Η «Νίκη» του δασκάλου-θεολόγου Δημήτρη Νατσιού, αποτελεί αναμφίβολα μια από τις εκπλήξεις της εκλογικής αναμέτρησης της 21ης Μαΐου.
Αν και η άνοδός της υπήρξε μετεωρική, οι δυνάμεις που βρίσκονται από πίσω της δεν είναι κομήτες. Χριστιανικά σωματεία, οργανώσεις όπως η Ενωμένη Ρωμιοσύνη, και δίκτυα πιστών που διατηρούν Γεροντάδες του Αγίου Όρους, δούλευαν συστηματικά για πάνω από 2 δεκαετίες σφυρηλατώντας στην κοινωνική βάση την εκδοχή της ελληνορθοδοξίας που εκφράζει σήμερα η Νίκη. Εξίσου μακρά διαδρομή έχει και ο επικεφαλής, με εκπομπές, συστηματική αρθρογραφία και ομιλίες ανά την Ελλάδα. Και βέβαια, η απόσυρση υποψηφιοτήτων όπως εκείνη του Προδρόμου Εμφιετζόγλου, και λιγότερο του Ηλία Κασιδιάρη, έπαιξε και εκείνη το δικό της ρόλο στο να κατευθύνει εκεί ορισμένες μερίδες ψηφοφόρων.
Η «Νίκη» και η κουλτούρα της ακύρωσης του έθνους και του φύλου (Woke)
Μια αξιοσέβαστη μερίδα ανθρώπων, συντηρητικών αλλά όχι μόνο, σε οποιαδήποτε περίπτωση εξαιρετικά ευαίσθητων ως προς τα εθνικά ζητήματα, το δημογραφικό ή τη μετανάστευση, εκφράζουν ικανοποίηση γι’ αυτήν την ανέλπιστη επιτυχία της Νίκης. Πιστεύουν ότι η είσοδός της στη Βουλή, θα ασκήσει μια διπλή πίεση: κατ’ αρχάς προς τον Βελόπουλο και την πατριδοκαπηλία του· έπειτα, προς τη Νέα Δημοκρατία, καθώς η Νίκη αναμένεται να την πλαγιοκοπήσει στα πιο παραδοσιοστρεφή και συντηρητικά κομμάτια της βάσης της, τα οποία ούτως ή άλλως αισθάνονται αυξανόμενη δυσφορία για το φλερτ της παράταξης με τον υπερδικαιωματισμό, τον εθνομηδενισμό, και την κουλτούρα της ακύρωσης.
Η άποψη αυτή αποδέχεται πως η Νίκη έχει πολλά και σημαντικά πολιτικά κενά. Είναι χαρακτηριστικό πως στην πρώτη συνέντευξη σε μεγάλο κανάλι που παραχώρησε ο Δημήτρης Νατσιός, δεν απάντησε σε καμία από τις πρακτικές πολιτικές ερωτήσεις που του έθεσε ο Ν. Ευαγγελάτος. Άποψη για την στρατηγική της χώρας μέσα στην ΕΕ ρωτούσε, απάντηση για τα «τζιβαερικά της παράδοσης» έπαιρνε. Ωστόσο, η αδυναμία αυτή της Νίκης, λένε, ισοσκελίζεται με την πίεση που θα ασκήσει στο επίπεδο των αξιών, αποτελώντας ένα ανάχωμα στην επέλαση της μηδενιστικής ιδεολογίας.
Δυστυχώς, ισχύει, το ακριβώς αντίθετο. Η άνοδος της Νίκης θα ενισχύσει μια τάση να ταυτίζονται οι εθνικές ευαισθησίες, ή η κριτική στην ιδεολογία της εθνοαποδόμησης, με μια συγκεκριμένη πολιτική/κοινωνική και πολιτισμική κατηγορία, κάτι που συνιστά οπισθοχώρηση.
Σήμερα, η πλειοψηφία στα ακροατήρια όλων των μεγάλων κομμάτων επιμένει στην υπεράσπιση της ελληνικότητας, της οικογένειας ή αρνείται τη ρευστότητα των φύλων. Οι αντιθέσεις μεταξύ τους είναι πολιτικές, και όχι πολιτισμικές. Το γεγονός ότι σε γενικές γραμμές, αυτές οι θέσεις υπερβαίνουν τις κομματικές γραμμές και τέμνουν οριζόντια το πολιτικό φάσμα λειτουργεί αποτρεπτικά για την δυναμικότερη προέλαση του μηδενιστικού υπερδικαιωματισμού. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι λιγότερο woke από το Μέρα-25 του Γιάνη Βαρουφάκη, και το ΚΚΕ ελάχιστα· το ΠΑΣΟΚ είναι ακόμα πιο λίγο από τον ΣΥΡΙΖΑ, και η Νέα Δημοκρατία έχει μια συγκροτημένη αντιπολίτευση σε αυτήν την ιδεολογία, που την εκφράζει μάλιστα ένας πρώην πρωθυπουργός, ο Αντώνης Σαμαράς.
Σήμερα, η μάχη ενάντια στην ιδεολογία αυτήν, είναι μια μάχη που δίνεται στο πεδίο των ιδεών. Και ως τέτοια, οφείλει να υπερβαίνει τους εκάστοτε κομματικούς διαχωρισμούς· ειδάλλως η αμφισβήτηση του μεταμοντέρνου, μηδενιστικού υπερδικαιωματισμού θα ταυτιστεί με πολιτικά σχήματα του 3% ή του 5%, και με έναν μόνο συγκεκριμένο χώρο που εκφράζει το 10% της ελληνικής κοινωνίας. Η εξέλιξη αυτή ευνοεί σχήματα, όπως η Νίκη, που γεννιούνται και τροφοδοτούνται περαιτέρω από την πολιτισμική πόλωση. Χαντακώνει όμως την ευρύτερη ιδεολογική υπόθεση της απόκρουσης της «κουλτούρας της απόρριψης».
Μονοκομματικά καθεστώτα
Σημασία έχει, επίσης, το ποιες πολιτικές προτάσεις ρυμουλκεί αυτή η συντηρητική κριτική στην κυρίαρχη μηδενιστική ιδεολογία. Η Νίκη απάντησε με πρόσφατο δελτίο Τύπου της, ότι η εμφατική αναφορά της στην Ορθοδοξία, είναι δικαίωμα των πιστών της μελών και ψηφοφόρων, που διεκδικούν στο πλαίσιο μιας δημοκρατίας να εκφραστούν ισότιμα με τους υπολοίπους. Δήλωσε επίσης πως για εκείνην το Σύνταγμα είναι ιερό.
Ωστόσο στην ιστοσελίδα τους, στο λήμμα «ο αντικειμενικός μας σκοπός», αφού επαναλαμβάνεται μια γενική αναφορά για την προσήλωση στο Σύνταγμα, διαβάζουμε πως αντιλαμβάνεται το ίδιο το κόμμα την «άμεση» (sic!) δημοκρατία:
Θα προταχθεί η ψήφιση νέου εκλογικού νόμου με σκοπό την απευθείας εκλογή βουλευτών από το Λαό. Κάθε επαρχία/νομός θα εκλέγει σταθερό αριθμό δικών του εκπροσώπων στη Βουλή, χωρίς ελάχιστες πανελλαδικές επιδόσεις κομμάτων.
Το Νομοθετικό Σώμα της Βουλής θα συγκροτείται επομένως, από ανθρώπους που θα έχουν εκλεγεί απευθείας, χωρίς «αριστερές» ή «δεξιές» ατζέντες, όχι με βάση δοσοληψίες με κομματικές κλίκες, αλλά με βάση την καλή μαρτυρία τους στην κοινωνία που τους γνωρίζει.
Η θέση αυτή, προφανώς, παραπέμπει σε ένα μονοκομματικό σύστημα. Προϋποθέτει την κατάργηση της συνταγματικά κατοχυρωμένης αρχής του πολυκομματισμού, και διόλου δεν σέβεται το Σύνταγμα. Στην συνέντευξη που παραχώρησε στον Ν. Ευαγγελάτο, ο Δ. Νατσιός τόνισε ότι οι όροι ”δεξιά” και ”αριστερά” είναι γεννήματα της Γαλλικής Επανάστασης, και πως η Ρωμιοσύνη προϋπήρχε του ξεσπάσματός της. «Είμαστε τα παιδιά της πονεμένης Ρωμιοσύνης», κατέληξε. Να υποθέσουμε ότι οι υπόλοιποι που δεν ψηφίζουν την Νίκη, δεν είναι παιδιά της ίδιας Ρωμιοσύνης.
Η «άμεση δημοκρατία» που ευαγγελίζεται, δεν διαφέρει από ό,τι ίσχυσε και ισχύει σε όλα τα μονοκομματικά καθεστώτα του παρελθόντος ή του παρόντος. Κι εκεί, τα κόμματα απορρίπτονται ως εκφράσεις ιδιοτελών συμφερόντων, και εκεί το ενιαίο ψηφοδέλτιο και οι υποψηφιότητες σε ατομική βάση δικαιολογούνται με επιχείρημα την απευθείας εκλογή εκπροσώπων από την κοινωνία ανάλογα με την πραγματική τους αξία.
Και φυσικά, η άποψη ότι τα κόμματα δεν έχουν θέση στην ελληνική πολιτική παράδοση, συνιστά διαστρέβλωση της ιστορίας –μια αναθεώρησή της υπό το πρίσμα του απολυταρχισμού. Παρατάξεις στην Ελλάδα υπάρχουν από την εποχή που στις πόλεις-κράτη της αρχαιότητας συγκρούονταν οι ολιγαρχικοί με τους δημοκρατικούς. Ακόμα και στο Βυζάντιο, Βενετοί και Πράσινοι διακρίνονταν και με άξονα τις διαφορετικές πολιτικές ατζέντες που προέκριναν, ενώ, οι Ζηλωτές της Θεσσαλονίκης υπήρξαν αναμφίβολα παράταξη.
Η επίκληση της Άμεσης Δημοκρατίας ως προκάλυμμα απολυταρχισμού, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Εδώ στη Νίκη είναι τόσο νεοέλληνες όσο είναι και αλλού. Σήμερα, όταν ακούει κανείς για άμεση δημοκρατία, από τους αναρχικούς μέχρι την εναλλακτική δεξιά, στο 99% των περιπτώσεων εννοείται η άμεση επιβολή της ιδίας άποψης έναντι όλων των υπολοίπων.
Αποκλειστικότητα
Ο απολυταρχισμός συνδυάζεται με μια έντονη αντίληψη αποκλειστικότητας που αποπνέουν οι θέσεις της Νίκης. Στο Δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Νίκη για να απαντήσει στις κατηγορίες περί εργαλειοποίησης της ορθοδοξίας σημειώνεται: «Η Παράδοση της Εκκλησίας έχει ωστόσο λόγο ελεγκτικό απέναντι στην πολιτική εξουσία, όταν η τελευταία διαφθείρει τον λαό. Από τις εκατοντάδες παραδείγματα, θυμίζουμε τον Τίμιο Πρόδρομο που έλεγξε τον Ηρώδη, αλλά και τον Άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο και τον Μέγα Βασίλειο που έλεγξαν κοσμικούς άρχοντες, οι οποίοι είχαν εξουσία ζωής και θανάτου απέναντι στον απλό πολίτη».
Βέβαια, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο Μέγας Βασίλειος, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυστόστομος δεν ίδρυσαν κάποιο κόμμα. Τουτέστιν, διαρκώς η Νίκη πολιτοκολογεί θεολογώντας, και θεολογεί πολιτικολογώντας. Καταργεί έτσι μια θεμελιώδης διάκριση της Ορθοδοξίας. Εκείνη που την κάνει να διαφέρει τόσο ουσιαστικά από το Ισλάμ, το οποίο δεν αναγνωρίζει κανένα όριο στη θρησκευτική σφαίρα, και αντίθετα την βάζει να καταπλακώσει την πολιτική, την κοινωνική, ακόμα και την ιδιωτική ζωή.
Και στη Νίκη υπάρχει μια τέτοια τάση. Ακούγοντας τις ομιλίες του επικεφαλής, διαβάζοντας τις θέσεις του κόμματος για το Δημογραφικό, κανείς αναρωτιέται: μήπως συμβαίνει το αντίθετο, και αντί για μια πολιτική υπέρ της δημογραφικής ανασυγκρότησης, η καταγγελία της συρρίκνωσης, και της απουσίας αντίδρασης από την πλευρά της ελληνικής πολιτείας χρησιμοποιείται απλώς ως πλατφόρμα για την προώθηση του μοντέλου της «αυτόχθων, ορθόδοξης παραδοσιακής οικογένειας» (όπως αναφέρεται στο πρόγραμμα);
Λίγο ως πολύ, η Νίκη μας λέει να επιστρέψουμε στην ενορία, στον κόσμο των πνευματικών και της οργανωσιακής καθοδήγησης, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την πληθυσμιακή συρρίκνωση. Όμως για να αντιμετωπίσουμε την τελευταία, χρειάζεται όλη η γκάμα των κοινωνικών πολιτικών να εμπλουτιστεί και με μία οικογενειοκεντρική διάσταση. Δηλαδή, να τεθεί στο επίκεντρο η πραγματική σύγχρονη ελληνική οικογένεια, με τις ανάγκες, τα προβλήματά της (οικονομικά, στεγαστικά, πόλεων που είναι εχθρικές για το παιδί, εργασιακών σχέσεων που αποπέμπουν τις εργαζόμενες μητέρες), και να αντιμετωπιστούν όλοι εκείνοι οι παράγοντες που της αποτρέπουν να προχωρήσει από το 1ο στο 2ο παιδί. Στατιστικά εξ άλλου, οι περισσότεροι άνθρωποι που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία και επιθυμούν να κάνουν παιδιά, επιμένουν να επιθυμούν την απόκτηση δύο, και όχι ενός.
Ορισμένα μέτρα αναφέρει και η Νίκη –επιγραμματικά. Το διά ταύτα, όμως, είναι άλλο· θέλει να ορίσει το αν και πόσο θα θρησκεύεται η ελληνική οικογένεια. Έχει βγάλει το μέτρο και λέει ποιος ακολουθεί την παράδοση και ποιος όχι. Αν διατηρεί κάτι κοινό με τους θανάσιμους αντιπάλους της, τους μεταμοντέρνους δικαιωματιστές, είναι πως και εκείνη πιστεύει ότι η πολιτική ορθότητα στέκεται über alles.
Σκόπιμη ασάφεια και έλεγχος του «ποιμνίου»
Στις προηγούμενες εκλογές, το αίτημα της κοινωνικής πλειοψηφίας ήταν αίτημα ωρίμανσης του πολιτικού λόγου. Σε έρευνα που διενήργησε η About People την ημέρα των εκλογών, ζητήθηκε από τους ψηφοφόρους να ονοματίσουν 3 κριτήρια με τα οποία αποφάσισαν για την επιλογή τους στην κάλπη. Οι τρεις κορυφαίες απαντήσεις ήταν: καλύτερη λειτουργία του κράτους (31,9%), Οικονομία (28,4%) και Εθνικά Θέματα (24,9%). Όλα τους συνδέονται με ένα ευρύτερο αίτημα ασφάλειας εθνικής, οικονομικής, θεσμικής. Αποτελούν, επίσης, κριτήρια που απαιτούν συγκεκριμένες πρακτικές πολιτικές απαντήσεις: τι θα κάνουμε αύριο.
Ο ταυτοτισμός της «Νίκης», όπως σε παλαιότερες εποχές η δημαγωγία του ΣΥΡΙΖΑ, και των υπολοίπων σχηματισμών της αντιμνημονιακής περιόδου, χρησιμοποιούν γενικά καταγγελτικά σχήματα, ενώ αντί αντιμετωπίζουν το προγραμματικό λόγο με μια εκούσια αμφισημία –”δημιουργική ασάφεια” το έλεγε ο Βαρουφάκης. Και αυτό είναι όχι μόνον υπεκφυγή, αλλά και μια τεχνική ελέγχου των ψηφοφόρων.
Όταν η Νίκη γράφει στο πρόγραμμά της, υπό το λήμμα ΝΑΤΟ, ΗΠΑ, Ρωσία, Βαλκάνια ότι «Κάποτε ίσως να απαιτήσουν τα εθνικά μας συμφέροντα να δυσαρεστήσουμε και συνεταίρους. Δεν μας πειράζει, ούτε μας φοβίζει. Και εκείνοι κάποιες φορές το κάνουν» ή ότι «Σεβόμαστε το Διεθνές Δίκαιο αλλά γνωρίζουμε ότι η Ισχύς Αυτή που το καθιερώνει», όταν στο λήμμα για την ΕΕ, αναφέρεται γενικώς και αορίστως στις «χώρες του Βίζεγκραντ» μην τολμώντας να μιλήσει ανοιχτά για τον Ορμπανισμό, δεν υποτιμάει μόνον τη νοημοσύνη των ψηφοφόρων.
Ομολογεί με νύξεις μια ροπή της προς την Ευρασία. Όχι μόνον γεωπολιτική, αλλά και ως προς τον χαρακτήρα των εκεί καθεστώτων. Είναι άλλο να δυσαρεστείς προσωρινά τους συμμάχους σου, όταν λες «ευχαριστώ δεν θα πάρω» για το Σχέδιο Ανάν (το οποίο ΟΧΙ, εν τω μεταξύ, τους έχει γλυτώσει από το να έχουν ένα κράτος-ενεργούμενο της ευρασιατικής Τουρκίας μέσα στην ΕΕ, να λειτουργεί ως θρυαλλίδα της ενότητάς της)· και είναι άλλο να εννοείς τις κυρώσεις προς την Ρωσία (όπως η Νίκη εννοεί, αλλιώς δεν θα τα έγραφε αυτά στο λήμμα για τη Ρωσία και το ΝΑΤΟ). Όσο για την Ισχύ που καθιερώνει Διεθνές Δίκαιο, ας πάνε να τα πούνε αυτά στην Κύπρο, για το Δίκαιο που «καθιέρωσε» η τουρκική εισβολή και κατοχή.
Το σκοπίμως αμφίσημο του προγράμματος της Νίκης, καταδεικνύει ένα άλλο κεντρικό χαρακτηριστικό της ιδεολογίας της. Ένα κόμμα που πολιτικολογεί θεολογώντας, και θεολογεί πολιτικολογώντας δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζει την βάση του, τους ψηφοφόρους δηλαδή, ως ποίμνιο.
Το πρόγραμμα της Νίκης, και ο λόγος του Δημήτρη Νατσιού είναι κήρυγμα: γραμμένο έτσι ώστε ”να φλογίζει τις καρδιές” (sic!). Δουλειά του ποιμνίου είναι να συγκινείται, όχι να αξιολογήσει την εθνική στρατηγική ή την οικονομική πολιτική. Αυτά τα αποφασίζει η ηγεσία. Άραγε τα τζιβαερικά της παράδοσης (μια έκφραση που επειδή έρχεται να γραφικοποιήσει και να μεταβάλει σε φολκλόρ έναν μεγάλο πολιτισμό που οικοδομήθηκε σε μια μακρά ιστορική πορεία, καταντάει να τον ευτελίζει) δεν είναι ”χάντρες για τους ιθαγενεί”’.
Για όλα τα παραπάνω, η Νίκη είναι ένα φονταμενταλιστικό κόμμα, ένα ”κόμμα του Θεού”. Εκφράζεται μειλίχια, δεν κραυγάζει, ούτε μας παρουσιάζεται σαν τον «τραμπούκο της γειτονιάς» με τα ”εγέρθητω”. Ωστόσο όταν μιλάει για την πίστη, θέλει να την επιβάλει όπως την εννοεί η ίδια στους άλλους, και μαζί με αυτήν θέλει να επιβάλει κι έναν ολόκληρο τρόπο ζωής.
Τα ”πονεμένα παιδιά της Ρωμιοσύνης” (sic!) έχουν ορίσει ως αντικειμενικό σκοπό την εγκαθίδρυση ενός μονοκομματικού καθεστώτος. Στο καταστατικό του κόμματος, οι τοπικές οργανώσεις ελέγχονται ιεραρχικά από καθοδηγητές, οι οποίοι είναι μέλη ενός διαφορετικού οργάνου, της «Ομαιχμίας».
Τα μέλη της «Ομαιχμίας» διορίζονται από το 7 μελές Βουλευτήριον, που είναι το ανώτατο όργανο του κόμματος και επιλέγονται «από αυστηρότερη ποιοτική διαλογή με τέσσερα βασικά κριτήρια: (1) βιωματική Ορθόδοξη πίστη, (2) αγάπη στην πατρίδα, (3) τιμιότητα και ακεραιότητα, (4) πνεύμα συνεργασίας». Επίσης «πλέον αυτών των κυρίων κριτηρίων, έπονται ως ήσσονος σημασίας πρόσθετα κριτήρια όπως το μορφωτικό επίπεδο, οι γνώσεις και ικανότητες δημόσιας εκπροσώπησης» ενώ ελέγχονται «για οποιοδήποτε θέμα του πρότερου ή τρέχοντος βίου του, το οποίο θα μπορούσε δυνητικά να βλάψει τη φήμη της Νίκης». Αν σας θυμίζει κάτι όλο αυτό, ναι, έχετε πέσει μέσα.
Κάτι τελευταίο· προάγγελος της πόλωσης που βιώσαμε κατά την δεκαετία των μνημονίων, υπήρξε η πόλωση του εκσυγχρονισμού με την παράδοση, η αντιδιαστολή της ευρωπαϊκής ταυτότητας της χώρας με την ελληνική. Τα διλήμματα αυτά συνιστούσαν πλάνες με καταστροφικές επιδράσεις: είδαμε πόσο μακριά πήγε ένας εκσυγχρονισμός που αρνούνταν να εκφράσει μια μεγάλη εθνική ιδέα, μια πρόοδος που γύρευε να ισοπεδώσει την παράδοση. Και βέβαια είμαστε Ευρωπαίοι επειδή είμαστε Έλληνες, καθώς ο πολιτισμός μας σύστησε τον ουμανισμό και τον χριστιανισμό στην οικουμένη.
Αν κάτι ελπιδοφόρο διαφαίνεται στον ορίζοντα τα τελευταία χρόνια, είναι πώς μια κρίσιμη μάζα της κοινωνίας ωρίμασε και αναζητά σε αυτά τα επίπεδα πλέον συνθέσεις, όχι αποκλεισμούς. Ως προς αυτό η Νίκη, το ”κόμμα του Θεού” βρίσκεται στη λάθος πλευρά της εξίσωσης. Όπως μαζί της βρίσκονται και όλοι εκείνοι που στην εμφάνιση της Νίκης βρίσκουν την ευκαιρία, να αρχίσουν πάλι ξανά μανά την παρλάτα του εθνομηδενισμού, μην καταφέρνοντας τίποτε άλλο από το να ενισχύουν ακόμα περισσότερο αυτό που υποτίθεται ότι μάχονται…
Απόψεις και άλλες δηλώσεις που εκφράζονται από χρήστες και τρίτα μέρη (π.χ., bloggers) είναι αποκλειστικά δικές τους και δεν αποτελούν απόψεις της HuffPost Greece. Την ευθύνη για περιεχόμενο που δημιουργείται από τρίτα μέρη φέρουν αποκλειστικά τα μέρη αυτά.