Στην επιδρομή των ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ στη βορειοδυτική Συρία νωρίς την Πέμπτη σκοτώθηκε ο κορυφαίος ηγέτης του Ισλαμικού Κράτους, Αμπού Ιμπραήμ αλ-Χασίμι αλ Κουράισι, αποκάλυψε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν.
«Χάρη στην ικανότητα και τη γενναιότητα των Ενόπλων Δυνάμεών μας, εξουδετερώσαμε από το πεδίο της μάχης τον ηγέτη του ISIS», είπε ο Μπάιντεν σε δήλωσή του, τονίζοντας ότι όλοι οι Αμερικανοί που συμμετείχαν στην επιχείρηση επέστρεψαν με ασφάλεια.
Ο Μπάιντεν είπε απευθύνθηκε αργότερα στον αμερικανικό λαό αναφορικά με την επιδρομή. Μιλώντας από τον Λευκό Οίκο, ο Μπάιντεν δήλωσε ότι ο αλ- Κουράισι επέλεξε να ανατιναχθεί προβαίνοντας σε μια δειλή ενέργεια, και πρόσθεσε ότι η κυβέρνησή του θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τους εταίρους για να διατηρήσει την πίεση επί του ISIS.
«Σε μια απεγνωσμένη ύστατη κίνηση δειλίας και αδιαφορώντας για τη ζωή της δικής του οικογένειας ή άλλων ανθρώπων που βρίσκονταν μέσα στο κτίριο, επέλεξε να ανατιναχθεί, πυροδοτώντας όχι μόνο τα εκρηκτικά με τα οποία ήταν ζωσμένος αλλά ανατινάζοντας αυτόν τον τρίτο όροφο...αντί να αντιμετωπίσει τη δικαιοσύνη για τα εγκλήματα που διέπραξε, παίρνοντας μαζί του αρκετά μέλη της οικογένειάς του, όπως είχε κάνει ο προκάτοχός του», είπε ο Μπάιντεν.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες «εξάλειψαν μια μείζονα τρομοκρατική απειλή. Ο αρχηγός του Ισλαμικού Κράτους ανατινάχθηκε προβαίνοντας ”σε μια ύστατη κίνηση δειλίας”, επεσήμανε κατά τη σύντομη ομιλία του.
Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι προτίμησε να γίνει επιχείρηση από κομάντος προκειμένου να αποφευχθούν θύματα μεταξύ των αμάχων.
Η επιχείρηση
Ο διεθνής συνασπισμός κατά των τζιχαντιστών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ διεξήγαγε επιχείρηση σε πόλη της βόρειας Συρίας και ξέσπασε σφοδρή μάχη, σύμφωνα με κατοίκους και πηγές προσκείμενες σε οργανώσεις που πολεμούν εναντίον της συριακής κυβέρνησης.
Κάτοικος μίλησε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters για τουλάχιστον 12 νεκρούς.
Η σύζυγος και τα παιδιά του ηγέτη του ΙΚ είναι μεταξύ αυτών που σκοτώθηκαν όταν ο αλ-Κουράισι πυροδότησε τη βόμβα του, δήλωσαν αξιωματούχοι προσθέτοντας ότι το αμερικανικό ελικόπτερο υπέστη μηχανική βλάβη κατά τη διάρκεια της επιχείρησης στη Συρία και καταστράφηκε στο έδαφος.
Η έκρηξη του ηγέτη του ΙΚ ήταν τόσο μεγάλη που «τινάχθηκαν πτώματα έξω από το σπίτι και στις γύρω περιοχές», δήλωσε αξιωματούχος.
Ενας υπολοχαγός του ISIS και η γυναίκα του, που είχαν οχυρωθεί στο δεύτερο όροφο του κτιρίου, σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, δήλωσαν αξιωματούχοι.
Ο ηγέτης του ΙΚ πυροδότησε τη βόμβα που σκότωσε τον ίδιο και έναν αριθμός αμάχων, ανάμεσα στους οποίους ήταν μέλη της οικογένειάς του, δήλωσαν αξιωματούχοι. Οι αμερικανικές δυνάμεις απομάκρυναν με επιτυχία αμάχους από τον πρώτο όροφο του κτιρίου προτού ο ηγέτης του ISIS πυροδοτήσει τη βόμβα του.
Σύμφωνα με τις πηγές του πρακτορείου, αρκετά ελικόπτερα προσγειώθηκαν κοντά στην πόλη Ατμέ, στην επαρχία Ιντλίμπ, περιοχή που ελέγχουν αντάρτες, κοντά στα σύνορα με την Τουρκία, και ακολούθησαν ισχυρές εκρήξεις, αεροπορικές επιδρομές και πυρά κοντά στο σπίτι του τζιχαντιστή.
Η άλλη πλευρά χρησιμοποίησε αντιαεροπορικούς πυραύλους, σύμφωνα με πηγή προσκείμενη σε οργανώσεις ανταρτών που επικαλείται το Reuters.
Η επιχείρηση, που εκτιμάται ότι διήρκεσε πάνω από δύο ώρες, τερματίστηκε όταν, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, ελικόπτερα ακούστηκαν να φεύγουν από την περιοχή.
Σύμφωνα με κάτοικο, σωστικά συνεργεία ανέσυραν πτώματα από πολυώροφο κτίριο που κατέρρευσε· ανάμεσά τους ήταν γυναίκες και παιδιά.
Η επαρχία Ιντλίμπ και ζώνες γύρω της ελέγχονται από τη Χαγιάτ Ταχρίρ ας Σαμ (ΧΤΣ) –το πρώην Μέτωπο Υποστήριξης (Τζαμπχάτ αλ Νούσρα), που ορκιζόταν πίστη στην Αλ Κάιντα ως το 2016– και συμμάχους της. Ορισμένοι ξένοι τζιχαντιστές, που αποσχίστηκαν, ίδρυσαν την οργάνωση Χούρας αν Ντιν («Φύλακες της Θρησκείας»), που χαρακτηρίζεται τρομοκρατική από τις ΗΠΑ και έχει μπει στο στόχαστρο βομβαρδισμών του συνασπισμού.
Τον Οκτώβριο, ο αμερικανικός στρατός ανακοίνωνε τον θάνατο του Άμπντουλ Χαμίντ αλ Μάταρ, ηγετικού στελέχους της Αλ Κάιντα, σε πλήγμα UAV στη βόρεια Συρία.
Ποιος ήταν ο «καταστροφέας» του Ισλαμικού Κράτους
Ο αποκαλούμενος «καθηγητής» ή «καταστροφέας», ο ηγέτης του Ισλαμικού Κράτους, που σκοτώθηκε, ήταν σχετικά άγνωστος αλλά κατάφερε να συνεχίσει την ίδια στρατηγική και να διατηρήσει ενεργή την οργάνωση, της οποίας είχε τεθεί επικεφαλής τα δύο τελευταία χρόνια.
Ο Αμίρ Μοχάμεντ Σαΐντ Άμπντελ Ραχμάν αλ Μάουλα ήταν ένας τζιχαντιστής με πάρα πολλά ψευδώνυμα, που αυτοαποκαλείτο «εμίρης» Αμπου Ιμπραχίμ αλ Χασίμι αλ Κουράισι. Το προσωνύμιο «Κουράισι» δείχνει ότι καταγόταν απευθείας από τον προφήτη Μωάμεθ. Χρησιμοποιούσε όμως και τα ονόματα Αμπντουλάχ Αμίρ Μοχάμεντ Σαΐντ αλ Μάουλα και Χάτζι Αμπντουλάχ Καρντάς.
Πριν να αναλάβει την ηγεσία της τρομοκρατικής οργάνωσης, μετά την εξόντωση του προκατόχου του, Αμπου Μπακρ αλ Μπαγκντάντι, στα τέλη του 2019, είχε επιβλέψει τη σφαγή της κουρδόφωνης μειονότητας των Γιαζίντι, στο Ιράκ.
Ο Αλ Κουράισι γεννήθηκε πιθανότατα το 1976 και ήταν τουρκμενικής καταγωγής. Ο πατέρας του κήρυττε κάθε Παρασκευή στο τοπικό τζαμί. Η άνοδος του στα ηγετικά κλιμάκια του ΙΚ έμοιαζε απίθανη, δεδομένου ότι στην ηγεσία της οργάνωσης κυριαρχούσαν μόνο πρόσωπα αραβικής καταγωγής. Ο πρώην αξιωματικός στον στρατό του Σαντάμ Χουσέιν σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Ισλαμικών Επιστημών της Μοσούλης και εντάχθηκε στην Αλ Κάιντα μετά την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ και τη σύλληψη του Σαντάμ, το 2003, σύμφωνα με την αμερικανική μη κυβερνητική οργάνωση Counter Extremism Project (CEP).
Φυλακίστηκε το 2004 στην αμερικανική φυλακή του Στρατοπέδου Μπούκα (νότιο Ιράκ), η οποία θεωρείται το «φυτώριο» του τζιχαντισμού στο Λεβάντε. Εκεί γνωρίστηκε με τον Μπαγκντάντι. Για άγνωστους λόγους, αφέθηκε ελεύθερος και τάχθηκε στο πλευρό του πρώην συγκρατουμένου του. Το 2010 ο Αλ Μπαγκντάντι ανέλαβε τα ηνία του ιρακινού παρακλαδιού της Αλ Κάιντα και λίγο αργότερα ίδρυσε αρχικά το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και κατόπιν το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία (Νταές, στα αραβικά).
Σύμφωνα με τη CEP, ο Μάουλα ανήλθε γρήγορα στα ηγετικά κλιμάκια όπου τον αποκαλούσαν «καθηγητή» και «καταστροφέα» ενώ απέκτησε τη φήμη του «βίαιου», κυρίως εξοντώνοντας τους αντιπάλους του «εμίρη» Μπαγκντάντι στους κόλπους του ΙΚ.
Στη γενέτειρά του, το Ταλ Αφάρ, 70 χιλιόμετρα δυτικά της Μοσούλης, πολλαπλασιάστηκαν τα εργαστήρια κατασκευής εκρηκτικών και τα σχέδια επιθέσεων. Ο «Άμπου Όμαρ ο Τουρκμένος» έπαιξε «κεντρικό ρόλο στην εκστρατεία εξόντωσης της μειονότητας των Γιαζίντι, όπου σφαγιάστηκαν και εκδιώχθηκαν χιλιάδες άνθρωποι, ενώ οι γυναίκες μετατράπηκαν σε σκλάβες του σεξ», ανέφερε το 2020 ο Ζαν-Πιερ Φιλιού, καθηγητής στο Sciences-Po του Παρισιού και ειδικός σε θέματα τζιχαντιστικών οργανώσεων.
Ως επικεφαλής της οργάνωσης, χωρίς να έχει εμφανιστεί ποτέ δημοσίως, προσπάθησε να την αναγεννήσει, παρά τις απώλειες των εδαφών που είχε υπό τον έλεγχό του το ΙΚ την περίοδο 2014-19, όταν ίδρυσε το υποτιθέμενο «χαλιφάτο» του σε εκτάσεις της Συρίας και του Ιράκ.
«Οι ΗΠΑ αντέδρασαν με πυγμή και ακρίβεια στην απαράδεκτη, κατά την Ουάσινγκτον, πρόκληση του πρόσφατου λουτρού αίματος στη φυλακή της Χασάκα», εξήγησε ο Φιλιού στο Γαλλικό Πρακτορείο. Αναφερόταν στην επίθεση που εξαπέλυσαν οι τζιχαντιστές τον Ιανουάριο σε μια φυλακή της βορειοανατολικής Συρίας, όπου κρατούνταν χιλιάδες ομοϊδεάτες τους. «Ο Μάουλα ήταν πραγματικός επιχειρησιακός ηγέτης και η εξόντωσή του μπορεί να εμποδίσει, τουλάχιστον προσωρινά, την ισχυροποίηση της τζιχαντιστικής οργάνωσης», πρόσθεσε.
Υπό την ηγεσία του άλλωστε ενισχύθηκε το Ισλαμικό Κράτος στο Χορασάν (σ.σ. δηλαδή, το Αφγανιστάν), πριν καν να καταλάβουν την εξουσία οι Ταλιμπάν, υπενθύμισε ο Νταμιάν Φερέ, ο διευθυντής της εταιρείας Jihad Analytics, που ειδικεύεται στην ανάλυση του κινδύνου που θέτουν οι τζιχαντιστές για τον κόσμο και την κυβερνοασφάλεια. Έκτοτε, το Ισλαμικό Κράτος στο Χορασάν έχει γίνει η κυριότερη απειλή για τους Ταλιμπάν, αφού κατάφερε να πλήξει ακόμη και το αεροδρόμιο της Καμπούλ κατά τη διάρκεια της αποχώρησης των αμερικανικών δυνάμεων, τον Αύγουστο του 2021 ενώ αποτελεί διαρκή κίνδυνο για τους ισλαμιστές κυβερνώντες της Καμπούλ.
Πολλοί ερευνητές επισημαίνουν επίσης την αυξημένη δραστηριότητα του ΙΚ στην περιοχή του Τσαντ –όπου έχει εντάξει στις γραμμές του ένα μέρος των μαχητών της Μπόκο Χαράμ– καθώς και στην Κεντρική Αφρική.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι το ΙΚ προετοιμάζει ήδη τη διαδοχή στην ηγεσία του. Μέχρι στιγμής πάντως δεν υπάρχει καμία διαθέσιμη πληροφορία για το ποιος θα μπορούσε να αναλάβει τα ηνία, στη θέση του Μάουλα. Οπως και η Αλ Κάιντα, το ΙΚ κατάφερνε πάντα να ξεπερνάει τον θάνατο των ηγετών του και να συνεχίζει τη δράση του.
(με πληροφορίες από Associated Press, Reuters)