Στο Λουτρό των Αέρηδων στην Πλάκα, φιλοξενείται για λίγες μέρες ακόμη το «Μεγάλο Χρυσό Δωμάτιο» του Κωνσταντίνου Παπαμιχαλόπουλου. Στημένο στο όμορφο νεοκλασικό της παλιάς Αθήνας, εισάγει τον θεατή σ’ έναν αναπάντεχα νέο εικονογραφικό κόσμο: εκεί συμπλέουν η Ιαπωνική παράδοση με τους σύγχρονους δημιουργούς κόμικ, οι μικρογραφίες των Βυζαντινών με τις ψηφιακές δημιουργίες.
Από τη θητεία του στην ιστορική Βαβέλ ως την υπογραφή του στα εξώφυλλα της Athens Review of Books, ο Παπαμιχαλόπουλος με μεγάλη επιδεξιότητα στο σχέδιο, μεταγράφει τα έργα του - χαρακτικά, ζωγραφικά και σχέδια - σε ψηφιακή μορφή. Όλα ξεκίνησαν από τα βιντεοπαιχνίδια, τα οποία στάθηκαν μια αποκάλυψη για τον εικαστικό. Για μεγάλο διάστημα δε ζωγράφιζε, αλλά καθόταν στο ατελιέ του, μερικές φορές άυπνος για ημέρες, παίζοντας βιντεοπαιχνίδια στο Play Station. Όπως στον κόσμο του video game όπου το βλέμμα μας αιχμαλωτίζεται σε παράλληλα ερεθίσματα, έτσι και ο εικονογράφος αποτυπώνει στο Δωμάτιο παράλληλα ψηφιακά «σπαράγματα» σε χρυσό βάθος. Κι εκεί μπορεί κανείς να δει όλη την εικαστική παράδοση σε απολύτως σύγχρονα μέσα. Ο Παπαμιχαλόπουλος ανοίγει το βλέμμα μας από τον Hokusai και τον Dürer ως τις νέες τεχνολογίες, διαβλέποντας την επίδρασή τους επάνω μας. Γι’ αυτό λέμε ότι το Δωμάτιο δε συνιστά απλώς μια εγκατάσταση ενός σύγχρονου εικαστικού, αλλά μια σύγχρονη εκδοχή του «ψηφιακού χώρου» στη διάσταση του τελάρου.
Ενώ είστε από τους εικαστικούς που έχει καλή σχέση με τα υλικά του, στο «Χρυσό Δωμάτιο» αναφέρεστε σε παιχνιδομηχανές…
Τα video games είναι απλώς ένα νέο εργαλείο. Το μολύβι ή το χαρτί, τα λάδια ή η αυγοτέμπερα είναι ακριβώς αυτό: τεχνολογίες. Δεν είναι καθόλου τυχαίος ο όρος "τεχνολογία υλικών" πολύ προτού εφευρεθούν οι υπολογιστές.Τον 14ο αιώνα η χαρακτική επί παραδείγματι ήταν η τελευταία λέξη της τεχνικής δημιουργίας, αναπαραγωγιμότητας και διασποράς του καλλιτεχνικού έργου. Στον εικοστό πρώτο αιώνα μοιραίως οι τεχνολογίες αιχμής είναι το iPhone, το iPad, τα λειτουργικά συστήματά, το PlayStation & το Xbox, η Unity και λοιπές συναφείς πλατφόρμες είτε αυτό μας αρέσει είτε όχι. Μιλώντας πάντως για τον εαυτό μου τα βιντεοπαιχνίδια μου άλλαξαν τη ζωή και τη δουλειά μου και, εκτός από μεγάλη απόλαυση, μου προσφέρουν και έναν ωκεανό νέων εικόνων που σκοπεύω να αφομοιώσω, να μεταπλάσω και να οικειοποιηθώ.
Η ψηφιακή εφαρμογή προσφέρει όπως λέτε, μια μαζική και σαφώς φθηνότερη παραγωγή της εικαστικής δημιουργίας, με τον τρόπο που έκανε η χαρακτική. Στον κίνδυνο ότι το έργο μπορεί να χάσει το στοιχείο της έκπληξης για τον καλλιτέχνη, την πατίνα του χρόνου, ακόμη και τη μυρωδιά των υλικών, τι απαντάτε;
Το ψηφιακό επ' ουδενί δεν αποκλείει την χειρωναξία του αναλογικού. Στα δικά μου ψηφιακά έργα τουλάχιστον η δουλειά μου στην χαρακτική και στη ζωγραφική είναι απαραίτητη συνθήκη. Δεν βλέπω επίσης τον λόγο γιατί να χαθεί το στοιχείο της εκπλήξεως, εφόσον θα υπάρχουν εντελώς μη-υπολογίσιμα, μη προσχεδιασμένα περιστατικά που θα γεννά το τυχαίο των συνευρέσεως και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ εκατομμυρίων χρηστών και του εκάστοτε ψηφιακού έργου. Όσον αφορά τις όποιες απώλειες εκπλήξεως, πατίνας, οσμών κλπ ας θυμηθούμε πως κάθε είδους πρόοδος συνοδεύεται από κάποια άλλη ελάττωση, έναν ακρωτηριασμό. Παραδείγματος χάρη πριν από την εφεύρεση της γραφής η ικανότητα απομνημόνευσης των ανθρώπων οπωσδήποτε πρέπει να ήταν τεράστια - πώς αλλιώς θα μπορούσε κάποιος να απαγγέλει τους 15000+ στίχους της Ιλιάδας δίχως ίχνος σημειώσεων;
Ήλθε όμως η γραφή και άλλαξε ολοσχερώς τα πάντα. Βεβαίως ατόνησε πια η μνήμη αφού η γνώση και η πληροφορία έκτοτε καταγράφονται άρα η δυνατότητα απομνημόνευσης καθίσταται μάλλον περιττή. Όμως ακριβώς μέσω της γραφής η πληροφορία εγγράφεται, αποθηκεύεται και δύναται να μεταδοθεί καθιστώντας κοινωνούς της γνώσης ολοένα και περισσότερους ανθρώπους κι όχι μια περιορισμένη ελίτ, κάποιο ασαφές ιερατείο ή μια δεδομένη γερουσία.
Σε σχέση με την αλληλοεπίδραση των χρηστών στον ψηφιακό κόσμο και την επιρροή του internet στον καλλιτέχνη πού βλέπετε να κατευθύνεται η εικαστική παραγωγή; Πώς το κοινό θα βλέπει στο μέλλον το έργο τέχνης;
Πιθανότατα η έννοια του έργου τέχνης θα διαφέρει αρκετά από ό,τι σημαίνει για εμάς επί του παρόντος.Η εμπειρία του ψηφιακού μοιραίως μετασχηματίζει και εμπλουτίζει την εμπειρία του αναλογικού έργου τέχνης και ταυτοχρόνως του σύγχρονου θεατή και, όπως και να 'χει, η γέννηση νέων μορφών καλλιτεχνικής εκφράσεως δεν ακυρώνει ούτε εξαλείφει ό,τι προϋπήρχε. Η τηλεόραση δεν ακύρωσε τον κινηματογράφο. Ο κινηματογράφος δεν μείωσε το θέατρο. Η φωτογραφία κάθε άλλο παρά εξαφάνισε την ζωγραφική και το σχέδιο. Δεν πρόκειται για κανενός είδους zero sum game αλλά για μια ακόμη προέκταση της ανθρώπινης διανοίας που κάνει την εμπειρία μας πιο πλούσια και της προσδίδει νέες και μέχρι πρότινος αδιανόητες διαστάσεις.
Πριν από χρόνια κάνατε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ανάγνωση στον Βιζυηνό. Πώς πιστεύετε ότι πρέπει να διαβάζουμε τους κλασικούς;
Αν κοιτάμε, διαβάζουμε και αντιλαμβανόμαστε τα έργα παλαιοτέρων εποχών - κλασικά ή μη - με έναν και μόνο τρόπο, τότε μοιραία θα επικαθίσει σε αυτά η αδιαφορία και ο μαρασμός. Τα έργα του παρελθόντος θα σβήσουν κι εμείς θα γίνουμε φτωχότεροι. Η πεποίθηση πως υπάρχει ένα είδος ορθοδοξίας περί του τι είναι έργο τέχνης και ποιος ο ενδεδειγμένος τρόπος του να βιώσει κανείς την εμπειρία αυτή εδράζεται στην εσφαλμένη εντύπωση πως αυτά παραμένουν έννοιες αναλλοίωτες. Η μόνη βεβαιότητα για την ανθρώπινη κατάσταση είναι η σχεδόν ανεξέλεγκτη μεταβλητότητά της.
Την ερχόμενη Κυριακή 1η Μαρτίου ο Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος θα ξεναγήσει το κοινό στο «Μεγάλο Χρυσό Δωμάτιο». Η είσοδος είναι ελεύθερη.«Λουτρό των Αέρηδων». Κυρρήστου 8, Πλάκα, τηλ. 210-32.44.340, έως τις 15 Μαρτίου.
Ανακαλύψτε στην ομάδα White Island Works την ιστορία, τις εκδοχές της ζωής και του θανάτου του Τάλω, του αρχαίου ελληνικού ρομπότ που δημιούργησε ο Κ. Ππαμιχαλόπουλος, σε iPhone, iPad και σε Android.