Η «κούρσα» για τη διαδοχή του Γενς Στόλτενμπεργκ στη θέση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ εντείνεται- ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται σε ανάλυση του Reuters, σε μεγάλο βαθμό αυτή γίνεται «στις σκιές», και είναι άγνωστο ποιος θα είναι ο νικητής.
Ο Γενς Στόλτενμπεργκ, ο Νορβηγός γγ της Συμμαχίας, αναμένεται να αποχωρήσει από τη θέση στα τέλη του Σεπτεμβρίου, μετά από εννιά χρόνια. Πολλά μέλη της Συμμαχίας θα ήθελαν το θέμα της διαδοχής να διευθετηθεί στη σύνοδο στη Λιθουανία στα μέσα του Ιουλίου ή πριν από αυτήν. Αυτό δεν αφήνει πολλά χρονικά περιθώρια για να επιτευχθεί ομοφωνία- επίσης, θα μπορούσε να ζητηθεί από τον Στόλτενμπεργκ να παρατείνει τη θητεία του.
Σε κάθε περίπτωση, όποιος πάρει τα ηνία θα το κάνει σε μια κρίσιμη περίοδο, καθώς θα βρεθεί μπροστά στις προκλήσεις της διατήρησης της συνοχής των συμμάχων ως προς τη στήριξη της Ουκρανίας και της αποφυγής κάποιας κλιμάκωσης που θα έφερνε το ΝΑΤΟ σε πόλεμο με τη Ρωσία.
Ο Βρετανός υπουργός Άμυνας Μπεν Γουάλας είπε την προηγούμενη εβδομάδα ότι θα ήθελε να πάρει αυτός τη θέση. Ωστόσο, καθώς κάποιες κυβερνήσεις ζητούν να αναλάβει για πρώτη φορά γυναίκα, η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρέντερικσεν, εμφανίζεται επίσης ως σοβαρό «φαβορί».
Αν και πρόκειται για μια θέση με μεγάλη έκθεση στη δημοσιότητα, η κούρσα είναι αρκετά αδιαφανής, καθώς λαμβάνει χώρα κυρίως υπό τη μορφή διαβουλεύσεων μεταξύ ηγετών χωρών και διπλωματών. Οι διαβουλεύσεις αυτές συνεχίζονται μέχρι να επιτευχθεί ομοφωνία μεταξύ όλων των μελών του ΝΑΤΟ.
Ο Τζέιμι Σι, πρώην ανώτερο στέλεχος του ΝΑΤΟ, που υπηρέτησε στη Συμμαχία για 38 χρόνια, είπε ότι οι ηγέτες θα αναζητούν έναν πολύ ικανό πολιτικό, διπλωμάτη και καλό στην επικοινωνία. «Να κρατηθεί κοντά η “οικογένεια”, να είναι όλοι συνέχεια “στο πλοίο”, να είναι σε επαφή με όλους τους συμμάχους για να διασφαλίζεται πως αντιμετωπίζονται οι προβληματισμοί τους, είναι σημαντικό κομμάτι της δουλειάς» είπε ο Σι, που πλέον είναι στο Chatham House.
Γουάλας και Φρέντερικσεν
Πολλοί διπλωμάτες βλέπουν τον Γουάλας ως λιγότερο δυνατό φαβορί να αναλάβει, αν και χαίρει εκτίμησης στη Συμμαχία. Η επιθυμία κάποιων μελών για επιλογή γυναίκας επίσης είναι σε βάρος του. Αρκετοί θα προτιμούσαν επίσης να αναλάβει κάποιος πρώην πρωθυπουργός ή πρόεδρος για να διασφαλιστεί πως ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ έχει μεγάλο πολιτικό «βάρος» (ο 64χρονος Στόλτενμπεργκ ήταν πρωθυπουργός της Νορβηγίας). Επίσης άλλοι, ιδιαίτερα η Γαλλία, θέλουν κάποιον από χώρα της ΕΕ, ελπίζοντας σε στενότερη συνεργασία μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ. Η Φρέντερικσεν ικανοποιεί αυτές τις απαιτήσεις. Αν και η ίδια λέει ότι δεν είναι υποψήφια, έχει αποφύγει να πει ότι δεν την ενδιαφέρει η θέση. Διπλωμάτες του ΝΑΤΟ λένε πως, παρασκηνιακά, εξετάζεται σοβαρά ως υποψήφια.
Το όνομα της Φρέντερικσεν είχε εμφανιστεί σε ρεπορτάζ της νορβηγικής εφημερίδας VG τον προηγούμενο μήνα και υπήρξε έντονο ενδιαφέρον των ΜΜΕ ξανά αυτή την εβδομάδα, όταν ο Λευκός Οίκος είπε ότι θα επισκεπτόταν τον Αμερικανό πρόεδρο Μπάιτνεν στις αρχές του Ιουνίου. Η ίδια είπε πάντως σε δημοσιογράφους στην Κοπεγχάγη την Τετάρτη πως «δεν κάνει αιτήσεις για θέσεις εργασίας».
Αν και η θέση παραδοσιακά πάει σε κάποιον από την Ευρώπη, οποιοσδήποτε σοβαρός υποψήφιος πρέπει να εγκριθεί από τις ΗΠΑ. Μια πηγή με γνώση του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν οι ΗΠΑ στο θέμα είπε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει ακόμα κάποιον υποψήφιο που να ευνοεί και είναι σε εξέλιξη μια πολύ «ζωντανή» συζήτηση. Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε ότι ήταν «πολύ νωρίς στη διαδικασία για εικασίες ως προς το ποιον θα στηρίξουν οι ΗΠΑ».
Η Φρέντερικσεν, 45 ετών, προέρχεται από τους Σοσιαλδημοκράτες και έγινε η νεότερη πρωθυπουργός της Δανίας το 2019. Επιδοκιμάστηκε για τη διαχείριση της κρίσης της πανδημίας Covid-19 και κέρδισε μια δεύτερη θητεία πέρυσι. Αν αναλάβει τη θέση της γγ του ΝΑΤΟ, θα πρέπει να εγκαταλείψει τη θέση της ως πρωθυπουργού, κάτι που, σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, θα έφερνε την εύθραυστη κυβέρνησή της στα πρόθυρα κατάρρευσης. Επίσης, μια «εκστρατεία» για την κατάκτηση της θέσης δεν θα ήταν εύκολη διαδικασία: Η χώρα της δεν πιάνει τον στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες ύψους 2% του ΑΕΠ για την άμυνα (η Δανία είναι στο 1,38%, αν και η Φρέντερικσεν έχει δεσμευτεί για επιτάχυνση των προσπαθειών για επίτευξη του στόχου).
Κάποιοι σύμμαχοι επίσης θέλουν η θέση να πάει σε κάποιον/α από την ανατολική Ευρώπη για πρώτη φορά, ειδικά δεδομένου του πολέμου στην Ουκρανία. Αν η Φρέντερικσεν πάρει τη θέση, θα είναι η τρίτη γγ του ΝΑΤΟ στη σειρά από Nordic χώρα.
Άλλα ενδεχόμενα
Η Εσθονή πρωθυπουργός Κάγια Κάλας, η Γερμανίδα πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και η Κρίστια Φρίλαντ, αναπληρώτρια πρωθυπουργός του Καναδά, έχουν επίσης αναφερθεί σε συζητήσεις μεταξύ διπλωματών και αναφορές των ΜΜΕ. Ωστόσο διπλωμάτες λένε πως η Κάλας θεωρείται πολύ σκληρή απέναντι στη Ρωσία από κάποια μέλη του ΝΑΤΟ, το Βερολίνο θέλει η φον ντερ Λάιεν να παραμείνει στην Κομισιόν και η Φρίλαντ θα είχε απέναντί της αντίσταση ως μη Ευρωπαία και προερχόμενη από μια χώρα που θεωρείται ότι βρίσκεται πίσω στις αμυντικές δαπάνες. Άλλα ονόματα που συχνά αναφέρονται είναι αυτά του «βετεράνου» Ολλανδού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε και του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ. Ο Ρούτε, ωστόσο έχει επιμείνει πως δεν θέλει τη θέση, ενώ ο Σάντσεθ έχει μπροστά του εκλογές.
Κάποιοι διπλωμάτες επίσης υποψιάζονται πως αρκετοί υποψήφιοι θα είναι μη αποδεκτοί από τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, που αναμένεται να κερδίσει στις εκλογές της Κυριακής και έχει δείξει πως δεν διστάζει να εμποδίσει την επίτευξη ομοφωνίας στο ΝΑΤΟ.
Οπότε η φαινομενική έλλειψη υποψηφίων με ευρεία υποστήριξη οδηγεί στο ενδεχόμενο παράτασης της θητείας του Στόλτενμπεργκ – ίσως μέχρι κάποια άλλη σύνοδο του ΝΑΤΟ το 2024. Ο ίδιος, πάντως, έχει πει ότι δεν θέλει να παραμείνει- αν και δεν έχει διευκρινίσει τι θα έκανε εάν του ζητούσαν κάτι τέτοιο.
Με πληροφορίες από Reuters