To ΝΑΤΟ ή η Βορειοατλαντική Συμμαχία κλείνει σήμερα 75 χρόνια ζωής και οι υπουργοί Εξωτερικών των 32 χωρών μελών που το απαρτίζουν θα τιμήσουν τη γενέθλια ημέρα στην έδρα του στις Βρυξέλλες. Πριν από λίγα χρόνια το ΝΑΤΟ θεωρείτο, τουλάχιστον σύμφωνα με τις δηλώσεις Μακρόν, «εγκεφαλικά νεκρό», όμως η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία το ανάστησε. Σήμερα οι εορτασμοί έρχονται με το ΝΑΤΟ να βρίσκεται στο επίκεντρο όχι μόνο για τον πόλεμο που διεξάγεται μεταξύ Ρωσίας - Ουκρανίας αλλά για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, τόσο από την άποψη των προϋπολογισμών όσο και από την πιθανή άνοδο στην εξουσία του Ντόναλντ Τραμπ και από τις αβεβαιότητες που προκύπτουν σχετικά με την ιστορικά αμερικανική δέσμευση στην Ευρώπη.
Στη σημερινή τελετή θα παρευρίσκεται και ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα ενώ αναμένεται να συζητηθεί ένα πολυετές πρόγραμμα βοήθειας για την Ουκρανία.
Εκεί θα είναι και ο υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας, Τομπίας Μπίλστρομ ο οποίος συμμετέχει στην πρώτη συνάντηση σε υπουργικό επίπεδο αφότου η χώρα του έγινε ο 32ος σύμμαχος του ΝΑΤΟ τον περασμένο μήνα.
Υπενθυμίζεται ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 οδήγησε τη Σουηδία και τη Φινλανδία, στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ.
Σήμερα, 75 χρόνια μετά την υπογραφή της συνθήκης στις 4 Απριλίου 1949 στην Ουάσιγκτον, οι τάξεις της συμμαχίας έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί και η Ουκρανία είναι από τα κράτη που αγωνιούν για μια θέση στο τραπέζι του ΝΑΤΟ όμως η Βορειοατλαντική συμμαχία για την ώρα δίνει υποσχέσεις λέγοντας ότι δεν τίθεται θέμα εάν η Ουκρανία θα γίνει μέλος αλλά το πότε θα γίνει. Αλλά την ίδια ώρα οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ δεν μπορούν να συμφωνήσουν ούτε για το αν θα εξοπλίσουν την Ουκρανία και η παροχή όπλων και πυρομαχικών γίνεται σε διμερές επίπεδο κρατών, ή μέσω της ΕΕ.
Σε αυτό το κλίμα ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, η θητεία του οποίου λήγει τον Οκτώβριο, θα ηγηθεί των σημερινών εορτασμών και όπως έχει γίνει γνωστό θα κόψει μια σοκολατένια τούρτα ενώ η μπάντα της βελγικής πολεμικής αεροπορίας και του ολλανδικού ναυτικού θα παίζουν τον ύμνο του ΝΑΤΟ “Esprit de Corps” και μουσική από τη μίνι σειρά του Στίβεν Σπίλμπεργκ “Band of Brothers” για τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο φόβος του Τραμπ
Όμως ο Γενς Στόλτενμπεργκ θα αναφερθεί στις απειλές που αντιμετωπίζει το ΝΑΤΟ άλλωστε το έχει ήδη κάνει, ωστόσο σήμερα θα δώσει έμφαση στο γεγονός ότι η Συμμαχία απειλείται εκ των έσω και μάλιστα την ώρα που η Ευρώπη είναι πεπεισμένη όσο ποτέ άλλοτε για τη σημασία της ύπαρξης του. Η μεγαλύτερη απειλή για το ΝΑΤΟ είναι η πιθανότητα ο Ντόναλντ Τραμπ να ηγηθεί εκ νέου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Σύμφωνα με πληροφορίες στην ομιλία του ο Στόλτενμπεργκ αναμένεται να υπενθυμίσει στους Αμερικανούς και πιο ειδικά στους Ρεπουμπλικάνους ότι και οι ίδιοι χρειάζονται συμμάχους ενώ θα υπενθυμίσει ότι η μόνη φορά που έγινε επίκληση της ρήτρας συλλογικής άμυνας του άρθρου 5 ήταν μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, εκ μέρους των ΗΠΑ. Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ θα αφήσει αιχμές στις απειλές του Τραμπ ότι οι ΗΠΑ χρειάζονται την Ευρώπη και τους στρατούς των κρατών μελών της που θεωρούνται παγκόσμιας κλάσης και με εκτεταμένο δίκτυο πληροφοριών.
Υπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ πρόσφατα είχε δηλώσει ότι δεν θα εγγυάται στην προστασία των κρατών μελών εάν δεν πληρώνουν όσα τους αναλογούν και μάλιστα είχε υπογραμμίσει πως θα ενθαρρύνει τη Ρωσία για να τους επιτεθεί. Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι το πακέτο ενίσχυσης της Ουκρανίας με το ποσό των 60 δισ. δολαρίων εξακολουθεί να μένει μπλοκαρισμένο από το αμερικανικό Κογκρέσο.
Ενα σχέδιο που προβληματίζει
Για το λόγο αυτό ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ κατά τη χθεσινή συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της Συμμαχίας ανακοίνωσε ότι έχει ήδη τεθεί στο τραπέζι σχέδιο για μια πολυετή οικονομική δέσμευση με στόχο τη διατήρηση της υποστήριξης της Ουκρανίας.
Ο Γ. Στόλτενμπεργκ τόνισε ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να αλλάξει τη δυναμική της υποστήριξης προς την Ουκρανία. «Πρέπει να διασφαλίσουμε αξιόπιστη και προβλέψιμη βοήθεια ασφαλείας στην Ουκρανία για μεγάλο χρονικό διάστημα», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι πρέπει «να βασιζόμαστε λιγότερο στις εθελοντικές συνεισφορές και περισσότερο στις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ».
Όπως εξήγησε, οι υπουργοί Εξωτερικών θα συζητήσουν πώς το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για τον συντονισμό του στρατιωτικού εξοπλισμού και της εκπαίδευσης για την Ουκρανία. Ανέφερε επίσης ότι θα συζητηθεί μια πολυετής δέσμευση για να διατηρηθεί η υποστήριξη στην Ουκρανία και όπως τόνισε οι όποιες αποφάσεις θα ληφθούν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ που θα γίνει τον Ιούλιο στην Ουάσιγκτον.
Σύμφωνα με τους Financial Times το σχέδιο αφορά στη δημιουργία ενός ταμείου πενταετούς διάρκειας ύψους 100 δισ δολαρίων.
Το σχέδιο του Στόλτενμπεργκ ως απώτερο στόχο έχει την εξασφάλιση υποστήριξης προς τηην Ουκρανία ανεξάρτητα από το ποιος βρίσκεται στην εξουσία και φαίνεται να έχει την στήριξη των χωρών της ανατολικής πλευράς που συνορεύουν με τη Ρωσία αλλά φαίνεται ότι προβληματίζει τους υπουργούς Εξωτερικών των κρατών μελών αν και όλοι ή τουλάχιστον όλοι συμφωνούν με τις δηλώσεις του Έλληνα ΥΠΕΞ κ. Γεραπετρίτη ότι «Πρέπει να αναπτύξουμε βιώσιμους τρόπους για την περαιτέρω στήριξη της Ουκρανίας κατά της ρωσικής επιθετικότητας».
Στον αντίποδα η υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου, προειδοποίησε πως είναι επικίνδυνο να δίνονται υποσχέσεις που δεν μπορούν να τηρηθούν, ενώ δεν είναι λίγοι και οι διπλωμάτες εκείνοι που ανησυχούν ότι η υπερβολική στήριξη του ΝΑΤΟ θα υπονομεύσει τις προσπάθειες της ΕΕ για να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στην άμυνα αν και οι δηλώσεις των αξιωματούχων για το νέο στρατηγικό δόγμα της ΕΕ τονίζουν ότι οι όποιες ευρωπαϊκες προσπάθειες για την άμυνα θα λειτουργούν συμπληρωματικά του ΝΑΤΟ.
Την ίδια ώρα η Ουγγαρία στυλώνει τα πόδια της με τον Ούγγρο υπουργό Εξωτερικών να προειδοποιεί ότι η χώρα του θα απορρίψει κάθε πρόταση που θα μετατρέψει το ΝΑΤΟ σε επιθετική συμμαχία και τονίζοντας, αναφερόμενος στον πόλεμο της Ουκρανίας, ότι αυτός δεν είναι ο πόλεμος της Ουγγαρίας αλλά ούτε και του ΝΑΤΟ.
Η διαδοχή του Στόλτενμπεργκ
Τη μέχρι τώρα έλλειψη συναίνεσης συμπληρώνει και η διαδοχή του Στόλτενμπεργκ. Η υποψηφιότητα του Ολλανδού Μαρκ Ρούτε για τη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ έχει τη στήριξη των 28 κρατών μελών όμως απαιτείται ομοφωνία και ο Ρούτε θα πρέπει να πείσει την Ουγγαρία, την Τουρκία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία.
Οι σχέσεις του Ρούτε με την Ουγγαρία δεν είναι καλές, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ρ.Τ. Ερντογάν φαίνεται ότι προετοιμάζεται για τα ανατολίτικα παζάρια του δεδομένου ότι οι σχέσεις του με του νυν ΓΓ του ΝΑΤΟ ήταν προκλητικά καλές.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Ερντογάν «ο νέος γενικός γραμματέας θα πρέπει να υπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο την ασφάλεια και τα συμφέροντα των Συμμάχων στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας και άλλων προκλήσεων, να ενισχύει την ενότητα της Συμμαχίας και να δίνει προτεραιότητα στον πρωταρχικό ρόλο του ΝΑΤΟ, να δεσμεύεται στις βασικές αξίες και τις καθιερωμένες πρακτικές της Συμμαχίας και να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες των συμμάχων εκτός ΕΕ».