε:
«Στο τέλος της ημέρας, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι οι στρατηγικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε απαιτούν τολμηρές αποφάσεις. Όταν μιλάω για τολμηρές αποφάσεις, προφανώς αναφέρομαι και στη χρηματοδότηση, να βάλουμε χρήματα στο τραπέζι, ειδικά όταν πρόκειται για την άμυνα. Για παράδειγμα, έχω ταχθεί εδώ και αρκετό καιρό υπέρ της μεγαλύτερης δημοσιονομικής ευελιξίας σε εθνικό επίπεδο προκειμένου να χρηματοδοτηθούν αμυντικές δαπάνες. Όταν έθεσα για πρώτη φορά το ζήτημα αυτό, οι συνάδελφοί μου δεν ήταν έτοιμοι να προχωρήσουν σε αυτόν τον δρόμο. Χαίρομαι που βλέπω τώρα ότι σημειώνεται πρόοδος προς αυτή την κατεύθυνση. Έχουμε ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο, πρόκειται για δάνεια ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, που δεν είναι η προτιμότερη λύση κατά την άποψή μου, αλλά τουλάχιστον είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Για πρώτη φορά, βλέπω χώρες όπως η Φινλανδία να μιλούν ανοιχτά για διερεύνηση όλων των τρόπων χρηματοδότησης για έργα κοινού ενδιαφέροντος όσον αφορά στην ευρωπαϊκή άμυνα.
Παραμένοντας στο θέμα της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας αλλά και της σχέσης της ΕΕ με τις ΗΠΑ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγησε ότι «ότι είναι σχεδόν κλισέ να επισημάνουμε ότι για πολλά χρόνια η Ευρώπη θεωρούσε δεδομένες τις εγγυήσεις ασφαλείας που είχε, με την έννοια ότι δεν δαπανούσαμε όσα θα έπρεπε για την άμυνά μας. Η Ελλάδα αποτελεί την εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα λόγω των ιδιαίτερων ανησυχιών μας για την ασφάλεια. Πάντα ξοδεύαμε παραπάνω από το 2% του ΑΕΠ μας για την άμυνα. Αυτό το επιχείρημα διατυπώθηκε από τον Πρόεδρο Τραμπ το 2017, επομένως αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο.
Η Ευρώπη δεν είναι σήμερα σε θέση να αντικαταστήσει το ΝΑΤΟ και τον κυρίαρχο ρόλο των ΗΠΑ εντός της Συμμαχίας, όσον αφορά στη συλλογική μας ασφάλεια. Επομένως, αναμφισβήτητα πρέπει να εργαστούμε πολύ σκληρά για να κρατήσουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες στο πλαίσιο αυτό, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας. Πιστεύω ότι κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση. Ίσως όχι με τον ρυθμό που θα ήθελα, αλλά σίγουρα έχει σημειωθεί πρόοδος».
Για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις
«Να πούμε ότι η ιστορία μας με την Τουρκία μετρά αιώνες. Είναι μια περίπλοκη σχέση. Πιστεύω όμως ότι, στο τέλος της ημέρας, πρέπει να ικανοποιούνται δύο πράγματα: αφενός, η Ελλάδα πρέπει να διαθέτει πολύ αξιόπιστη αποτρεπτική ισχύ όσον αφορά στην υπεράσπιση της κυριαρχίας μας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο επενδύουμε σημαντικά στον εκσυγχρονισμό των Ενόπλων μας Δυνάμεων.
Ταυτόχρονα, πρέπει να διερευνηθούν οδοί προς την οικοδόμηση μιας πιο παραγωγικής σχέσης. Ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι δεν αντιμετωπίζουμε το περίπλοκο υποκείμενο ζήτημα το οποίο βρίσκεται στην καρδιά της διαφοράς μας με την Τουρκία, που είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου ειλικρινά δεν έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο.
Επομένως, ακόμα και αν συμφωνούμε ότι διαφωνούμε σε σημαντικά ζητήματα, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχουν διαρκώς συνθήκες έντασης, ούτε σημαίνει ότι δεν μπορούμε να διερευνήσουμε ευκαιρίες για την ενίσχυση της σχέσης μας σε άλλα μέτωπα. Και, ασφαλώς, αυτό απαιτεί ειλικρινείς και ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, τους οποίους νομίζω ότι έχουμε δημιουργήσει με την Τουρκία σε όλα τα επίπεδα. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό, ακόμα και όταν διαφωνούμε, να μπορούμε να συνομιλούμε ανοιχτά.
Για τη συνεργασία με Τραμπ και για την επιβολή δασμών
«Η Ελλάδα έχει μια στρατηγική εταιρική σχέση με τις ΗΠΑ. Πρόκειται για μια στρατηγική εταιρική σχέση που υπερβαίνει τον εκάστοτε Πρόεδρο. Είναι μια εταιρική σχέση που θέλω να καλλιεργήσω και να ενισχύσω.
Ταυτόχρονα, είμαι μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας και αφοσιωμένος Ευρωπαίος, οπότε πρέπει επίσης να διαχειριστούμε τη σχέση με τις ΗΠΑ εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου. Όταν μιλάμε, για παράδειγμα, για δασμούς και πιθανούς εμπορικούς πολέμους, υποστηρίζω την προσέγγιση που έχει υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία μέχρι στιγμής είναι μετρημένη.
Χάρηκα όταν είδα ότι ο Πρόεδρος Τραμπ αποφάσισε να κάνει πίσω από τα πιο επιθετικά δασμολογικά του μέτρα και να μας δώσει τρεις μήνες για να διαπραγματευτούμε, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια αμοιβαία επωφελή εμπορική συμφωνία».
Για το παγκόσμιο εμπόριο και για το ρόλο της ελληνικής ναυτιλίας
Ερωτηθείς για τη δυναμική της ελληνικής ναυτιλίας που ελέγχει σχεδόν το ένα τέταρτο του παγκόσμιου εμπορικού στόλου αλλά και για την πιθανότητα αναμόρφωσης μίας διεθνής εμπορικής τάξης που δεν θα έχει τις ΗΠΑ στο επίκεντρο της, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποστήριξε ότι «δεν μπορώ να φανταστώ την Ευρώπη και τις ΗΠΑ να χωρίζουν η μία από την άλλη όσον αφορά στο εμπόριο…. Αλλά δεν θα ήμουν τόσο σίγουρος αν μιλούσα για την Κίνα. Στο τέλος της ημέρας, η Ευρώπη βασίζεται σε μια ανοιχτή διεθνή τάξη, μια διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες, η οποία έχει στο επίκεντρό της το ελεύθερο εμπόριο. Και, ασφαλώς, η Ελλάδα είναι μια μικρή ανοιχτή οικονομία. Ελέγχουμε, όπως είπατε, το ένα τέταρτο του παγκόσμιου εμπορικού στόλου. Το 80% του παγκόσμιου εμπορίου πραγματοποιείται διά θαλάσσης, μέσω πλοίων. Άρα, έχουμε επίσης ιδιαίτερο συμφέρον να διασφαλίσουμε ότι τα αγαθά ρέουν από χώρα σε χώρα και από ήπειρο σε ήπειρο, επειδή ο ναυτιλιακός μας κλάδος παρέχει αυτή την υπηρεσία.
«Οι αγορές στέλνουν ένα πολύ σαφές μήνυμα στις Ηνωμένες Πολιτείες»
«Πιστεύω κατά βάση ότι η παγκοσμιοποίηση έχει δημιουργήσει τόσο σύνθετες αλυσίδες εφοδιασμού και αλληλοεξαρτώμενα συμφέροντα, που θα αποδειχθεί ότι είναι πολύ δύσκολο να σπάσουν. Και πιστεύω ότι οι αγορές στέλνουν επίσης ένα πολύ σαφές μήνυμα στις Ηνωμένες Πολιτείες ότι οι πολύ επιθετικές αποφάσεις και τα μέτρα θα προκαλέσουν οδυνηρές συνέπειες βραχυπρόθεσμα. Στο τέλος της ημέρας, οι αγορές είναι σημαντικές, σίγουρα για μία μικρή χώρα -κάτι ξέρουμε γι′ αυτό. Αλλά πιστεύω ότι είναι επίσης σημαντικές και για τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, που είναι οι ΗΠΑ».
Για το αν σκέφτεται ότι η Ελλάδα μπορεί να τύχει πιο ευνοϊκής αντιμετώπισης από τις ΗΠΑ
«Δεν είμαι αφελής. Δεν θα αποκλίνουμε από την πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά τη σχέση μας με τις ΗΠΑ. Θα το ξαναπώ, όταν μιλάμε για το εμπόριο, αυτή είναι κυρίως ευρωπαϊκή αρμοδιότητα, συνεπώς χρειάζεται να είμαστε ενωμένοι. Αλλά όταν συζητάμε για την ασφάλεια και την άμυνα, τότε πιστεύω ότι τα εθνικά συμφέροντα εξακολουθούν να έχουν πολύ σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, όπως σας είπα, έχουμε υπογράψει μια συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία πρόκειται να ανανεωθεί το 2026, και σκοπός μου είναι να την ανανεώσω.
Θεωρώ ότι είναι μια δύσκολη πρόκληση να διατηρήσουμε την ισορροπία σε αυτές τις σχέσεις και προσπαθούμε να το κάνουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ανάλογα με το θέμα το οποίο εξετάζουμε».
Για τα Τέμπη: Δεν νομίζω ότι γνωρίζουμε ακόμα όλη την αλήθεια, αλλά αυτό που ξέρω είναι ότι η αντιπολίτευση εκμεταλλεύτηκε αυτή την τραγωδία για να πλήξει την κυβέρνηση
Ο πρωθυπουργός ερωτήθηκε και για το θέμα των Τεμπών. «Σίγουρα αυτό το δυστύχημα ήταν ένα μεγάλο συλλογικό τραύμα. Ήμουν απόλυτα ξεκάθαρος ότι η Δικαιοσύνη θα πρέπει να αφεθεί ανεμπόδιστη να το διερευνήσει ενδελεχώς και να διασφαλίσει ότι οι υπεύθυνοι θα υποστούν τις συνέπειες. Η δική μας ευθύνη είναι να διασφαλίσουμε ότι αυτό δεν πρόκειται να ξανασυμβεί, ποτέ, και ότι παρέχουμε ασφαλή και αξιόπιστα τρένα στους Έλληνες πολίτες. Για αυτό εργαζόμαστε.
Δυστυχώς, όταν η κατάσταση γίνεται πολύ συναισθηματική και «θερμή», πολλές θεωρίες τείνουν να κυριαρχούν στον δημόσιο διάλογο. Δυστυχώς, δεν νομίζω ότι γνωρίζουμε ακόμα όλη την αλήθεια, αλλά αυτό που ξέρω είναι ότι η αντιπολίτευση εκμεταλλεύτηκε αυτή την τραγωδία για να πλήξει την κυβέρνηση. Στο τέλος της ημέρας, αυτό δεν υπηρετεί την απόδοση δικαιοσύνης, ούτε βοηθάει την προσπάθεια, ειδικά των συγγενών εκείνων που έχασαν τη ζωή τους σε αυτή την τραγωδία, οι οποίοι, τελικά, θέλουν την αλήθεια, θέλουν δικαιοσύνη και θέλουν να διασφαλίσουν ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί, ποτέ».
Για το που θα εστιάσει η κυβέρνηση με ορίζοντα τις εκλογές: «Επιθυμώ υψηλότερους μισθούς και χαμηλότερους φόρους»
«Πρόκειται για μια χώρα που βρίσκεται στη διαδικασία ενός βαθύτατου μετασχηματισμού. Πιστεύω ότι έχουμε λάβει πολλά εύσημα για την οικονομική μας διαχείριση. Δεν είμαστε πλέον το «άρρωστο παιδί» της Ευρώπης. Η οικονομία μας έχει καλύτερες επιδόσεις από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Κοιτάζοντας, για παράδειγμα, τις μεταρρυθμίσεις που σήμερα ανακοινώνει η γερμανική κυβέρνηση, διαπιστώνω ότι πολλές από αυτές τις μεταρρυθμίσεις εμείς τις έχουμε ήδη εφαρμόσει στην Ελλάδα… Αλλά γνωρίζουμε ότι υπάρχει ακόμη χαμένο έδαφος που πρέπει να καλύψουμε για να συγκλίνουμε με την Ευρώπη. Αυτή παραμένει η κύρια προτεραιότητά μας και απαιτεί ακόμη σημαντικές διαρθρωτικές και σε βάθος μεταρρυθμίσεις.
Πάρτε για παράδειγμα τη φοροδιαφυγή. Όλοι πίστευαν ότι αυτή ήταν ενδημική στην Ελλάδα. Κάθε κυβέρνηση στο παρελθόν είχε δεσμευτεί να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα. Καμία δεν το πέτυχε. Εμείς το καταφέραμε και αυτό μας δίνει μεγάλη δημοσιονομική δύναμη πυρός. Όταν μιλάω για την επιστροφή στους πολίτες του συλλογικού πλούτου που δημιουργούμε, αυτό ακριβώς εννοώ. Χρειαζόμαστε περισσότερες θέσεις εργασίας. Μειώσαμε την ανεργία από το 17% στο 8%. Θέλουμε να τη μειώσουμε πολύ γρήγορα στον μέσο όρο της ΕΕ.
Επιθυμώ υψηλότερους μισθούς και χαμηλότερους φόρους. Για να το πετύχεις αυτό, χρειάζεσαι μια υγιή και ισχυρή δημοσιονομική θέση. Η Ελλάδα σταθερά παράγει σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα. Το κόστος δανεισμού μας έχει μειωθεί σημαντικά. Αυτά είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία πρέπει να χτίσουμε όλες τις πολιτικές μας. Να είστε βέβαιοι ότι υπάρχει πολλή δουλειά να κάνουμε μέχρι το 2027 και θα έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε και μετά το 2027, εφόσον ο ελληνικός λαός αποφασίσει να μας εμπιστευτεί και πάλι».