Έκρυθμη η κατάσταση στην Μολδαβία με τα βλέμματα της Δύσης να είναι στραμμένα στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που διεξάγονται στη χώρα εδώ και μήνες με την τελευταία μεγάλη συγκέντρωση στην πρωτεύουσα Κισινάου να έχει διοργανωθεί από το φιλορωσικό κόμμα και να συμμετέχον πολλοί ρωσόφωνοι.
Χιλιάδες κάτοικοι, πολλοί εκ των οποίων είχαν φτάσει την Κυριακή στην πόλη με λεωφορεία που είχαν ως αφετηρία διάφορες περιοχές της χώρας συνέρρεαν έξω από το κοινοβούλιο, όπως αναφέρει το BBC, και ο καθένας είχε την δική του προσωπική ιστορία. Όλες ήταν ιστορίες για την φτώχεια τους και οι αφηγήσεις τους πρόδιδαν την απόγνωση και την απογοήτευσή τους.
″Είμαστε περίγελοι - η κυβέρνηση μας κοροϊδεύει”, λέει η Άλα. Καλυμμένη με ένα μπλε μάλλινο καπέλο λέει: ″Υπάρχουν άνθρωποι με τέσσερα ή πέντε παιδιά που κυριολεκτικά δεν έχουν τίποτα να φάνε”.
Στο 70% του εισοδήματος οι λογαριασμοί ενέργειας
Οι λογαριασμοί ενέργειας αντιστοιχούν πλέον σε περισσότερο από το 70% του εισοδήματος των νοικοκυριών, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Μολδαβίας.
Η Άλα λέει πως η σύνταξη της δεν αξίζει τίποτα πια. ”Όταν εκλέξαμε αυτή την κυβέρνηση, υποσχέθηκαν να αυξήσουν τους μισθούς και τις συντάξεις, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει ούτε δεκάρα”.
Οι διαδηλώσεις της Κυριακής, που οργανώθηκαν από το φιλορωσικό κόμμα Sor της Μολδαβίας, παρακολουθούνται στενά από τις κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο.
Οι περισσότεροι διαδηλωτές ταξίδεψαν στην πρωτεύουσα Κισινάου με λεωφορείο, με τα έξοδά τους σύμφωνα με πληροφορίες να καλύπτονται από το κόμμα.
Αδύναμη κυβέρνηση και προειδοποιήσεις για ρωσικό σαμποτάζ
Μέρες πριν από τη συγκέντρωση, η Πρόεδρος Μάγια Σαντου προειδοποίησε ότι η Ρωσία σχεδίαζε να στείλει στρατιωτικά εκπαιδευμένους σαμποτέρ στη χώρα, μεταμφιεσμένους σε πολίτες, για να ανατρέψουν τη φιλοδυτική κυβέρνησή της.
Η Ρωσία σχολίασε πως η κατηγορία αυτή δεν αποτελεί παρά μια προσπάθεια των μολδαβικών αρχών να αποσπάσουν την προσοχή από τις δικές τους αποτυχίες σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Το δε κοινοβούλιο της Μολδαβίας ενέκρινε την περασμένη εβδομάδα μια νέα φιλοδυτική κυβέρνηση αφού τα μέλη της προηγούμενης παραιτήθηκαν μαζικά ύστερα από μήνες πολιτικών και οικονομικών σκανδάλων.
Η νέα κυβέρνηση, υπό τον πρωθυπουργό Ντορίν Ρετσάν, έχει δεσμευθεί να ακολουθήσει μια φιλοευρωπαϊκή πορεία και έχει ζητήσει επίσης την αποστρατιωτικοποίηση της περιοχής της Υπερδνειστερίας ―μια στηριζόμενη από τη Μόσχα αποσχισθείσα περιοχή που συνορεύει με την Ουκρανία.
Ο δε εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ σχολίασε σύμφωνα με το Ruters, ότι ”Οι σχέσεις μας με τη Μολδαβία είναι ήδη πολύ τεταμένες” και τόνισε πως ″Η ηγεσία (της Μολδαβίας) πάντα επικεντρώνεται σε οτιδήποτε αντιρωσικό, οδηγούνται σε αντιρωσική υστερία”. Σημείωσε δε πως η Ρωσία ενεργεί ”υπεύθυνα” αναφορικά με τις ειρηνευτικές δυνάμεις που έχει τοποθετήσει στην αποσχισθείσα περιοχή και προειδοποίησε τη Μολδαβία να μην κλιμακώνει περαιτέρω την κατάσταση.
”Αν πέσει η Ουκρανία, η Μολδαβία είναι η επόμενη”
Η Μολδαβία εξαρτάται από το ρωσικό αέριο και πέρυσι η Μόσχα μείωσε την ροή προς την χώρα στο μισό, ασκώντας πίεση στην κυβέρνηση στο Κισινάου, που επιδιώκει να συγκρατήσει τον ρουμανικό και ρωσόφωνο πληθυσμό της.
Οι διαδηλώσεις για την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας άρχισαν το περασμένο φθινόπωρο.
Μιλώντας δημόσια την περασμένη Δευτέρα, η Πρόεδρος Σαντού είπε ότι η Ρωσία έχει ήδη προσπαθήσει να αποσταθεροποιήσει την κατάσταση στη Μολδαβία προκαλώντας ενεργειακή κρίση, η οποία, όπως είπε, ”αναμενόταν να προκαλέσει μεγάλη δυσαρέσκεια στον πληθυσμό και να οδηγήσει σε βίαιες διαμαρτυρίες”.
Το σχέδιο τώρα, είπε, περιλάμβανε ”σαμποτέρ με στρατιωτική εκπαίδευση […] που θα αναλάμβαναν βίαιη δράση, θα πραγματοποιούσαν επιθέσεις σε κρατικά κτίρια ή/και θα έπαιρναν ακόμη και ομήρους”.
Σε 57 άτομα από φιλικά προς τη Ρωσία κράτη - μεταξύ των οποίων και Σέρβοι, οπαδών ποδοσφαίρου και αρκετοί πυγμάχοι από το Μαυροβούνιο - απαγορεύτηκε η είσοδος στη Μολδαβία τις τελευταίες ημέρες, μετά από ελέγχους από τις υπηρεσίες ασφαλείας.
Ο δε εναέριος χώρος της Μολδαβίας έκλεισε αιφνιδίως για αρκετές ώρες αυτή την εβδομάδα.
Η ενέργεια και το φιλορωσικό κόμμα Sor
″Είναι σαφές ότι η Ρωσία είναι ένα κράτος επιτιθέμενο”, δήλωσε στο BBC ο Ροσιάν Βασιλόι, επικεφαλής της συνοριακής αστυνομίας της Μολδαβίας. Είπε ότι η απειλή υπήρχε από τις 24 Φεβρουαρίου, όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά τόνισε ότι είναι ”τώρα είναι διαφορετικά. Πρόκειται για ένα μείγμα απειλών εκ των έσω αλλά και εκτός Μολδαβίας”.
Όσο η Ουκρανία συνεχίζει να πολεμά και κερδίζει τον πόλεμο, πιστεύει ότι οι κίνδυνοι για τη Μολδαβία είναι μικρότεροι. ”Αν πέσει η Ουκρανία, η Μολδαβία είναι η επόμενη”, είπε. ”Αλλά, δεν φοβάμαι”.
Από τότε που άρχισε ο πόλεμος, η κυβέρνηση της Προέδρου Σαντού προσπάθησε να διαφοροποιήσει τις πηγές ενέργειας της χώρας και να απαλλαγεί από την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο, αλλά οι επιθέσεις στις υποδομές της Ουκρανίας και το κόστος εισαγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη Ρουμανία δεν το έκαναν τόσο εύκολο.
Όπως υποπστηρίζει τώρα, η υποτιθέμενη ρωσική συνωμοσία θα στηριχθεί σε ”εσωτερικές δυνάμεις”, όπως το αντιπολιτευόμενο κόμμα Sor, και κάλεσε το κοινοβούλιο να εγκρίνει αυστηρότερους νόμους ασφαλείας.
Η Μαρίνα Τάουμπερ, γενική γραμματέας του Sor, η οποία ηγήθηκε της συγκέντρωσης διαμαρτυρίας της Κυριακής έξω από το κοινοβούλιο, λέει ότι το κόμμα της δεν είναι αντίθετο στην ΕΕ και θέλει καλές σχέσεις με όλες τις πλευρές. Υπάρχουν όμως και εκείνοι στο κόμμα της που παραδέχονται ότι θα καλωσόριζαν τη ρωσική παρέμβαση.
″Ναι, θέλουμε να έρθουν οι Ρώσοι, να είμαστε μέρος της Ρωσίας”
Το Ορχεϊ - μια ώρα με το αυτοκίνητο βόρεια της πρωτεύουσας Κισινάου - είναι ένα προπύργιο του Sor όπου το BBC συνάντησε τον σύμβουλο του κόμματος Γιουρι Μπερέντσι.
″Δεν φοβόμαστε”, είπε, ”γιατί αν η Ρωσία ήθελε να πάρει τη Μολδαβία, θα το έκανε σε μισή μέρα”.
Όταν ρωτήθηκε αν μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν ευπρόσδεκτη, ήταν κατηγορηματικός. ”Κατά την προσωπική μου άποψη, ναι”...Με τη Ρωσία θα ήμασταν πολύ καλύτερα από ό,τι είμαστε τώρα”.
Πολλοί άνθρωποι στο Κισινάου βλέπουν τους στενότερους δεσμούς με τη Δύση ως τρόπο διασφάλισης της ανεξαρτησίας και της δημοκρατίας της Μολδαβίας σε μια κρίσιμη στιγμή.
Το κόμμα της προέδρου Σαντού έχει σταθερή πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Αλλά οι φωνές του πλήθος έξω από το κοινοβούλιο την Κυριακή δείχνουν πως η πραγματικότητα μεταξύ των πολιτών ίσως διαφέρει και υπάρχει ο κίνδυνος η πίεση να διευρύνει τις διασπάσεις στην ποικιλόμορφη κοινωνία της Μολδαβίας.
Ο κίνδυνος είναι ξεκάθαρος όταν η Άλα και οι φίλοι της ρωτήθηκαν αν πιστεύουν ότι η Ρωσία θέλει να διεισδύσει στη Μολδαβία, όπως φοβάται η πρόεδρός τους. ”Ναι, ας έρθουν!” φωνάζουν. ”Θέλουμε να έρθουν εδώ. Θέλουμε να είμαστε μέρος της Ρωσίας!”.
Πηγές: BBC, Reuters