″...εἰ μὴ Νικόστρατος ἐκώλυσε, διέφθειραν ἄν.”
(Αν δεν τους εμπόδιζε ο Νικόστρατος, θα τους σκότωναν)
Θουκυδίδου, Ιστορίαι, 3.75.4
Το 427 π.Χ. στην Κέρκυρα μαίνεται η εμφύλια διαμάχη ανάμεσα στους δημοκρατικούς και τους ολιγαρχικούς. Ο Αθηναίος στρατηγός Νικόστρατος, εκπρόσωπος της δημοκρατικής Αθήνας, εμποδίζει τους δημοκρατικούς να δολοφονήσουν τους ολιγαρχικούς αντιπάλους τους. Ένας ξένος στο νησί, με άλλα λόγια, αποτρέπει τη σφαγή μεταξύ συντοπιτών, φίλων, συγγενών. Επειδή ναι αυτό εξυπηρετούσε την πατρίδα του, αλλά επειδή και ο ίδιος διαθέτει και ανθρωπισμό και μετριοπάθεια. Επειδή δε βρίσκεται στο καμίνι της εμφύλιας φρενίτιδας, αλλά και επειδή δεν είναι φαύλος.
Πόσοι Νικόστρατοι αποπειρώνται να αποτρέψουν σήμερα τις τυφλές κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις; Να περισώσουν την αξιοπρέπεια της ζωής όσων βρίσκονται σε δυσχερή θέση; Να επιδείξουν νηφαλιότητα και διαλλακτικότητα; Να αξιώσουν την ανεκτικότητα απέναντι στην ποικιλία των θέσεων; Να επιδείξουν μηδενική ανοχή στις ύβρεις, τις λοιδορίες και τον εξευτελισμό που επιφυλάσσει ο ψηφιακός όχλος απέναντι στον υποστηρικτή οποιασδήποτε διαφορετικής άποψης;
Ακόμη και αυτοί, όμως, οι λίγοι Νικόστρατοι του σήμερα δεν μπορούν βέβαια να σώσουν την κοινωνία από το βαθύ ρήγμα εντός της. Τα θεμέλια του παλιού κόσμου, στη Δύση τουλάχιστον, έχουν γκρεμιστεί. Όλες οι συνεκτικές δυνάμεις του παρελθόντος (θρησκευτικές, εθνικές, κοινωνικές ιδεολογίες) έχουν αποδυναμωθεί. Τι είδους ενοποιητική δύναμη μπορεί να έχουν οι παγκοσμιοποιημένες καταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων και ο ατομικισμός; Ο καθένας είναι μόνος του και η κατανάλωση παγκόσμια.
Στον σημερινό κατακερματισμένο κόσμο, η σύγκρουση για οποιοδήποτε ζήτημα, είναι μια σπίθα που ανάβει και με την πιο ασήμαντη αφορμή. Είναι ένας μηχανισμός δυσλειτουργικής ψευδοσύνδεσης με τους άλλους: επειδή ο σταθερός αυτοπεριορισμός στο ”εγώ” είναι οδυνηρός, η εμπλοκή σε λογιών λογιών λογομαχίες και συγκρούσεις, με κάθε ευκαιρία, επιτρέπει μια στιγμιαία εκτόνωση της εσωτερικής πίεσης για επικοινωνία με τον άλλο άνθρωπο, τόσο στον απτό όσο και στον ψηφιακό κόσμο.
Έτσι, όλοι πορεύονται σε ατομικές εσωτερικές πορείες σε ένα πεδίο, ωστόσο, οριοθετημένο από τους αληθινά παγκόσμιους ηγέτες: τις γιγαντιαίες πλέον εταιρείες ελέγχου της ψηφιακής (και όχι μόνο) ζωής.
Το ερώτημα είναι: ποια πρέπει να είναι τα θεμέλια μιας νέας κοινωνίας των ανθρώπων; Ποιοι οι συνεκτικοί δεσμοί; Οι ενοποιητικές αξίες; Πριν κόψουμε με τα ίδια μας τα χέρια και την τελευταία κλωστή που μας δένει με τους άλλους• πριν μας καταπιεί οριστικά ο παραλογισμός μιας αμετάκλητης βαρβαρότητας. Και αυτά είναι ερωτήματα με τα οποία οφείλουμε να αναμετρηθούμε. Όσοι και όσες θέλουμε να είμαστε απόγονοι ενός Νικόστρατου.
Χρειαζόμαστε, με άλλα λόγια, ένα νέο ήθος αλληλεγγύης και αμοιβαίας κατανόησης. Μια πορεία προς την συμφιλίωση και όχι προς τον κοινωνικό εμφύλιο. Φωνές νηφάλιες και συμφιλιωτικές που καλούν προς τη δημιουργία κοινού οράματος. Το ποιο θα είναι το όραμα αυτό και το πώς θα το οικοδομήσουμε θα είναι το μεγάλο στοίχημά μας. Στην πορεία προς αυτό, ωστόσο, απαραίτητη συνθήκη είναι η ομόνοια και αυτό είναι κάτι που οφείλουμε και να γνωρίζουμε και να επιδιώκουμε.