Συνεχίζεται το «θρίλερ» με τα τάνκερ στον Περσικό Κόλπο, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ανεβάσει το επίπεδο της εκτιμώμενης απειλής προς τη βρετανική ναυτιλία στα ιρανικά ύδατα στην περιοχή στην υψηλότερη βαθμίδα, εν μέσω των αυξανόμενων εντάσεων, ύστερα από επεισόδιο την Τετάρτη όπου ιρανικά σκάφη φέρονται να παρενόχλησαν βρετανικό τάνκερ.
Σύμφωνα με το βρετανικό υπουργείο Άμυνας, ιρανικά σκάφη επιχείρησαν την Τετάρτη να εμποδίσουν ένα βρετανικό δεξαμενόπλοιο που έπλεε στην περιοχή, πριν εκδιωχθούν από πλοίο του Βασιλικού Ναυτικού. Υπενθυμίζεται πως το Ιράν έχει απειλήσει με αντίποινα στην κατάληψη ενός δικού του τάνκερ στο Γιβραλτάρ, ωστόσο αρνήθηκε πως επιχειρήθηκε κατάληψη σκάφους.
Όπως σημειώνει ο αμυντικός ανταποκριτής του BBC, το επίπεδο απειλής σημαίνει πως συστήνεται στα βρετανικά πλοία να μην εισέρχονται σε ιρανικά ύδατα.
Το επεισόδιο
Σκάφη που θεωρείται πως ανήκαν στους Φρουρούς της Επανάστασης του Ιράν πλησίασαν το δεξαμενόπλοιο British Heritage και, όπως αναφέρει το BBC, επιχείρησαν να το κάνουν να σταματήσει καθώς περνούσε από τον Κόλπο στα Στενά του Ορμούζ. Η βρετανική φρεγάτα HMS Montrose, που συνόδευε το τάνκερ της ΒΡ, παρενέβη, κινούμενη μεταξύ των τριών σκαφών και του τάνκερ, δήλωσε εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας- ο οποίος χαρακτήρισε τις ιρανικές ενέργειες ως «αντίθετες προς το διεθνές δίκαιο».
Αμερικανικά ΜΜΕ ανέφεραν πως η βρετανική φρεγάτα έστρεψε τα πυροβόλα τους προς τα ιρανικά σκάφη, απαιτώντας να αποχωρήσουν. Εν τέλει τα ιρανικά σκάφη απομακρύνθηκαν χωρίς να χρειαστούν προειδοποιητικές βολές.
Την προηγούμενη εβδομάδα Βρετανοί Βασιλικοί Πεζοναύτες κατέλαβαν ένα ιρανικό δεξαμενόπλοιο στο Γιβραλτάρ λόγω υποψιών πως μετέφερε πετρέλαιο στη Συρία κατά παράβαση των κυρώσεων της ΕΕ. Εκπρόσωπος της αστυνομίας του Γιβραλτάρ ανέφερε πως ο κυβερνήτης και ο ύπαρχος του σκάφους συνελήφθησαν την Πέμπτη, λόγω υποψιών περί παραβίασης των κυρώσεων της ΕΕ, ωστόσο δεν απαγγέλθηκαν κατηγορίες.
Σύμφωνα με πληροφορίες του BBC, το British Heritage ήταν κοντά στο νησί Αμπού Μούσα όταν το πλησίασαν τα ιρανικά σκάφη. Αν και το νησί είναι σε αμφισβητούμενα ύδατα, η βρετανική φρεγάτα παρέμεινε σε διεθνή ύδατα κατά το περιστατικό, σύμφωνα με το βρετανικό δίκτυο.
Η υπουργός Άμυνας, Πένι Μορντόντ, είπε ότι η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου προβληματίζεται για το περιστατικό και ζήτησε από τις ιρανικές αρχές να αποκλιμακώσουν την κατάσταση, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών, Τζέρεμι Χαντ, είπε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα παρακολουθεί την κατάσταση με μεγάλη προσοχή.
Η θέση των Ιρανών
Το ναυτικό των Φρουρών της Επανάστασης αρνείται πως προσπάθησε να καταλάβει το τάνκερ, όπως μετέδωσαν ιρανικά πρακτορεία- υποστηρίζοντας πως δεν είχε υπάρξει κάποιου είδους αναμέτρηση με ξένα σκάφη μέσα στις τελευταίες 24 ώρες. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ, είπε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο προβαίνει σε αυτούς τους ισχυρισμούς για να δημιουργήσει ένταση.
Οι ιρανικές αρχές έχουν επανειλημμένα αποδοκιμάσει την κατάληψη του δεξαμενόπλοιου Grace 1, ζητώντας την απελευθέρωσή του- ενώ έχουν υπάρξει απειλές για αντίποινα, υπό τη μορφή κατάληψης βρετανικού τάνκερ.
Το βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό έχει μία φρεγάτα, τέσσερα ναρκαλιευτικά και ένα βοηθητικό σκάφος σε βάση στο Μπαχρέιν- δύναμη που, αν και αποτελεί σημαντική παρουσία, θεωρείται πως δεν αρκεί για να προστατέψει τα βρετανικά σκάφη που κινούνται στην περιοχή (30 περίπου την ημέρα) σε περίπτωση γενικευμένης κρίσης.
Επιδίωξη των ΗΠΑ για στρατιωτικό συνασπισμό
Όσον αφορά στην ασφάλεια της ναυτιλίας στην περιοχή, οι ΗΠΑ ανέφεραν πρόσφατα πως επιθυμούν να δημιουργήσουν έναν πολυεθνικό στρατιωτικό συνασπισμό με σκοπό την ασφάλεια στα ύδατα γύρω από το Ιράν και την Τεμένη. Ο στρατηγός Τζόζεφ Ντάνφορντ, επικεφαλής του αμερικανικού γενικού επιτελείου, είπε ότι σκοπός είναι να διασφαλιστεί η «ελευθερία πλοήγησης» στις εμπορικές ναυτικές οδούς- προσθέτοντας πως οι ΗΠΑ συνομιλούν με έναν αριθμό χωρών που έχουν την «πολιτική θέληση» να στηρίξουν τα σχέδια αυτά. Όπως σημείωσε, οι ΗΠΑ θα παρέχουν πλοία διοικήσεως και ελέγχου, συντονίζοντας δραστηριότητες επιτήρησης/ παρακολούθησης, ενώ άλλες χώρες θα παρέχουν σκάφη για περιπολίες στην περιοχή και συνοδεία των διερχομένων εμπορικών πλοίων.
Οι ΗΠΑ κατηγορούν το Ιράν για μια σειρά επιθέσεων εναντίον τάνκερ στη συγκεκριμένη ναυτική οδό- μια από τις σημαντικότερες «αρτηρίες» μεταφοράς πετρελαίου μέσω θαλάσσης στον κόσμο. Οι δύο πλευρές ήρθαν κοντά σε απευθείας σύγκρουση τον προηγούμενο μήνα, όταν το Ιράν κατέρριψε ένα αμερικανικό drone, με τον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, να διατάσσει αεροπορικά πλήγματα, τα οποία και ανακάλεσε λίγο πριν την πραγματοποίησή τους. Γενικότερα, οι εντάσεις μεταξύ Ιράν και Δύσης είναι σε υψηλά επίπεδα λόγω των ισχυρών κλυδωνισμών στη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, από την οποία οι ΗΠΑ αποχώρησαν πέρυσι, επαναφέροντας στη συνέχεια τις κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης. Από πλευράς του το Ιράν ανεβάζει τα επίπεδα εμπλουτισμού ουρανίου, πέρα από τα όρια που προβλέπει η συμφωνία.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι κυρώσεις των ΗΠΑ έχουν σε μεγάλο βαθμό αποκόψει το Ιράν από τις αγορές πετρελαίου, στερώντας του την πρόσβαση στην κύρια πηγή εσόδων του- που ήταν και το βασικό όφελος που αποκόμιζε από την πυρηνική συμφωνία του 2015.
(με πληροφορίες από Reuters, BBC)