«Το έργο αποκατάστασης του σχολικού κτιρίου, το οποίο είναι παράρτημα ορφανοτροφείου (της Πριγκίπου), εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Μνημείων της Τουρκίας. Ευχαριστώ όλους όσους υποστήριξαν.»
Με αυτό το λακωνικό μήνυμα τριών γραμμών στο Twitter (παρακάτω η ανάρτηση που είναι γραμμένη στα τουρκικά), ο Άρχων του Οικουμενικού Πατριαρχείου, Λάκης Βίγκας, ανακοίνωσε μία από τις σημαντικότερες επιτυχίες των τελευταίων ετών για τους Έλληνες της Πόλης. Το Ελληνορθόδοξο Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου είναι ιστορικό ξύλινο κτίριο 20.000(!) τετραγωνικών μέτρων, σε ένα από τα εννέα Πριγκηπόννησα στα ανοικτά της Κωνσταντινούπολης, στη θάλασσα του Μαρμαρά. Θεωρείται το μεγαλύτερο ξύλινο κτίριο στην Ευρώπη και το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο. Λειτούργησε ως ορφανοτροφείο από το 1903 έως το 1964.
Οι τουρκικές Αρχές σφράγισαν τότε το ξύλινο κτίριο, προβάλλοντας τον κίνδυνο πυρκαγιάς. 33 χρόνια αργότερα, η Διεύθυνση Βακουφίων προχωρά σε κατάσχεση, ισχυριζόμενη ότι το ακίνητο δεν ανήκει στο Πατριαρχείο. Το Φανάρι, αφού εξάντλησε όλες τις νομικές δυνατότητές του στην τουρκική Δικαιοσύνη, προσφεύγει τελικά το 2005 στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και δικαιώνεται.
Η ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Χουριέτ (είναι μία από τις πολλές όπου αναπαράγεται το σχετικό ρεπορτάζ τα τελευταία 24ωρα) αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Εγκρίθηκε το έργο αποκατάστασης του ιστορικού ελληνικού ορφανοτροφείου.
Η αποκατάσταση του Ελληνορθόδοξου Ορφανοτροφείου Πρίγκιπο - το μεγαλύτερο από τα Πριγκηπονήσια - εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Μνημείων.
Ο Λάκης Βίγκας, συντονιστής του έργου της αποκατάστασης, είπε ότι οι εργασίες θα ξεκινήσουν στο τέλος του έτους μετά την έγκριση που δόθηκε στις 25 Αυγούστου. Δηλώνοντας ότι θέλει να περάσει στην επόμενη φάση το συντομότερο δυνατό, ο Βίγκας είπε: «Η μεγαλύτερη επιθυμία μας είναι να φτιάξουμε ένα φιλικό προς το περιβάλλον κτίριο που θα προστατεύει τόσο τον Πολιτισμό όσο και την αρχιτεκτονική. Είναι ένα φυσικό θαύμα, επομένως θέλουμε να αποκατασταθεί με τρόπο που να σέβεται τη φύση. Για τη φάση υλοποίησης, δημιουργήσαμε μια επιστημονική επιτροπή που περιλαμβάνει αρχιτέκτονες, ειδικούς της ιστορίας της Τέχνης και πολιτικούς μηχανικούς. Θα συναντηθούμε με εταιρείες που κρίνονται κατάλληλες από την επιστημονική επιτροπή καθώς ελπίζουμε να ολοκληρώσουμε αυτή τη διαδικασία το συντομότερο δυνατό. Υποθέτω ότι θα ολοκληρωθεί σε ενάμιση χρόνο, εάν υπάρχουν διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι», πρόσθεσε.
Ο Οθωμανός σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ αρχικά λέει ναι - όμως τελικά το μετανιώνει και δεν χορηγεί άδεια στους Γάλλους, που έχουν ήδη ξοδέψει 50,000 λίρες για την κατασκευή. Την ίδια εποχή, ο εύπορος Ρωμιός τραπεζίτης Κωνσταντίνος Ζαρίφης, παίζει τάβλι τις Κυριακές με τον σουλτάνο. Aντί του καζίνο που φοβάται ότι θα εξελιχθεί σε εστία διαφθοράς, ο Αμπντούλ Χαμίτ εγκρίνει την δωρεά που προτείνει η σύζυγος του τραπεζίτη. Η Ελένη Ζαρίφη καταβάλει 3,500 χρυσές λίρες και το ξύλινο κτίριο περνά με επίσημους τίτλους ιδιοκτησίας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Εκτεταμένο σε πέντε ορόφους, το οικοδόμημα που αποτελείται από 206 δωμάτια κατασκευάστηκε από τον Γάλλο αρχιτέκτονα Alexander Vallaury το 1898 ως ξενοδοχείο, αλλά αργότερα αγοράστηκε από τη σύζυγο ενός Έλληνα τραπεζίτη, Ελένη Ζαρίφη, η οποία στην συνέχεια δώρισε το κτίριο στο Πατριαρχείο που το λειτούργησε ως ορφανοτροφείο.
Βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου στο νησί, το κτίριο εκκενώθηκε λόγω «κίνδυνου πυρκαγιάς και έλλειψης ασφάλειας για τα παιδιά» το 1964, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του έργου.
Το 2018, η Europa Nostra, μια πανευρωπαϊκή ομοσπονδία για την πολιτιστική κληρονομιά, τοποθέτησε το κτίριο στον κατάλογο των επτά πιο απειλούμενων μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη.
Μια ομάδα ειδικών, συμπεριλαμβανομένων μηχανικών, πολεοδόμων, ιστορικών τέχνης και τοπογράφων, από διάφορα μέρη του κόσμου πήρε την σκυτάλη υπό τον συντονισμό του Λάκη Βίγκα για την αποκατάσταση του ορφανοτροφείου, εξετάζοντας την πιο πρόσφατη κατάσταση της δομής και του περιβάλλοντος χώρου.
Λάκης Βίγκας: Πρώτο βήμα η έγκριση του σχεδίου για το ”μικρό” κτίριο 1.000 τ.μ.
Ο Λάκης Βίγκας κρατά χαμηλούς τόνους για τη μεγάλη προσπάθεια, που μόλις τώρα αρχίσει όπως τονίζει ο ίδιος, καθώς η πρώτη έγκριση αναφέρεται όχι στο σύνολο του έργου, αλλά σε ένα μικρό μέρος του: «Τελείωσε με επιτυχία η φάση του σχεδίου για την ανακαίνιση του μικρού κτιρίου, δίπλα στο κεντρικό κτίριο, όπου φιλοξενείτο το σχολείο του Ορφανοτροφείου. Είναι κτίριο 1.000 τ.μ. και ζητήσαμε άδεια γι αυτό ώστε να λειτουργήσει ως ”πιλότος” για το έργο. Το σχέδιο προβλέπει κατασκευή δύο ξενώνων για τους διευθύνοντες του έργου, καθώς αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ρεύμα, νερό, ούτε καν τουαλέτες στον χώρο. Σε ένα μήνα από τώρα θα έχουμε έτοιμο τον φάκελο για να διενεργήσουμε διαγωνισμό ώστε να μπει στις ράγες το έργο.
Η προσπάθεια γίνεται σε συνεργασία με ομάδα αρχιτεκτόνων (που εργάζστηκαν εθελοντικά όλο το προηγούμενο διάστημα) υπό τον αρχιτέκτονα Απόστολο Πορίδη, ενώ υπάρχει συνεργασία και με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, καθώς υπάρχει πρόθεση να δοθεί η δυνατότητα να εργαστούν στο πρότζεκτ έμπειροι αλλά και νέοι αρχιτέκτονες.
Φιλοδοξία της ομάδας υπό τον Βίγκα είναι να παρουσιάσει ένα πρώτο, λειτουργικό δείγμα γραφής σε περίπου ενάμιση χρόνο από τώρα.
Mε πληροφορίες: ΑΝΤ1-Special Report, Hurriyet Daily News