Ρώσοι πολίτες έκαναν ουρά κοντά στο Κρεμλίνο το Σάββατο για να αποτίσουν φόρο τιμής στον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, τον τελευταίο ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, που έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης στη Δύση για τις μεταρρυθμίσεις του, και που έζησε αρκετά για να δει να αντιστρέφονται πολλές από εκείνες τις αλλαγές.
Ο Γκορμπατσόφ, που πέθανε την Τρίτη σε ηλικία 91 ετών, κηδεύεται χωρίς πλήρεις κρατικές τιμές και την παρουσία του προέδρου Πούτιν. Ωστόσο δόθηκε άδεια για δημόσιο τελευταίο αποχαιρετισμό, με τις αρχές να επιτρέπουν στο κοινό να δει το φέρετρό του στην Αίθουσα των Κιόνων, κοντά στο Κρεμλίνο. Το φέρετρό του μεταφέρθηκε καλυμμένο με τη ρωσική σημαία στο κέντρο της αίθουσας, με μουσική από τη «Λίστα του Σίντλερ» να παίζει από πίσω.
Ο πρόεδρος Πούτιν, πρώην στέλεχος της KGB που έχει χαρακτηρίσει την κατάρρευση της ΕΣΣΔ «γεωπολιτική καταστροφή» αρνήθηκε την απόδοση κρατικών τιμών στον Γκορμπατσόφ, και είπε ότι το πρόγραμμά του δεν επέτρεπε να παραστεί στην κηδεία.
Ωστόσο απέδωσε τιμές μόνος του την Πέμπτη και το Κρεμλίνο είπε ότι η τιμητική φρουρά του θα παρείχε ένα στοιχείο κρατικής επισημότητας/κρατικής κηδείας στην κηδεία του Γκορμπατσόφ, που κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 1990 για τον ρόλο του στον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου.
Ο Γκορμπατσόφ ήταν ήρωας για πολλούς στη Δύση, καθώς επέτρεψε στην ανατολική Ευρώπη να αποτινάξει τον σοβιετικό έλεγχο, που είχε διαρκέσει για πάνω από τέσσερις δεκαετίες, επέτρεψε την επανένωση της Ανατολικής και της Δυτικής Γερμανίας και υπέγραψε συμφωνίες ελέγχου εξοπλισμών με τις ΗΠΑ. Ωστόσο όταν σοβιετικές δημοκρατίες απαίτησαν και αυτές την ανεξαρτησία τους, δεν μπόρεσε να αποτρέψει την πτώση της ΕΣΣΔ, έξι χρόνια αφού ανέλαβε την εξουσία. Αυτό, συν το οικονομικό χάος που έφερε το πρόγραμμα της «περεστρόικα», είχαν ως αποτέλεσμα πολλοί Ρώσοι να μην τον συγχωρούν.
Πολλοί ηγέτες και στελέχη κυβερνήσεων της Δύσης που κανονικά θα παρευρίσκονταν στην κηδεία είναι απόντες, λόγω της επιδείνωσης των σχέσεων μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν, ένας από τους λίγους Ευρωπαίους ηγέτες που έχουν ακόμα καλές σχέσεις με τον Πούτιν, μετέβη στη Μόσχα για την κηδεία. Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, είπε στο RIA πως ο Πούτιν δεν είχε σχέδια για συνάντηση με τον Ορμπάν.
Ο τρόπος διεξαγωγής της κηδείας του Γκορμπατσόφ έρχεται σε αντίθεση με αυτήν του Μπόρις Γέλτσιν το 2007, που συνέβαλε στην παραγκώνιση του Γκορμπατσόφ καθώς κατέρρεε η ΕΣΣΔ και αργότερα επέλεξε τον Πούτιν ως διάδοχό του. Ωστόσο o ενταφιασμός του αποφασίστηκε να γίνει στο ίδιο νεκροταφείο με τον Γέλτσιν, πλάι στη σύζυγό του Ραΐσα, που πέθανε πριν 23 χρόνια.
Με το που ανέλαβε την εξουσία το 2000 ο Πούτιν άρχισε να αντιστρέφει τις αλλαγές που είχαν ακολουθήσει την πολιτική της «γκλάσνοστ» του Γκορμπατσόφ, και να επαναφέρει την επιρροή της Μόσχας σε πολλές από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.
Ο επί μακρόν διερμηνέας του Γκορμπατσόφ είπε πως οι ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία τον είχαν σοκάρει και αφήσει σαστισμένο κατά τους τελευταίους μήνες της ζωής του. «Δεν είναι μόνο η επιχείρηση που άρχισε στις 24 Φεβρουαρίου, μα όλη η εξέλιξη των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας τα τελευταία χρόνια που αποτέλεσε πραγματικά μεγάλο πλήγμα για αυτόν. Τον συνέτριψε, συναισθηματικά και ψυχολογικά» είπε στο Reuters o Πάβελ Παλατσένκο.
Οι επιλογές του Πούτιν αντανακλούν την αμηχανία του Κρεμλίνου για την κληρονομιά του Γκορμπατσόφ, ωστόσο ερμηνεύονται και διαφορετικά: Εάν είχε κηρυχθεί επίσημη κρατική κηδεία ο Πούτιν θα έπρεπε να παραστεί και η Μόσχα θα έπρεπε να προσκαλέσει ξένους ηγέτες- κάτι που θα ήταν μάλλον άβολο, δεδομένων των εντάσεων με τη Δύση σχετικά με την Ουκρανία.
Με πληροφορίες από Reuters, Associated Press