Η διακίνηση ναρκωτικών αποτελούσε ανέκαθεν την επικερδέστερη δραστηριότητα του οργανωμένου εγκλήματος σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο εθισμός στις ναρκωτικές ουσίες από το σύγχρονο τρόπο ζωής ολοένα και περισσότερων ανθρώπων, συνεχίζει να διασφαλίζει υψηλά κέρδη για το οργανωμένο έγκλημα με χαμηλό βαθμό επικινδυνότητας για τους διακινητές.
Οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος παρέμειναν ανθεκτικές στην πανδημία και προσάρμοσαν τη λειτουργία τους στα νέα δεδομένα, επενδύοντας περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο διαδίκτυο και ειδικά στο darknet, χρησιμοποιώντας παράλληλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σύγχρονες κρυπτογραφημένες εφαρμογές επικοινωνίας.
Η Ευρώπη αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες αγορές ναρκωτικών στον κόσμο. Οι εκθέσεις των διεθνών οργανισμών εκτιμούν ότι η λιανική αγορά ναρκωτικών ουσιών στην Ευρώπη ανέρχεται σε 30 δις. € ετησίως (EMCDDA & Europol, «EU Drug Markets Report 2019», p.24). Και τούτο βεβαίως εξηγείται από τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό χρηστών στον ευρωπαϊκό χώρο.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών:
Οι χρήστες οπιοειδών υπολογίζονται σε 1 εκατ.
οι χρήστες κοκαΐνης ανέρχονται σε 3,5 εκατ.,
οι χρήστες συνθετικών ναρκωτικών στα 4,5 εκατ.
οι χρήστες ινδικής κάνναβης ξεπερνούν τα 22 εκατ.
(European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction, «European Drugs Report -Trends and Developments”, 2021, p.13).
Τα τεράστια κέρδη, ειρήσθω εν παρόδω, που προέρχονται από τη διακίνηση ναρκωτικών χρηματοδοτούν διάφορες άλλες δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος και ο φαύλος κύκλος διαιωνίζεται διασπείροντας την ανθρώπινη δυστυχία σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Η Ελλάδα, ως εκ της γεωγραφικής θέσης, βρίσκεται στο σταυροδρόμι του διεθνούς εμπορίου ναρκωτικών και τα στοιχεία των διωκτικών αρχών δείχνουν ότι η διακίνηση διατηρεί ανοδικές τάσεις.
Το 2019 κατασχέθηκαν συνολικά 953 κιλά κοκαΐνη, ποσότητα η οποία ήταν τετραπλάσια σε σχέση με το 2018.
Ομοίως, οι κατασχέσεις ηρωίνης σχεδόν διπλασιάστηκαν φθάνοντας τα 400 κιλά.
Οι κατασχέσεις ινδικής κάνναβης ανήλθαν σε 19 τόνους.
Αναφορικά δε με τα συνθετικά ναρκωτικά, το 2019 πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη παγκοσμίως κατάσχεση δισκίων Captagon (33.078.150 δισκία) στο λιμάνι του Πειραιά (Ετήσια Έκθεση του ΣΟΔΝ-ΕΜΠ για τα Ναρκωτικά στην Ελλάδα, 2019, σελ. 51).
Οι επιπτώσεις της χρήσης ναρκωτικών ουσιών συνεχίζουν να γίνονται ολοένα και περισσότερο καταστρεπτικές για την κοινωνία μας και κυρίως για την υγεία και τη ζωή των ίδιων των χρηστών, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων είναι νέοι άνθρωποι.
Στη χώρα μας καταγράφονται τα τελευταία χρόνια πάνω από 13.500 χρήστες οπιοειδών, ενώ τα στοιχεία από έρευνες στο σχολικό πληθυσμό δείχνουν αύξηση της χρήσης κάνναβης στους μαθητές ηλικίας 16 ετών και άνω (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης & Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά, «Η κατάσταση του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ελλάδα-Σύνοψη κύριων σημείων», Ετήσια Έκθεση 2019, σελ. 10-11).
Η ευρέως αποδεκτή διαπίστωση ότι οι κατασταλτικοί μηχανισμοί δεν έχουν επιφέρει τα ανάλογα αποτελέσματα στον περιορισμό της διακίνησης ναρκωτικών ουσιών, δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για το άμεσο μέλλον ως προς την εξέλιξη του προβλήματος.
Δεν απομένει, λοιπόν, πάρα η συστηματική εντατικοποίηση των προσπαθειών της πολιτείας τόσο στην προστασία των χρηστών ναρκωτικών ουσιών όσο και στον τομέα της πρόληψης, κυρίως μέσω της ενημέρωσης, μιας συνεχούς και διαρκούς ενημέρωσης αρχής γενομένης από το σχολικό περιβάλλον μέχρι, ει δυνατόν, και σε κάθε εργασιακό περιβάλλον.
Και εν προκειμένω, τα ΜΜΕ αλλά και όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο επί τη βάσει ενός μακρόπνοου και στρατηγικού σχεδίου ενημέρωσης εκ μέρους της πολιτείας.
Στις αναρίθμητες ώρες διαφημίσεων που προβάλλονται καθημερινά από το σύνολο των ΜΜΕ συσσωρεύοντας τεράστια κέρδη, θα μπορούσε κάλλιστα να διατίθεται και ένας ελάχιστος χρόνος και χώρος για την προβολή κοινωνικών μηνυμάτων, τα οποία μακροπρόθεσμα θα ασκήσουν σημαντική επίδραση στον τομέα της πρόληψης και της αποτροπής στη χρήση ναρκωτικών ουσιών.
Για να μη βρεθούμε στο άμεσο μέλλον στη δυσάρεστη θέση να διαπιστώσουμε ότι πρόκειται για μια χαμένη μάχη.-
***
*Ο κ. Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και ε.α. Υποστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας. Υπηρέτησε επί σειρά ετών στην έδρα της Europol στη Χάγη και διετέλεσε προϊστάμενος των Εθνικών Υπηρεσιών Interpol και Europol της Ελλάδας. Έχει διδάξει στις Ακαδημίες της Ελληνικής και Κυπριακής Αστυνομίας, καθώς και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.