Την επόμενη της συνάντησής μας, o Νίκος Παπαγγελής, θα ξεκινούσε τις σπουδές του στο Τμήμα Διατροφολογίας του Χαροκόπειου. Ένας χαμογελαστός και συγκροτημένος δεκαοχτάχρονος, ποδηλάτης, μέλος της εθνικής ομάδας Ανδρών ΑμεΑ και από τις μεγάλες ελληνικές ελπίδες για μετάλλιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο το 2020.
Το 2014, στα 15 του χρόνια, το αριστερό του πόδι ακρωτηριάστηκε. Τρία χρόνια μετά ο Νίκος απολαμβάνει τις πρώτες του διακρίσεις στον παγκόσμιο αθλητισμό. «Στην ποδηλασία, που ουσιαστικά είναι μοναχικό άθλημα, είναι πολύ σημαντική η καλή ψυχολογία», μου λέει. «Θέλει δυνατό μυαλό για να αντέχεις τον πόνο της προπόνησης και του αγώνα, εκεί που λες “δεν μπορώ άλλο”, να δίνεις το κάτι παραπάνω». Τον ρωτάω ποιο είναι το δικό του δυνατό σημείο- «έχω μεγάλη επιμονή, δε θα σταματήσω μέχρι να κερδίσω αυτό που θέλω», μου απαντάει. «Η υπομονή και το πείσμα κερδίζουν πάντα στο τέλος».
Νίκο χαίρομαι που σε γνωρίζω. Θα ‘θελα να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας από την, παιδιόθεν, ενασχόλησή σου με τον αθλητισμό.
Έπαιζα ποδόσφαιρο, από πέντε χρονών, στις ακαδημίες του Ολυμπιακού. Είχα κάποια κιλά παραπάνω που με εμπόδιζαν (γελάει), αλλά είχα ταλέντο. Μου άρεσε η μπάλα, την αγαπούσα πολύ και στόχος μου ήταν να γίνω επαγγελματίας, αυτό ήταν το όνειρό μου, όπως όλων των παιδιών που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο.
Τι θέση έπαιζες;
Κέντρο.
Χαφάκι;
Ναι, ανασταλτικός χαφ, δυνατός. Και έχω δυο μικρότερους αδερφούς που παίζουν κι αυτοί ποδόσφαιρο, ο ένας στην Κ20 του Ολυμπιακού και ο μικρότερος στην Κ16 του Πανιωνίου.
«Ακρωτηριάστηκα το 2014», μου λέει. «Τραβιόμουν από το ’12, οστεοσάρκωμα είχα, όγκο στο αριστερό μου πόδι, πάνω από το γόνατο. Μέσω του ποδοσφαίρου το κατάλαβα, πονούσε το πόδι μου και στην αρχή νόμιζα ότι ήταν κάποιος μυικός τραυματισμός. Κάναμε κάποιες εξετάσεις και τότε διαγνώστηκε οστεοσάρκωμα. Δεν είναι τόσο σπάνιο πλέον, ακόμα και σε μικρές ηλικίες. Όταν πηγαίνω για επανεξέταση, βλέπω μικρά παιδιά».
Πρώτες σου σκέψεις μετά τη διάγνωση;
Ήμουν μικρός, 12 χρονών, στην αρχή δεν κατάλαβα πολλά και οι γονείς μου δεν μου το είπανε για να μην στενοχωρηθώ. Το συνειδητοποίησα μετά, όταν είδα στο νοσοκομείο τα άλλα παιδιά χωρίς μαλλιά, όταν ξεκίνησα τις δικές μου χημειοθεραπείες.
«Έκανα τα πρώτα χειρουργεία, έβαλα ενδοπρόθεση, αφαίρεσα δηλαδή το κομμάτι του οστού που υπήρχε ο όγκος και τοποθετήθηκε εμφύτευμα, σιδερένιο. Έκανα τις θεραπείες μου και όλα πήγαιναν καλά. Σταμάτησα το ποδόσφαιρο για να μην έχω καταπόνηση στο πόδι μου αλλά ξεκίνησα μπάσκετ, έκανα κολύμβηση, ήμουν μια χαρά. Μετά από δύο χρόνια, στις προγραμματισμένες εξετάσεις που έκανα κάθε 4- 5 μήνες, φάνηκε πάλι μια σκιά στην ακτινογραφία. Και τελικά διαγνώστηκε ξανά οστεοσάρκωμα. Αυτή τη φορά ο όγκος ήταν πιο εσωτερικός και κοντά σε αρτηρία. Οι γιατροί μας είπαν ότι καλύτερη λύση, για να μην έχω προβλήματα στο μέλλον, ήταν ο ακρωτηριασμός. Και έτσι ακρωτηριάστηκα, μάλιστα πιο ψηλά από την περιοχή του όγκου, για να αποφύγω θέματα μεταστάσεων».
Δύσκολη απόφαση υποθέτω.
Όταν μου το είπαν οι γιατροί, παρότι είχα αρχίσει να το αντιλαμβάνομαι, στενοχωρήθηκα πολύ. Δεν το δέχτηκα. Το συζήτησα, όμως, με τους δικούς μου, το σκέφτηκα και την επόμενη μέρα είπα “πάμε να το κάνουμε, να τελειώνουμε”. Πήγα στον γιατρό Παρασκευή και Δευτέρα μπήκα στο χειρουργείο.
Η αποκατάστασή σου;
Ξεκίνησε με το που βγήκα από το νοσοκομείο. Άρχισα φυσικοθεραπείες, πρώτα στο σπίτι, για να δυναμώσει το δεξί μου πόδι αλλά και όλο το σώμα μου. Όταν αφαιρέθηκαν τα ράμματα, έκανα κάποιες μετρήσεις για να ετοιμαστεί το πρόσθετο μέλος και ξεκίνησα πρόβες, καθημερινά. Ουσιαστικά έμαθα να ξαναπερπατάω.
Είναι τόσο διαφορετικό;
Ναι, είναι τελείως διαφορετικό. Και αν έχεις να περπατήσεις και κάποιους μήνες, πρέπει να μάθεις από την αρχή. Είναι μια νέα αρχή. Πιάνεσαι από τις μπάρες, μετά με τις πατερίτσες, πρώτα με τις δύο, μετά με την μία.Είναι περίεργο, όπως ένα παιδί μαθαίνει να περπατάει, αλλά είχα συνέχεια ανθρώπους δίπλα μου, ειδικούς, συν τα παιδιά που είχαν παρόμοια προβλήματα και με συμβούλευαν.
Η ψυχολογική σου κατάσταση;
Δεν είχα θέματα με την ψυχολογία μου. Είχα, βέβαια, δίπλα μου τους γονείς και τα αδέρφια μου, όλους τους φίλους μου. Πέρασε ο καιρός χωρίς να το καταλάβω και, τελικά, ήταν πολύ πιο εύκολο απ’ ότι το περίμενα. Νομίζω ότι προβλήματα σαν το δικό μου, ειδικά με την αλματώδη πρόοδο της ιατρικής και της τεχνολογίας, ξεπερνιούνται πολύ ευκολότερα από άλλες ασθένειες, που μπορεί να μην φαίνονται, αλλά είναι πιο ζόρικες και σε «γονατίζουν» τελείως.
«Δεκαπέντε στα δεκάξι ήμουν τότε- με το που μπήκε το πρόσθετο μέλος, ξεκίνησα σχολείο, κανονικά. Και ήταν όλα μια χαρά, δεν με είχε πειράξει, ούτε ντρεπόμουν για κάτι. Είχα και μεγάλη στήριξη από όλο το σχολείο, τους συμμαθητές, τους καθηγητές μου».
Ο αθλητισμός μετά τον ακρωτηριασμό;
Ξεκίνησα με κολύμβηση, είχα πάρει κάποια κιλά και ήθελα να επανακτήσω την φυσική μου κατάσταση. Έπειτα ασχολήθηκα με το τρίαθλο (ποδήλατο, κολύμβηση, τρέξιμο) για μικρό χρονικό διάστημα. Σαν αθλητής του τριάθλου συμμετείχα και στον πρώτο μου αγώνα, στο Spetsathlon. Τελικά με κέρδισε το ποδήλατο, επέλεξα την ποδηλασία και αφοσιώθηκα εκεί.
Γιατί ποδηλασία;
Όταν ανέβαινα στο ποδήλατο, ένιωθα ελεύθερος. Γρήγορος. Μπορώ να κάνω τα πάντα πάνω στο ποδήλατο- και λατρεύω αυτό το συναίσθημα.
«Πλέον είμαι μέλος στην εθνική ομάδα Ανδρών και προετοιμάζομαι για του Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2020. Συμμετέχω στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα και Κύπελλα- φέτος έτρεξα σε 6 αγώνες στο εξωτερικό. Είναι ωραίο να ταξιδεύεις στον κόσμο, γνωρίζεις χώρες και ανθρώπους, είναι ένα από τα καλά του αθλητισμού αυτό. Και φέτος είχα κιόλας την πρώτη μου επιτυχία, βγήκα 3ος στο Παγκόσμιο στην Ολλανδία».
Θα μας περιγράψεις την προπόνησή σου;
Προπονούμαι σχεδόν κάθε μέρα, στο δρόμο κυρίως, αλλά και στο Ολυμπιακό Ποδηλατοδρόμιο. Στον δρόμο η προπόνηση διαρκεί από 2- 4 ώρες, στην πίστα είναι πιο σύντομη, αλλά είναι πιο σκληρή, πιο εντατική. Στο δρόμο τρέχω «αντοχή»- μεγάλες αποστάσεις 60 έως 80 χμ. όπου όλοι οι αθλητές τρέχουν μαζί κερδίζει ο πρώτος που θα τερματίσει- αλλά και «χρονόμετρο»- εκεί τρέχεις ατομικά διαδρομές από 15 έως 25 χμ. και νικητής είναι αυτός με τον καλύτερο χρόνο. Στην πίστα τρέχω διαδρομές ενός ή τριών χιλιομέτρων.
Υποστήριξη έχεις; Εκτός της οικογένειας και των φίλων σου.
Ευτυχώς έχουμε την Ομοσπονδία (Ελληνική Αθλητική Ομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρίες) και μας καλύπτει κάποια ταξίδια. Δεν έχει την δυνατότητα για όλα, δεν έχει την βοήθεια του κράτους, με χορηγούς προσπαθεί. Όπως και ο κάθε αθλητής, ότι κάνει είναι με την υποστήριξη προσωπικών του χορηγών.
Έχεις χορηγούς;
Έχω, ευτυχώς. Με στηρίζει το “Charity for you”, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που υποστηρίζει νέους αθλητές, εμένα για τους Παραολυμπιακούς και άλλα 3 παιδιά για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Μαζί με τη Cyta μου διαθέτουν ένα ετήσιο μπάτζετ , χρήματα που είναι απαραίτητα για τα ταξίδια και τους αγώνες στο εξωτερικό. Και έχω εξειδικευμένους χορηγούς και για τον εξοπλισμό μου: για το ποδήλατο τον Νίκο Κασιμάτη (Kassimatis Cycling), επίσης την Garmin Hellas, που μου παρέχει τα κοντέρ, τη Nutrilab και τον διατροφολόγο Κώστα Μπάρδη, για τη διατροφή μου.
«Την πόρτα των χορηγιών μου την άνοιξε ουσιαστικά ο πρώτος μου αγώνας, στις Σπέτσες, το Spetsathlon. Εκεί γνώρισα πολλούς ανθρώπους, μεταξύ αυτών και την διοργανώτρια, την κυρία Μαρίνα Κουταρέλλη, που είναι και υπεύθυνη του μεγάλου χορηγού μου “Charity for you”. Αλλά και τους ανθρώπους της Garmin Hellas, εκεί τους γνώρισα. Με μάθανε από εκείνο τον αγώνα- ήταν ο πρώτος που τερμάτισα μετά τον ακρωτηριασμό μου, ήμουν δεκαπέντε χρονών τότε και έκανε αίσθηση αυτό».
Υποστήριξη από την Πολιτεία;
Μηδενική. Ούτε επιχορηγήσεις, ούτε τίποτα. Ακόμα και στο Ποδηλατοδρόμιο του ΟΑΚΑ, που συνήθως είναι άδειο, πληρώνουμε για κάθε προπόνησή μας, 25 ευρώ την ώρα.
Η ζωή στην Ελλάδα για ένα άτομο με αναπηρία, πόσο δύσκολη είναι;
Κοίτα, στην καθημερινότητά μου, προσωπικά, πρόβλημα μετακίνησης δεν έχω. Περπατάω, οδηγώ και αυτοκίνητο- αλλά οι άνθρωποι που μετακινούνται με καρότσι, γι’ αυτούς είναι σχεδόν αδύνατο να κινηθούν σε μια ελληνική πόλη, ειδικά στην Αθήνα. Δεν έχουμε τις υποδομές, τα πεζοδρόμια, συχνά, είναι σε κακή κατάσταση ή με παρακαρισμένα αυτοκίνητα πάνω τους. Είναι πολύ άδικο αυτό- όλοι έχουμε ίσα δικαιώματα και πρέπει να κινούμαστε ελεύθερα, με καρότσι ή με μαγκούρα δεν έχει σημασία. Η Πολιτεία δεν κάνει πολλά, ή και τίποτα, για να αλλάξει αυτή η κατάσταση, που πηγάζει και από την λάθος νοοτροπία πολλών Ελλήνων. Πρέπει εμείς να αλλάξουμε πρώτα.
Όνειρό σου;
Να κατακτήσω μετάλλιο στους Παραολυμπιακούς του 2020.
Το χρυσό;
Χρυσό, ασημένιο, χάλκινο... (γελάει). Μετάλλιο να ‘ναι και όποιο να είναι, καλοδεχούμενο.
Αντικειμενικά πόσο δύσκολος στόχος είναι αυτός;
Εντάξει, είναι πολύ δύσκολο. Δεν έχουμε την υποστήριξη που έχουν οι αθλητές άλλων χωρών. Έχουμε όμως την καρδιά- με σκληρή προπόνηση και προσήλωση στον στόχο μας, όλα μπορούμε να τα καταφέρουμε.
Με ποιον προπονείσαι;
Με τον Γιώργο Βαρβεράκη, που είναι και ο ομοσπονδιακός προπονητής. Δουλεύουμε μεθοδικά, με συγκεκριμένους στόχους εδώ και ενάμιση χρόνο και από τότε έχω δει θεαματικά αποτελέσματα.
«Αθλητισμός και πρωταθλητισμός διαφέρουν όσο η μέρα με τη νύχτα», μου λέει. «Αθλητισμό κάνεις όποτε και όπως θες- ο πρωταθλητισμός απαιτεί θυσίες, αλλιώς δεν κάνεις τίποτα».
Πως κυλάει μια μέρα σου;
Το πρωί θα πηγαίνω στη σχολή. Μετά σπίτι, φαγητό (συγκεκριμένη διατροφή) και προπόνηση. Επιστροφή στο σπίτι, διάβασμα και ύπνος. Πρέπει να προσέχω πολύ την διατροφή μου και να κοιμάμαι τουλάχιστον 8 ώρες για να αναπληρώνω τη χαμένη ενέργεια.
Νιώθεις να στερείσαι κάποια πράγματα;
Όχι, γιατί είναι επιλογή μου. Και, πλέον, έχω ένα πρόγραμμα ώστε όλα να υπάρχουν στη ζωή μου, ισορροπημένα- να κάνω την προπόνησή μου αλλά και να περνάω χρόνο με τους φίλους μου.
Ο τρόπος σκέψης και ζωής σου άλλαξε μετά τον ακρωτηριασμό;
Συνειδητοποίησα ότι κάθε μέρα είναι ένα δώρο και πρέπει να ζούμε την κάθε στιγμή. Δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει. Και, σίγουρα, δεν πρέπει να τα παρατάμε με την πρώτη δυσκολία- γιατί, όλα μπορούμε να τα υπερνικήσουμε.
«Αν περάσεις κάτι τόσο σοβαρό, κάτι που μπορεί να σε “στείλει", τότε μόνο μπορείς να εμπεδώσεις μια τέτοια στάση ζωής- και να την κάνεις πράξη. Εγώ, πλέον, μπορώ- να απολαμβάνω την κάθε στιγμή, το καθετί στη ζωή μου».