Τη Δευτέρα 26 Οκτωβρίου έρχεται στην Αθήνα ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ σε μια ιδιαίτερη επίσκεψη η οποία μοιάζει να καθορίζει τις διαδικασίες επανεκκίνησης των ελληνορωσικών σχέσεων. Η επίσκεψη λαμβάνει χώρα δυο χρόνια μετά την ιδιάζουσα κατάσταση που είχε δημιουργηθεί στις σχέσεις των δυο χωρών, καθώς τον Ιούλιο του 2018, ο τότε ΥΠΕΞ της Ελλάδας, Νίκος Κοτζιάς, είχε προχωρήσει στην απέλαση δύο Ρώσων διπλωματών και την απαγόρευση εισόδου στην Ελλάδα άλλων δύο για παράνομες ενέργειες κατά της εθνικής ασφάλειας. Ανάλογη ήταν και η απάντηση της ρωσικής πλευράς, η οποία μάλιστα ακύρωσε την προγραμματισμένη για το φθινόπωρο του 2018 επίσκεψη Λαβρόφ στην Αθήνα, όπου θα εορταζόταν τα 190 χρόνια διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας – Ρωσίας.
Οι σχέσεις των δύο χωρών πάγωσαν ενώ ταυτόχρονα Μόσχα και Άγκυρα ήρθαν πιο κοντά λόγω και των επαφών Πούτιν Ερντογάν στο πλαίσιο της συνεργασίας τους για τα δρώμενα στη Μέση Ανατολή. Η αλλαγή κυβέρνησης στη χώρα μας το 2019 έφερε και αλλαγή στην ηγεσία του ΥΠΕΞ με τις πληροφορίες να θέλουν τον Νίκο Δένδια να αποκαθιστά τα όποια αγκάθια είχαν δημιουργηθεί με τη Ρωσία. Δε γνωρίζουμε αν το προηγούμενο διάστημα σε διπλωματικό επίπεδο υπήρξε μέσω back channel κάποια επαφή των δυο πλευρών, αλλά η φήμη πως η επίσημη εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα, ένα από τα πιο γνωστά και δυναμικά «πρόσωπα» της Ρωσίας διεθνώς αλλά και άτομο της απολύτου εμπιστοσύνης Λαβρόφ, προετοιμάζεται για τη ρωσική πρεσβεία στην Αθήνα, έδειξαν πως η Μόσχα ψάχνει τρόπους να έρθει σε επαφή με την Ελλάδα.
Στο μεταξύ οι χρονικές συγκυρίες φαίνεται πως ευνοούν την όποια προσέγγιση, καθώς οι ΗΠΑ είναι απασχολημένες με τα εσωτερικά τους ζητήματα και η Τουρκία μάλλον έχει εκνευρίσει τη Ρωσία. Η εμμονή του Ερντογάν να ανοίγεται σε πολλαπλά μετώπα δημιουργεί πρόβλημα στο ζωτικό και στρατηγικό χώρο της Ρωσίας. Αν και αδυνατώ να πιστέψω πως η Ρωσία αγνοούσε τις προθέσεις του Τούρκου προέδρου στο Καύκασο, οι εξελίξεις αποδεικνύουν πως η Μόσχα οφείλει να χειριστεί με διπλωματική δεινότητα τις τουρκικές φιλοδοξίες που μιάζουν να μην έχουν φρένο. Οι συνεχείς προκλητικές δηλώσεις Ερντογάν δεν αφήνουν ανεπηρέαστες περιοχές που ελέγχει η Μόσχα που κάποτε ανήκαν στη Μεγάλη Ρωσική Αυτοκρατορία και αργότερα στη Σοβιετική Ένωση. Οι Ρώσοι επίσης δε λησμονούν πως το δόγμα του παντουρκισμού πήρε σάρκα και οστά σε περιοχές μουσουλμάνων της ΕΣΣΔ και ανήλθε σε απειλή μετά την πτώση της το 1991.
Στο μεταξύ, η πρόσφατη επίσκεψη του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Τουρκία, ο οποίος κάλεσε τον Ερντογάν να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο έργο της πλατφόρμας της Κριμαίας, όπως ονομάζεται το project που στοχεύει στην επιστροφή της χερσονήσου στην Ουκρανία, χτύπησε καμπανάκια στη Ρωσία και λόγω των Τατάρων που ζουν στην περιοχή.
Τα παραπάνω ήταν αρκετά για να οδηγήσουν σε μια σειρά από ρωσικές κινήσεις φιλικές προς την Ελλάδα. Πρώτα ήρθε η παρέμβαση της ρωσικής πρεσβείας στην Ελλάδα που χαρακτήρισε κυρίαρχο δικαίωμα όλων των κρατών για χωρικά ύδατα έως 12 ναυτικά μίλια.
Στη συνέχεια, το ανθυποβρύχιο «Αντιναύαρχος Κουλάκοφ» που ανήκει στο ρωσικό ναυτικό μαζί με ομάδα πολεμικών πλοίων από τον Βόρειο Στόλο του ρωσικού ναυτικού βρέθηκε στον Πειραιά.
Τέλος, ήταν η σειρά του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας να στείλει μήνυμα στην Τουρκία και στο δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας. Το ρωσικό ΥΠΕΞ με ανάρτηση του εορτάζει την 193η επέτειο από τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου.
«Πριν από 193 χρόνια, οι ρωσικές δυνάμεις μαζί με τις δυνάμεις της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας νίκησαν τον τουρκο-αιγυπτιακό στόλο. Η νίκη των συμμαχικών δυνάμεων στο Ναυαρίνο άνοιξε τον δρόμο για την ανεξαρτησία της Ελλάδας», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Όλες οι παραπάνω αναφορές/κινήσεις/δηλώσεις σε συνδυασμό με την επερχόμενη επίσκεψη Λαβρόφ ουσιαστικά στέλνουν μήνυμα σε διπλή κατεύθυνση. Αρχικά στην Ελλάδα για επαναπροσέγγιση και ισχυροποίηση των σέσεων των δυο χωρών, καθώς η Ρωσία μοιάζει να μεσολαβεί στην ελληνοτουρκική κρίση και στη συνέχεια στην Τουρκία καθώς της χτυπούν καμπανάκι για την προκλητική συμπεριφορά της.
Προσωπικά, δεν αναμένω κάποια συνταρακτική εξέλιξη από την αναθέρμανση των ελληνορωσικών σχέσεων αλλά η επαναφορά διαύλου επικοινωνίας αποτελεί βασικό διπλωματικό παιχνίδι τη δεδομένη χρονική στιγμή που η χώρα μας επενδύει στη διπλωματία λόγω της τουρκικής προκλητικότητας
Ειδικά, όταν εντός της ΕΕ υπάρχει έντονη διστακτικότητα στην επιβολή κυρώσεων προς την Τουρκία η οποία μέσω της Ελλάδας απειλεί ολόκληρο τον ευρωπαϊκό/δυτικό πολιτισμό ταυτόχρονα με την διστακτικότητα των ΗΠΑ να πιέσουν την Τουρκία παρόλο που η Ελλάδα εξακολουθεί (και πιστεύω θα συνεχίσει να το κάνει) να είναι προπύργιο σταθερότητας και εμπιστοσύνης (σε συμφωνίες) στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
Η χώρα μας λόγω της γεωγραφικής αλλά και ιστορικής της θέσης, ως σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών αλλά και ως φυσικό σύνορο της γηραιάς ηπείρου, οφείλει να διατηρεί διαύλους επικοινωνίας με όλες τις χώρες χωρίς να προσκολλάται στο άρμα της μιας ή της άλλης πλευράς. Στη διπλωματία, ειδικά σήμερα όπου οι ισορροπίες ισχύος μεταβάλλονται, δεν υπάρχουν αιώνιες συμμαχίες/φιλίες. Κάθε διπλωματική επαφή που μπορεί να αποφέρει κέρδος στην προσπάθεια να καταδείξουμε τον επικίνδυνο ρόλο του νεο-οθωμανού Ερντογάν είναι πολύτιμη.
Πρώτη δημοσίευση στο Geopolitics & Daily News