Η τοπική κοινωνία στα Γιάνννενα, από ό,τι φαίνεται, δεν επιθυμεί στην παρούσα φάση την αξιοποίηση των υδρογοναθράκων.
Σε αυτό το «ποιοτικό» (προς το παρόν) συμπέρασμα καταλήγει κανείς αν έρθει σε πραγματική επαφή με τους πολίτες και όχι μέσω των ελιτίστικων σαλονιών. Αν μιλήσει στο «πεζοδρόμιο». Στα ταξί, στα καφενεία, στα μπαράκια, σε χώρους εργασίας, σε κοινωνικούς χώρους της καθημερινότητας. Όπως έκανε ο γράφων ευρισκόμενος δέκα ημέρες στα Ιωάννινα, στον τόπο καταγωγής του.
Αυτό το αρνητικό αποτέλεσμα δεν ήρθε ξαφνικά από μόνο του.
Παρά το γεγονός ότι ίσως είναι ακόμη νωρίς για την πλήρη αναγνώριση των γεννεσιουργών αιτιών αυτού του αρνητικού αποτελέσματος ας αναφερθεί το γεγονός ότι η απαράδεκτη συμπεριφορά ορισμένων προξένησε μεγάλη ζημιά. Οι πολίτες στα Γιάννενα, διαπιστώνοντας τις όχι και τόσο “καθαρές” γραμμές ορισμένων στο πολύ σημαντικό θέμα των υδρογοναθράκων προφανώς σοκαρίστηκαν και υιοθέτησαν στάση διστακτική, υποψιασμένη εώς αρνητική απέναντι στα αυτονόητα επιχειρήματα για την εθνική ανάγκη αξιοποίησης των υδρογοναθράκων.
Το βασικότερο θεμέλιο για τη βιώσιμη αξιοποίηση των ορυκτών πόρων αποτελεί η σχέση Εμπιστοσύνης μεταξύ των εξορυκτικών εταιρειών και των τοπικών κοινωνιών. Αυτό είναι καταγεγραμένο σε πάρα πολλά ακαδημαϊκά άρθρα (ενδεικτικά). Η εμπιστοσύνη σχετίζεται άμεσα με την Κοινωνική Επιχειρησιακή Άδεια (Social License to Operate). Είναι γνωστό στην ακαδημαϊκή κοινότητα ότι απώλεια εμπιστοσύνης μεταξύ των εξορυκτικών εταιρειών και των τοπικών κοινωνιών σημαίνει και απώλεια της Κοινωνικής Επιχειρησιακής Άδειας. Περιπτώσεις ανάκλησης της Κοινωνικής Επιχειρησιακής Άδειας σε έργα αξιοποίησης ορυκτών πόρων υπάρχουν αρκετά παγκοσμίως. Έργα τα οποία απλώς σταμάτησαν γιατί δεν τα δέχτηκαν οι τοπικές κοινωνίες.
Η ζημιά που έγινε στη βάση της κοινωνίας της Ηπείρου έχει δημιουργήσει τόσο μεγάλη καχυποψία στις τοπικές κοινωνίες που πολύ δύσκολα ανατρέπεται. Οι πολίτες είναι πλέον τόσο καχύποπτοι που δύσκολα αλλάζουν στάση. Η εμπιστοσύνη στην Ήπειρο για την αξιοποίηση των υδρογοναθράκων, δυστυχώς, στην παρούσα φάση, τείνει να έχει απωλεσθεί.
Όπως προαναφέρθηκε στην εισαγωγή του άρθρου, τα παραπάνω αποτελούν προς το παρόν “ποιοτικά” συμπεράσματα. Ο γράφων το παρόν άρθρο, ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι ξεκάθαρα ταγμένος υπέρ της αξιοποίησης των ορυκτών πόρων της πατρίδας μας. Άλλωστε, μόνο έτσι θα έρθει η πολυπόθητη ανάπτυξη και θα αλλάξει επιτέλους το παραγωγικό μοντέλο της χώρα μας. Ωστόσο, αρκετές φορές έχει αναφέρει στην αρθρογραφία του ότι αυτή η αξιοποίηση θα πρέπει να πραγματοποιείται με όρους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Αυτοί οι όροι, στην περίπτωση των υδρογοναθράκων στην Ήπειρο, φαίνεται πως ίσως δεν πληρούνται πια καθώς έχει διαρραγεί η εμπιστοσύνη της τοπικής κοινωνίας και έχει απωλεσθεί η Επιχειρησιακή Κοινωνική Άδεια.
Για να αποκτήσουν πραγματική υπόσταση τα προαναφερθέντα “ποιοτικά” συμπεράσματα και να υπάρξει πραγματική διαφάνεια, κοινωνική γαλήνη, ξεκάθαρη και ήρεμη καταγραφή της άποψης των επιστημόνων ενώπιον του λαού, ενώπιον των πολιτών ώστε να «επανασυγκολληθεί» η διαρρηγμένη σχέση εμπιστοσύνης των κοινωνικών εταίρων καλό θα ήταν ίσως να σταματήσει Αμεσα κάθε δραστηριότητα από την πλευρά της εταιρείας που ανέλαβε τις έρευνες υδρογοναθράκων μέχρι να πραγματοποιηθεί σχετικό δημοψήφισμα στα Γιάννενα.
Τοπικά δημοψηφίσματα έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορες χώρες για την αποδοχή ή απόρριψη έργων υδρογοναθράκων: στον Καναδά, στη Βουλγαρία, στην Αλβανία, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Γιατί να μη πραγματοποιηθεί αντίστοιχο δημοψήφισμα στα Γιάννενα και σε όλη την Ήπειρο; Δεν θα ήταν απόλυτα δημοκρατικό ή μήπως οι δημοκρατικοί θεσμοί λειτουργούν καλύτερα στη Βουλγαρία και στην Αλβανία;
Ας πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα με διακύβευμα την αποδοχή ή απόρριψη της αξιοποίησης των υδρογοναθράκων στα Γιάννενα. Οι δύο πλευρές (stakeholders), δηλαδή όσοι είναι υπέρ και όσοι είναι κατά των υδρογοναθράκων, θα πρέπει να συνομολογήσουν δημόσια πριν το δημοψήφισμα πως θα αποδεχτούν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος όποιο και να είναι αυτό. Ας δεσμευτεί σε αυτό και ο Περιφερειάχρης Ηπείρου αλλά και όλοι οι εμπλεκόμενοι Δήμαρχοι της περιοχής. Δικαίωμα ψήφου να έχουν μόνο όσοι είναι εγγεγραμένοι στα μητρώα πολιτών των Ιωαννίνων.
Μόνο με δημοκρατικές διαδικασίες και με απόλυτη διαφάνεια θα μπορέσει να προχωρήσει η αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στην περιοχή των Ιωαννίνων. Οι απαράδεκτες συμπεριφορές ορισμένων έχουν κάνει μεγάλο κακό στην αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στα αγαπημένα μου Γιάννενα. Αυτό πρέπει να διορθωθεί μέσω ενός καθαρού, δημοκρατικού δημοψηφίσματος. Ειδάλλως θα δημιουργηθούν προβλήματα στις τοπικές κοινωνίες με αποτέλεσμα τη μη-βιωσιμότητα των έργων αξιοποίησης των υδρογοναθράκων το οποίο είναι άλλωστε το ποθούμενο.
Ο Περιφερειάρχης Ηπείρου και οι εμπλεκόμενοι Δήμαρχοι θα πρέπει να το λάβουν πολύ σοβαρά υπόψιν τους ώστε να μπορούν να δικαιολογήσουν και “νομιμοποιήσουν” στις τοπικές κοινωνίες οποιαδήποτε τυχόν μελλοντική τους απόφαση.
Βλέπετε, σε λίγο καιρό πλησιάζουν και οι εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης...