Ό,τι κι αν σε γλιτώνει, δε σε σώνει
σε γαντζώνει στην αγχόνη της κρυμμένης σου ζωής
(από το τραγούδι Requiem)
Πήγαινα στην τρίτη γυμνασίου, κάτι λίγο λιγότερο από τριάντα χρόνια πριν, όταν ο Αλκίνοος Ιωαννίδης έκανε συναυλία στο Βεάκειο Θέατρο. Ενθουσιασμένη κατέβασα μια αφίσα από τον δρόμο και την κόλλησα στον τοίχο του δωματίου μου. Τώρα που το σκέφτομαι απορώ πώς δεν γκρίνιαξε η μαμά μου. Μου είχε κάνει πολλή εντύπωση που είχε γράψει τότε ένα τραγούδι για τον Αμερικανό ποιητή, Edgar Allan Poe. Αυτά θυμήθηκα καθισμένη ξανά στο Βεάκειο βλέποντας τον τραγουδοποιό στην πρώτη του συναυλία για αυτό το καλοκαίρι.
Όμως, αυτή τη φορά φορούσε μαύρα ρούχα και μίλησε για την Κύπρο. Όπως έκανε και στο Θέατρο του Λυκαβηττού. Φέτος κλείνουν πενήντα χρόνια από την τουρκική εισβολή. Το πρώτο μέρος της συναυλίας στον Πειραιά δεν ήταν σίγουρα αυτό που θα περίμενε κανείς από μια συναυλία που υποδέχεται το καλοκαίρι. Τα καλοκαίρια μας δεν μπορούν πια να είναι τόσο εύθυμα μέσα σε έναν κόσμο που βράζει.
Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης μίλησε για το τραύμα της Κύπρου, για το δικό του τραύμα για το τραύμα του κάθε πολέμου, για το τραύμα του κόσμου που συνεχίζεται. Όχι με τρόπο που θα τον έκανε να δείχνει επαναστάτης για να τον θαυμάσουμε, αλλά με φωνή ειλικρινή κι ανθρώπινη. Χωρίς να θέλει να μας υποδείξει τι να πιστέψουμε. Με μια παρότρυνση μόνο να ζούμε με λιγότερο φανατισμό.
Όταν ήμουν φοιτήτρια, βρέθηκα στην Κύπρο και αυτό που θυμάμαι πιο πολύ είναι το δάσος στις Πλάτρες, λόγω του ποιήματος του Σεφέρη. Περίμενα να ακούσω τα αηδόνια που δεν τον άφηναν να κοιμηθεί. Θυμάμαι επίσης την κρεμάλα των Βρετανών στο Μουσείο Εθνικού Αγώνος και τη Λευκωσία. Η Λευκωσία μου είχε φανεί μια πόλη σαν όλες τις άλλες, μέχρι τη στιγμή που φτάσαμε στην Πράσινη Γραμμή. Εκεί νιώθεις ότι κάτι φρικτό έχει συμβεί. Θυμάμαι τους στρατιώτες και τις φωτογραφίες κάποιων αγνοούμενων. Κάτι αόρατο και πνιγηρό πλανιόταν στον αέρα. Η Πράσινη Γραμμή στη Λευκωσία, στη μόνη διχοτομημένη πρωτεύουσα στην Ευρώπη σήμερα, είναι ένα σπάνιο, δυστυχώς, μέρος, όπου μπορείς να δεις την πληγή ενός τόπου ολοζώντανη μπροστά σου.
Η αλήθεια είναι πως αν και όλοι έχουμε ακούσει από μικροί τι έχει συμβεί στην Κύπρο, είναι σαν να έχουμε υποστεί μια μαζική αναισθησία. Δεν γνωρίζουμε στ’ αλήθεια πολλά πράγματα και είναι σαν να αρνούμαστε να μάθουμε, σαν να μην θέλουμε να ξέρουμε.
Αυτή η αναισθησία είναι στα πλαίσια της ζωής του νεοέλληνα και είναι σχετική με κάθε ανθρώπινο πόνο. Μεγαλώσαμε μαθαίνοντας να προσπερνάμε στα πεζοδρόμια λιπόθυμους ανθρώπους σαν να είναι σκουπιδοσακούλες. Θεωρητικά κατανοούμε τον πόλεμο και όλα τα δεινά που βιώνουν οι άνθρωποι γύρω μας, μόνο που πολλές φορές παγώνουμε το οποιοδήποτε αληθινό συναίσθημα γι’ αυτά. Τη ζωή μας καταπίνει αυτή η άρνηση, ασχολούμαστε πολλές φορές με καθετί ανούσιο και τελικά ξεχνάμε πώς να συμπονούμε.
Γι’ αυτό η μαρτυρία του Αλκίνοου Ιωαννίδη για το βίωμα της εισβολής είναι πολύτιμη, όπως κάθε αυθεντική εξομολόγηση. Η προσωπική μαρτυρία είναι ένας δρόμος για τη γνώση της Ιστορίας. Πάνω από όλα είναι ένας δρόμος, όπου άνθρωποι άγνωστοι μεταξύ τους και με τον μοναδικό όρο ότι μιλούν και ακούνε με σεβασμό, μπορούν με κάποιο μαγικό τρόπο να συναντηθούν.