Νέα συνάντηση είχε χθες ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας με τους εκπροσώπους των τραπεζών από τους οποίους ζήτησε προτάσεις για την αντιμετώπιση του κινδύνου αύξησης των κόκκινων δανείων, μετά την ενίσχυση του κόστους χρήματος στην Ευρωζώνη στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας 15ετίας.
Το βασικό επιτόκιο του ευρώ βρίσκεται πλέον στο 3,50%, συμπαρασύροντας ανοδικά και τους δείκτες euribor, με τους οποίους είναι συνδεδεμένα τα περισσότερα δάνεια στην Ελλάδα.
Οι διοικήσεις των τραπεζών σε πρόσφατες τηλεδιασκέψεις με αναλυτές στην παρουσίαση των ετήσιων οικονομικών τους αποτελεσμάτων, σημείωσαν ότι θα υπάρξουν προβλήματα στις αποπληρωμές των δανείων λόγω των αυξημένων δόσεων.
Συνολικά εκτιμούν ότι το 2023 οι νέες εισροές επισφαλών απαιτήσεων θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ, κατά βάση λόγω της αύξησης του κόστους δανεισμού.
Στα ύψη τα επιτόκια
Σε σχέση με το καλοκαίρι του 2022 τα επιτόκια στα στεγαστικά δάνεια έχουν πλέον έχουν υπερδιπλασιαστεί.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το μεσοσταθμικό επιτόκιο στις υφιστάμενες χορηγήσεις με διάρκεια άνω των 5 ετών από το 1,99% τον περασμένο Ιούνιο, σκαρφάλωσε τον Ιανουάριο του 2023 στο 4,01%.
Έκτοτε βέβαια ο παρεμβατικός δείκτης αναφοράς της ΕΚΤ έχει αναπροσαρμοστεί κατά 100 μονάδες βάσης.
Μετά και την άνοδο αυτή, το ετησιοποιημένο κόστος σε ένα μεγάλο μέρος του στεγαστικού χαρτοφυλακίου των τραπεζών εκτιμάται ότι έχει ξεπεράσει το 5%.
Η επιβάρυνση μέσα σε λίγους μήνες είναι σημαντική. Για παράδειγμα, αν το υπόλοιπο διαμορφώνεται σε 100.000 ευρώ και το διάστημα έως την πλήρη αποπληρωμή του στα 5 χρόνια, η δόση πλέον φτάνει στα 820 ευρώ από 650 ευρώ τον Ιούλιο της περυσινής χρονιάς.
Πρόκειται για μία αύξηση της τάξης του 26%, που σε επίπεδο 12μηνου ισοδυναμεί με ένα ποσό άνω των 2.000 ευρώ. Δηλαδή ο δανειολήπτης του παραδείγματος καλείται για όσο τα επιτόκια παραμένουν στα τρέχοντα επίπεδα, να πληρώνει κάθε χρόνο επιπλέον 3 παλαιές μηνιαίες δόσεις.
Προτάσεις για την ελάφρυνση των δανειοληπτών
Μεγαλύτερος προβληματισμός υπάρχει για τα στεγαστικά δάνεια που έχουν ρυθμιστεί στο παρελθόν. Κι αυτό διότι οι δόσεις τους έχουν ήδη μειωθεί σημαντικά και τα περιθώρια μίας νέας αναδιάρθρωσης είναι περιορισμένα.
Ο κ. Σταϊκούρας πάντως ζήτησε από τους τραπεζίτες να ετοιμάσουν προτάσεις για την ελάφρυνση των δανειοληπτών, που θα λειτουργούν και προληπτικά.
Στη συνάντηση συζητήθηκε και η πορεία της δράσης επιδότησης του 50% της επιβάρυνσης που προκύπτει από την άνοδο των κυμαινόμενων επιτοκίων για διάστημα ενός έτους, αποκλειστικά για ευάλωτα νοικοκυριά.
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από τις ίδιες τις τράπεζες, στο πλαίσιο των πολιτικών Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που εφαρμόζουν. Οι πρώτες πληρωμές αναμένονται τον Απρίλιο.
Ωστόσο, έως σήμερα το ενδιαφέρον από την πλευρά των δανειοληπτών είναι μάλλον περιορισμένο. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συζητήθηκαν στη συνάντηση με τον κ. Σταϊκούρα, ένα μεγάλο ποσοστό των αιτήσεων για την λήψη του πιστοποιητικού ευαλωτότητας, δεν έχουν οριστικοποιηθεί και δεν μπορούν να προχωρήσουν τα αιτήματα ένταξης στο σχήμα.
Ενημερωτικές καμπάνιες
Στο πλαίσιο αυτό, ζητήθηκε από τον υπουργό Οικονομικών να τρέξουν το επόμενο διάστημα καμπάνιες για την ενημέρωση των δικαιούχων.
Κατά τα άλλα, οι τραπεζικές διοικήσεις τόνισαν ότι βρίσκονται σε επιφυλακή για την προώθηση ρυθμίσεων σε νοικοκυριά που δυσκολεύονται πλέον να πληρώσουν τις δόσεις τους.
Η πιο ήπια παρέμβαση που εφαρμόζουν, εφόσον το επιτρέπει η ηλικία του δανειολήπτη, είναι η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής, καθώς με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται μόνιμη μείωση της δόσης.
Εάν αυτή η αναδιάρθρωση δεν είναι αρκετή, εξετάζεται και το ενδεχόμενο κουρέματος του περιθωρίου κέρδους (spread). Εναλλακτική λύση αποτελεί και η μετατροπή των κυμαινόμενων επιτοκίων σε σταθερά.