Για την ιστορία της Πατρών – Πύργου δεν θα αναφερθώ ιδιαίτερα, καθώς έχουμε γράψει αρκετά, τόσο πριν συμβασιοποιηθεί, όσο και με τη νέα σύμβαση παραχώρησης που υπογράφηκε τον Ιανουάριο του 2022 με την εταιρεία ΟΛΥΜΠΙΑ ΟΔΟΣ, η οποία, άλλωστε, είχε και στον αρχικό της σχεδιασμό το έργο από το 2006, αλλά απεντάχθηκε το 2013, το συγκεκριμένο τμήμα.
Εννέα χρόνια μετά, κι ενώ το 2011 είχαν γίνει κάποιες εργασίες, ο αυτοκινητόδρομος Πατρών – Πύργου περνά στη φάση της κατασκευής και όλα δείχνουν ότι τίποτα δεν θα μπορέσει να φρενάρει την ολοκλήρωσή του.
Μάλιστα, το τμήμα από την Κάτω Αχαϊά έως και τον Πύργο, που κατασκευάζεται σε νέα χάραξη, θα παραδοθεί τον Μάρτιο του 2025, ενώ το πρώτο τμήμα που κατασκευάζεται στον υφιστάμενο δρόμο, λόγω της δυσκολίας με την παράλληλη κυκλοφορία, θα παραδοθεί τον Ιούλιο του 2025.
Όπως και να έχει, σε 2,5 χρόνια από τώρα, οι πολίτες θα μπορούν να απολαύσουν ένα μεγάλο τμήμα σύγχρονου αυτοκινητοδρόμου, και σε ένα σημείο που τα τροχαία δυστυχήματα στέρησαν τη ζωή από εκατοντάδες συνανθρώπους μας.
Βρέθηκα στα έργα, με στελέχη της εταιρείας της Ολυμπίας Οδού, με επικεφαλής τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο Παναγιώτη Παπανικόλα, ενώ παρέστη και ο περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας Νεκτάριος Φαρμάκης με περιφερειακούς συμβούλους.
Είδα, λοιπόν, και άκουσα πολλά. Είδα τα μηχανήματα να δουλεύουν, την πρόοδο των έργων που βρίσκονται κιόλας στο 3,5%, το σθένος των εργαζομένων για να πετύχει το εγχείρημα, την πίστη ότι μπορούμε να έχουμε μια καλύτερη Ελλάδα και σε θέματα υποδομής.
Κωδικοποιώ σε ενότητες τα βασικά όσων διαπίστωσα.
74,8 χλμ. κατασκευής αυτοκινητοδρόμου με 3 εργοτάξια
Η Πατρών – Πύργου περιλαμβάνει περίπου 13 χλμ. νέου αυτοκινητόδρομου σε υφιστάμενη χάραξη και 62 χλμ. σε νέα χάραξη και μαζί με τα 18 χλμ. της Παράκαμψης Πατρών και το τμήμα από Ελευσίνα έως Πάτρα, θα αγγίξει συνολικά τα 277 χλμ.
Στην κατασκευή του έργου μετέχουν οι εταιρείες: ΑΒΑΞ με 35,695%, ΑΚΤΩΡ με 35,695% και ΤΕΡΝΑ με 28,600%, τρεις εταιρείες που κατασκευάζουν και το έργο με ισάριθμα εργοτάξια (στη σειρά από Πάτρα), κάτω από την ομπρέλα της ΑΠΙΟΝ ΚΛΕΟΣ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ, που είναι ο φορέας κατασκευής του έργου.
Κόστος κατασκευής
Το τμήμα Πάτρα -Πύργος θα κοστίσει 331 εκατομμύρια ευρώ και χρηματοδοτείται κατά 35% από κεφάλαια του Παραχωρησιούχου (τραπεζικά δάνεια και ίδια κεφάλαια) και κατά 65% από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ελληνικό Δημόσιο.
Ζήτημα με την αύξηση του κόστους
Με βάσει όσα είπε ο Παναγιώτης Παπανικόλας, η αύξηση του κόστους των πρώτων υλών, οδηγεί σε μια αύξηση του κόστους κατασκευής του έργου κατά περίπου 10%. Αυτό πρόκειται να αντιμετωπιστεί από το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, περί ενίσχυσης στα δημόσια έργα και κατ’ επέκταση σε τέτοια σημαντικά, όπως η Πατρών – Πύργου. Κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι η συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου στο κόστος κατασκευής, θα είναι μεγαλύτερη.
25 χιλιόμετρα χωρίς χρέωση διοδίων
Σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης, από τα διόδια του Ρίου, έως και τη ΒΙ.ΠΕ. Πατρών, μια απόσταση 25 χιλιομέτρων, δεν θα υπάρχει χρέωση διοδίων. Αυτό έγινε αφενός επειδή ένα μεγάλο μέρος του δρόμου είναι κατασκευασμένο ως δημόσιο έργο (Περιμετρική Πατρών 18 χλμ.), ενώ ένα μικρότερο που θα γίνει έως τη ΒΙ.ΠΕ. θα εξυπηρετεί τη βιομηχανική περιοχή, αλλά και τους κατοίκους της Πάτρας στις τοπικές μετακινήσεις.
2 μετωπικά και 2 πλευρικά διόδια
Η σύμβαση προβλέπει να λειτουργήσουν δύο μετωπικά διόδια Κάτω Αχαϊάς και Χανακίων, ενώ θα υπάρξουν και δύο ακόμα πλευρικά διόδια. Η πρώτη ζώνη χρέωσης ξεκινά ουσιαστικά από το Μιντιλόγλι, πριν από τη ΒΙ.ΠΕ. και πριν από τον σταθμό διοδίων και θα ορίζεται μέχρι την Κυλλήνη. Για αυτά τα 46,5 χλμ., η χρέωση θα είναι 3 ευρώ. Η δεύτερη ζώνη διοδίων ξεκινά από την Κυλλήνη και φθάνει έως τον Πύργο, το τέρμα του Αυτοκινητοδρόμου. Για αυτά τα 28,3 χλμ., η χρέωση θα είναι 1,80 ευρώ. Κατά συνέπεια, αν κάποιος διανύσει ολόκληρη την Πατρών – Πύργου (74,8 χλμ.), θα καταβάλλει 4,80 ευρώ διόδια, ενώ θα λειτουργεί το Hybrid σύστημα χρέωσης, αναλογικά με τα χιλιόμετρα που διανύεις.
Κατασκευή και τεχνικά χαρακτηριστικά της Πατρών- Πύργου
Στα εργοτάξια που έχουν αναπτυχθεί για την κατασκευή της Πατρών – Πύργου, απασχολούνται αυτή τη στιγμή 450 άτομα.
Το πρώτο τμήμα των 13 χλμ. από το Μιντιλόγλι έως την Κάτω Αχαΐα αφορά διαπλάτυνση της υφιστάμενης εθνικής οδού Πατρών- Πύργου. Το υπόλοιπο τμήμα είναι νέα κατασκευή (νέα χάραξη μέσω της κοιλάδας της Ήλιδας).
Ο νέος αυτοκινητόδρομος έχει 2 λωρίδες και ΛΕΑ ανά κατεύθυνση, με ενδιάμεση κεντρική διαχωριστική νησίδα, 8 κόμβους που συνδέουν τον αυτοκινητόδρομο με πολλά χωριά και πόλεις καθώς και με τη βιομηχανική ζώνη της Πάτρας, με σχεδόν 200.000 ωφελούμενους, 2 μετωπικούς σταθμούς διοδίων, 2 πλευρικούς σταθμούς διοδίων στην Κάτω Αχαΐα και την Αμαλιάδα, 15 γέφυρες, 27 άνω διαβάσεις και 37 κάτω διαβάσεις, 150 οχετούς, τοίχους αντιστήριξης μήκους 7.250μ., 2 Σταθμούς Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (Καραίικα και Πύργος και στις δύο κατευθύνσεις), 1 εφεδρικό Κέντρο Διαχείρισης Κυκλοφορίας (που περιλαμβάνει και εγκατάσταση της Τροχαίας Αυτοκινητοδρόμων) στον Πύργο και 2 Σημεία Εξυπηρέτησης Πελατών, στους Μετωπικούς σταθμούς διοδίων (Κάτω Αχαΐα και Χανάκια).
Τεχνικές προκλήσεις του έργου
Από κατασκευαστικής πλευράς ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκτεταμένες χωματουργικές εργασίες, η διαπλάτυνση του πρώτου τμήματος των 13 χιλιομέτρων, με παράλληλη ρύθμιση της κυκλοφορίας κατά τη φάση κατασκευής, οι 15 γέφυρες του νέου αυτοκινητόδρομου, με μεγαλύτερη εκείνη του ποταμού Πηνειού, η οποία θα έχει μήκος 240μ. και θα είναι η μεγαλύτερη σε όλο το μήκος της Ολυμπίας Οδού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατασκευάστρια κοινοπραξία, συνέλεξε από τα ημιτελή τμήματα του 2011, 55.000 τόνους απορριμμάτων, που είχαν παρατηθεί από αγρότες (πλαστικά, σωλήνες κ.ά.), τα οποία έστειλε για ανακύκλωση.
Τι θα κερδίσουν οι πολίτες
Το πρώτο ζήτημα είναι η ασφάλεια στις μετακινήσεις, καθώς τα τροχαία δυστυχήματα θα εκμηδενιστούν. Επίσης, η διαδρομή Αθήνα – Πύργος θα μειωθεί χρονικά περίπου 20 λεπτά (2 ώρες και 45’), θα εξοικονομηθούν καύσιμα, δημιουργούνται θέσεις εργασίας, συνθήκες ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών, αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής και της ελκυστικότητας της περιοχής.
Η σύνδεση με την Τσακώνα και την Αρχαία Ολυμπία
Η ελληνική κυβέρνηση, ύστερα και από ισχυρές πιέσεις των δύο Περιφερειών, Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου, αλλά και παραγωγικών φορέων της Ηλείας και της Μεσσηνίας, εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να γίνει η σύνδεση του Πύρου με το Καλό Νερό και τελικό προορισμό την Τσακώνα, ώστε, επιτέλους, να ολοκληρωθεί το αρχικό σχέδιο του 2001 (Ελευσίνα – Κόριθνος – Πάτρα – Πύργος –Τσακώνα) και να υπάρξει κυκλική διασύνδεση όλης της Πελοποννήσου, με αυτοκινητόδρομο.
Μη ξεχνάμε, ότι αναμένουμε να συμβασιοποιηθεί και το έργο Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Πύλος.
Τώρα, για το Πύργος – Καλό Νερό – Τσακώνα, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έδωσε στην Ολυμπία Οδό την αρχική μελέτη του δρόμου, μήκους 90 χλμ. και αρχικού κόστους περίπου 300 εκατ., προκειμένου να εκπονήσει νέα μελέτη, η οποία θα έχει ολοκληρωθεί έως την άνοιξη του 2023.
Σε αυτή τη μελέτη εξετάζεται χάραξη ανατολικά της υφιστάμενης Ε.Ο. και να υπάρξει σήραγγα που θα περνά από τον ορεινό όγκου Λαπίθα, στην χαρακτηρισμένη ως Natura περιοχή Καϊάφα, και έπειτα να περνά με παράκαμψη ανατολικά της Ζαχάρως. Επίσης, προκειμένου να μειωθεί το κόστος κατασκευής, ώστε να δοθεί το πράσινο φως και για χρηματοδότηση από την Ε.Ε., εξετάζεται να υπάρξουν μεν δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση, αλλά χωρίς ΛΕΑ, κάτι που υπάρχει για παράδειγμα, στο τμήμα Λεύκτρο – Σπάρτη. Ας περιμένουμε, λοιπόν, τη μελέτη, ώστε να μάθουμε για το αν μπορεί να γίνει το έργο. Και αν αυτό εξαγγελθεί πριν τις εκλογές, ίσως να αποτελέσει και ατού της σημερινής κυβέρνησης.
Οσον αφορά στη σύνδεση του αυτοκινητοδρόμου με την Αρχαία Ολυμπία, κάτι απόλυτα λογικό και λόγω της σπουδαιότητας της περιοχής, η Ολυμπία Οδός είναι διατεθειμένη να το κατασκευάσει και περιμένει τη βούληση της κυβέρνησης.
Νεκτάριος Φαρμάκης: «από την πλευρά μας είμαστε ικανοποιημένοι διότι είναι ψηλά στην ατζέντα μας το έργο. Χαίρομαι που είμαστε μπροστά στον χρόνο κατασκευής και είναι δικαίωση για όσους πίστεψαν ότι αυτή είναι η λύση κατασκευής. Είμαστε εδώ σκληροί παρατηρητές του έργου», ανέφερε ο περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας.