Οι φάλαινες θεωρούνται το πλέον αντιπροσωπευτικό δείγμα του ζωικού βασιλείου του πλανήτη μας όσον αφορά στο μεγάλο μέγεθος- ωστόσο, όλα στη φύση έχουν τον λόγο τους, και, στην περίπτωσή τους, προκύπτει το (μεγάλο) ερώτημα: Γιατί να είναι τόσο μεγάλες;
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του National Geographic, νέα μελέτη ρίχνει φως σε αυτό: Τα θαλάσσια θηλαστικά πρέπει να βρουν τη «χρυσή τομή» ανάμεσα στην εύρεση επαρκούς τροφής και την παραγωγή επαρκούς θερμότητας, σύμφωνα με τον Γουΐλιαμ Γκίρτι, οικολόγο του Πανεπιστημίου Στάνφορντ.
Μέχρι πρότινος οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι τα θαλάσσια θηλαστικά γίνονται τόσο μεγάλα επειδή το νερό και η πλευστότητά του τους επιτρέπει να «νικούν» τη βαρύτητα πολύ πιο εύκολα από ότι τα πλάσματα της ξηράς. Αν και αυτό ίσως να παίζει όντως ρόλο, ο Γκίρτι σημειώνει επίσης ότι τα αποτελέσματα της έρευνάς του υποδεικνύουν ότι τα θαλάσσια θηλαστικά χρειάζονται το μεγάλο τους βάρος και μέγεθος για να παραμένουν ζεστά στους πολύ συχνά ψυχρούς ωκεανούς.
«Αυτά τα ζώα είναι μεγάλα για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Δεν είναι ότι “θα μπορούσαν” να είναι μεγάλα, αλλά ότι “πρέπει” να είναι μεγάλα» τονίζει.
Όταν ο Γκίρτι και συνάδελφοί του δημιούργησαν μια σειρά υπολογιστικών μοντέλων αναλύοντας παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν το μέγεθος, βρήκαν δύο που σύγκλιναν στον καθορισμό του μεγέθους του σώματος στα θαλάσσια θηλαστικά. Ο πρώτος είναι πως αυτά τα θηλαστικά πρέπει να είναι αρκετά μεγάλα για να παγιδεύουν επαρκή θερμότητα στο σώμα. Τα μεγαλύτερα θηλαστικά επίσης χάνουν λιγότερη από αυτή τη θερμότητα στπ περιβάλλον νερό, κάτι που τους δίνει μεγάλο πλεονέκτημα έναντι των μικρότερων πλασμάτων, σύμφωνα με τα εν λόγω μοντέλα.
Ωστόσο τα μεγαλύτερα ζώα χρειάζονται περισσότερη τροφή για να υποστηρίζουν τον όγκο τους, κάτι που δημιούργησε τον δεύτερο παράγοντα στο μοντέλο του Γκίρτι. Τα μεγάλα θηλαστικά μπορεί να παγιδεύουν καλύτερα θερμότητα, αλλά αν δεν μπορούν να λαμβάνουν επαρκή τροφή για να τροφοδοτήσουν τον μεταβολισμό τους, αυτό δεν έχει σημασία.
Μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια, επιστήμονες ανακάλυψαν στοιχεία που δείχνουν ότι, με το πέρασμα του χρόνου, οικογένειες θηλαστικών τείνουν να εξελίσσουν μεγαλύτερα μεγέθη σώματος. Τα πιο ογκώδη ζώα μπορούν να αντιμετωπίζουν καλύτερα τους αντιπάλους τους ως προς το ζευγάρωμα, την αναζήτηση τροφής και άλλων πόρων, καθώς και να έχουν πρόσβαση σε ένα μεγαλύτερο εύρος τροφής.
Τα θηλαστικά της ξηράς, ωστόσο, περιορίζονται από τη βαρύτητα: Χρειάζονται μεγάλα κόκαλα και αιμοφόρα αγγεία για να υποστηρίζουν τον όγκο τους, ενώ παράλληλα διατηρούν την ευκινησία τους- κάτι που δεν είναι εύκολο όταν μιλάμε για ζώα που ζυγίζουν τόνους, όπως ένας ελέφαντας. Όταν ο Γκίρτι άρχισε την έρευνά του πάνω στους παράγοντες που επηρεάζουν το μέγεθος του σώματος στα θαλάσσια θηλαστικά, θεώρησε ότι απλά θα έβλεπε ως βασικό παράγοντα την άρση του περιορισμού αυτού. Αντ’αυτού, τα δεδομένα έδειξαν ότι το ελάχιστο μέγεθος των θαλασσίων θηλαστικών ήταν χίλιες φορές μεγαλύτερο από αυτό των μικρότερων θηλαστικών της ξηράς. Το μέγιστο μέγεθος, ωστόσο, ήταν μόλις 25 φορές μεγαλύτερο, κάτι που υποδείκνυε την ύπαρξη και άλλων παραγόντων.