Πόσο εύκολο είναι να ανοίγει κανείς σε δημόσια θέα τις πύλες του μνημονικού του σύμπαντος, ιδιαίτερα όταν συνδέονται με μια εποχή - τοπικής έστω - βιομηχανικής ευημερίας που το «ακουμπά» και σήμερα ανήκει στο παρελθόν;
Παρ′ ότι η κόρη του γνωστού επιχειρηματία και ζωγράφου, Βασίλη Θεοχαράκη, Ντένη, αναφέρει ότι με τη φωτογράφηση του, εγκαταλειμμένου σήμερα, εμβληματικού εργοστασίου της ΤΕΟΚΑΡ ΑΒΕΕ (1980-1995) της οικογένειας Θεοχαράκη, δεν ανέτρεξε στο παρελθόν - καθ′ ότι το παρελθόν υπάρχει όπως λέει - δεν παύει να ομολογεί ότι αυτή της η επίσκεψη ήταν δύσκολη. «Δεν είναι εύκολο να αντικρύζεις έναν άδειο, βανδαλισμένο χώρο, ενώ τον θυμάσαι να σφύζει από ζωή και ενέργεια», λέει στην HuffPost με την ευκαιρία της ατομικής της έκθεσης με έργα ζωγραφικής και φωτογραφίας,
εγκαταστάσεις και οπτικοακουστικά μέσα που έχει θεματικό πυρήνα το παλιό οικογενειακό εργοστάσιο συναρμολόγησης αυτοκινήτων στο Βόλο, η οποία φιλοξενείται στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος».
- Γιατί, πιστεύετε ότι όσο μεγαλώνουμε (ευρισκόμενοι περίπου στη μέση ηλικία) ανατρέχουμε πολλές φορές στις αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων; Μας δημιουργούν μια αίσθηση γαλήνης από την εποχή της αθωότητας που έχει περάσει;
Δεν ανατρέχω στην παιδική μου ηλικία. Με ενδιαφέρουν η δημιουργία και η εξέλιξη. Συνεπώς, δεν ανατρέχω στο παρελθόν, το παρελθόν υπάρχει. Μέσα από την τέχνη μου αναβιώνω κάποιο κομμάτι του παρελθόντος, το αναπλάθω, του δίνω άλλη διάσταση, μια νέα, διαφορετική ζωή.
- Μετά από το Λονδίνο, τη Σεούλ, τη Νέα Υόρκη και το Μαϊάμι, η Αθήνα. Σηματοδοτεί κάτι ξεχωριστό το συγκεκριμένοtiming της νέας έκθεσης για εσάς;
Μα ελληνίδα είμαι και θέλω να μπορώ να προβάλω την Ελλάδα καλλιτεχνικά στο εξωτερικό. Νιώθω συχνά θυμό όταν παρατηρώ ελληνικές γκαλερί να προωθούν ξένους καλλιτέχνες στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.
Ασφαλώς είναι τιμή μου αλλά και εξαιρετικά συγκινητικό για εμένα να ακούω καλά σχόλια από φιλότεχνους στο εξωτερικό που δεν με γνωρίζουν και θα συνεχίσω την παρουσία μου και εκτός Ελλάδας.
Η έκθεση που παρουσιάζω αυτό το διάστημα στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», αποτελεί ένα έργο πολλών ετών που ξεκίνησε το 2009 όταν επισκέφθηκα μετά από χρόνια τους εγκαταλειμμένους πια χώρους του εργοστασίου. Ο κύκλος αυτός, ωρίμασε μέσα μου και ολοκληρώθηκε καλλιτεχνικά φέτος, μετά από 15 χρόνια. Σε όλο αυτό το διάστημα δούλευα πάνω στην ιδέα αυτής της «συναρμολόγησης των μνημών» άλλοτε ζωγραφίζοντας, άλλοτε φωτογραφίζοντας, άλλοτε γράφοντας και αυτό διαφαίνεται κυρίως μέσα από τη ζωγραφική μου, όπου θα δείτε πολλές διαφορετικές θεματικές ενότητες και τεχνοτροπίες.
- Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να πρωτοπατήσετε το «κλικ» της φωτογραφικής σας μηχανής καταγράφοντας το τοπίο όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα;
Όπως γνωρίζετε εκτός από ζωγράφος είμαι και φωτογράφος. Έχω ταξιδέψει σε διάφορα μέρη του κόσμου και έχω ένα τεράστιο φωτογραφικό αρχείο.
Θα ήταν απορίας άξιο να έχω φωτογραφίσει τόσα μέρη, τόσους ανθρώπους, τόσες εικόνες και να μην έχω φωτογραφίσει το εργοστάσιο που τόσο θαύμαζα όσο βρισκόταν σε λειτουργία.
- Τι θα θέλατε να μοιραστείτε με αυτό το οδοιπορικό και την καταγραφή σας;
Προσπάθησα να αναπλάσω το παρελθόν αξιοποιώντας παρατημένα υλικά που βρήκα στο εργοστάσιο. Θέλησα να εμφυσήσω ζωή σε πεταμένα, παρατημένα δέρματα, ρυζόχαρτα, σχέδια ανάπτυξης του εργοστασίου, blueprints, συνθέτοντας εικόνες με ρεαλιστικά και υπερρεαλιστικά στοιχεία, συναισθήματα και βιωματικές εμπειρίες.
- Χρειάστηκε κουράγιο για να ξαναβρεθείτε στο το παλιό οικογενειακό εργοστάσιο συναρμολόγησης αυτοκινήτων της ΤΕΟΚΑΡ ΑΒΕΕ, ή η επίσκεψη αυτή έγινε αβίαστα χωρίς ψυχικό φόρτο;
Η πρώτη επίσκεψη ήταν πράγματι αρκετά δύσκολη. Δεν είναι εύκολο να αντικρύζεις έναν άδειο, βανδαλισμένο χώρο, ενώ τον θυμάσαι να σφύζει από ζωή και ενέργεια. Βέβαια, και οι επόμενες φορές ήταν εξίσου συγκινητικές. Με το πέρασμα των χρόνων, η εικόνα της φθοράς και της εγκατάλειψης γίνεται πιο αισθητή.
Μία από τις πιο πρόσφατες επισκέψεις μου ήταν πέρσι το καλοκαίρι και συνέπεσε με την πυρκαγιά στην βιομηχανική περιοχή του Βόλου. Το παράδοξο εκείνη την ημέρα ήταν ότι η φωτιά κάποια στιγμή κατευθυνόταν προς το εργοστάσιο και ένιωσα αγωνία μήπως καταστρεφόταν περεταίρω.
- Τι «καμπανάκι» πιστεύετε μπορεί να ηχήσει μέσα από τις εικόνες της φθοράς, της παρακμής και της εγκατάλειψης σε σχέση με το βιομηχανικό μας παρελθόν;
Θα ήταν όμορφο να μπορούσε η Ελλάδα να στρέψει το ενδιαφέρον της πιο ενεργά στη βιομηχανία, έχω την αίσθηση όμως ότι είμαστε σήμερα πολύ μακριά από κάτι τέτοιο. Μέσα στα χρόνια έγιναν διάφορες προσπάθειες, νομίζω όμως το πρόβλημα ξεκινάει από την ανασφάλεια λόγω της έλλειψης σταθερής, άκαμπτης μακροπρόθεσμης πολιτικής στήριξης στον βιομηχανικό κλάδο. Βλέπετε την κατάληξη μίας επένδυσης τόσων εκατομμυρίων στο εργοστάσιο της οικογένειάς μου στον Βόλο που κράτησε μόνο 15 χρόνια.
Συνεπώς, ακόμα και σήμερα αν είχα κάποια σοβαρή πρόταση για επανεπένδυση στον χώρο, ασφαλώς και θα ήμουνα εξαιρετικά επιφυλακτική δεδομένης και της προηγούμενης εμπειρίας μου.
- Υπάρχουν πολλά άλλα παλιά εργοστάσια σε ανάλογη κατάσταση στην περιοχή του Βόλου; Ποια μέριμνα, πιστεύετε, θα πρέπει να ληφθεί για αυτά;
Νομίζω πως ναι. Δυστυχώς ναι. Όταν κλείσει κάποια βιομηχανία δεν είναι δυνατόν να έρθει καπάκι κάποια άλλη να την αντικαταστήσει! Δεν μιλάμε για απλές επενδύσεις που κλείνουν και βρίσκεται ο επόμενος. Όπως θα έχετε ίσως παρατηρήσει, αρκετοί χώροι παλαιών βιοτεχνιών ή βιομηχανιών σήμερα χρησιμοποιούνται για άλλους σκοπούς όπως γάμους ή άλλες εκδηλώσεις.
Σχετικά με τη μέριμνα στην οποία αναφέρεστε, γνωρίζω ότι στον Βόλο επανενεργοποιείται η ιδέα της ανάπτυξης του λιμανιού. Θα μπορούσε ενδεχομένως η Πολιτεία να ενισχύσει τις πρωτοβουλίες επανάχρησης κάποιων παλαιών βιομηχανικών χώρων ώστε να χρησιμοποιηθούν αν μη τι άλλο ως κέντρα διανομής εμπορευμάτων.
- Πάνω στα παλιά υλικά «η Θεοχαράκη ξεδιπλώνει ποικίλες θεματικές πτυχές, άλλοτε με πενάκι, άλλοτε με κάρβουνο ή με ζωηρά χρώματα λαδιού, απεικονίζοντας –με διαφορετικές τεχνοτροπίες– ξεχωριστούς και ευφάνταστους κόσμους, που ακροβατούν ανάμεσα στο ρεαλιστικό και το υπερρεαλιστικό», σημειώνει η Μουσειολόγος Σοφία Ε. Πελοποννησίου-Βασιλάκου. Θα θέλατε να κάνετε ένα σχόλιο επ′ αυτού;
Πράγματι μου αρέσει στην τέχνη μου να αλλάζω υλικά, να δοκιμάζω νέες τεχνικές, νέες τεχνοτροπίες. Δεδομένου ότι αυτή η έκθεση συνοψίζει καλλιτεχνική δουλειά πολλών ετών, συμπεριλαμβάνει ποικίλες ιδέες και σκέψεις χρόνων.
Το ρεαλιστικό με το υπερρεαλιστικό συνυπάρχουν στη ζωγραφική μου. Κάποιες φορές συνδυάζονται πραγματικές, σημερινές εικόνες με άλλες του παρελθόντος, άλλες φορές, εικόνες της φαντασίας εμφανίζονται παράλληλα με άλλες αληθινές δημιουργώντας μια νέα πραγματικότητα.
Σε κάποια από τα πιο πρόσφατα έργα μου έχω ζωγραφίσει πάνω στα παλιά σχέδια συναρμολόγησης του εργοστασίου, κάποιους άλλους ερειπωμένους χώρους που η εγκατάλειψή τους προκαλεί εξίσου δυνατά συναισθήματα.
Σε κάποια άλλα, συνδυάζω τη συνύπαρξη του εργοστασίου συναρμολόγησης αυτοκινήτων εν λειτουργία από το παρελθόν, με την όψη του σήμερα. Τα έργα μου γίνονται διαδραστικά, ζωντανά, συνυπάρχει παρελθόν με παρόν παρόλα τα χρόνια που έχουν περάσει, γίνονται ένα, σαν να έχει γεφυρωθεί ο χρόνος. Έχω δώσει ζωή στο δικό μου εργοστάσιο.
- Εκτός από επιχειρηματίας, ο πατέρας σας, Βασίλης Θεοχαράκης, είναι και καλλιτέχνης. Πιστεύετε ότι έχετε κληρονομήσει την καλλιτεχνική του «φλέβα»;
Η φλέβα δεν κληρονομείται. Με κόπο αποκτάς γνώσεις και με πολλή δουλειά εξελίσσεις την τέχνη σου.
Θα μπορούσα να κάνω ένα απλό λογοπαίγνιο και να πω ότι η αγάπη για την τέχνη κληρονομείται.
- Πως και δεν δείξατε την δουλειά σας στο Ιδρυμα Θεοχαράκη, αλλά στον Ελληνικό Κόσμο;
Στην παρούσα φάση, ο «Ελληνικός Κόσμος» είχε τους κατάλληλους χώρους για να φιλοξενήσει την έκθεση αυτή που περιλαμβάνει, εκτός από τα ζωγραφικά και τα φωτογραφικά έργα, μεγάλα installations και οπτικοακουστικά μέσα. Το Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» με εμπιστεύθηκε και υποστήριξε την υλοποίηση του πολύ απαιτητικού αυτού εικαστικού project.
- Κυρία Θεοχαράκη, τι είναι η φωτογραφία για εσάς;
Η φωτογραφία μου προκαλεί πολύ διαφορετικά συναισθήματα από τη ζωγραφική.
Η φωτογραφία που αγαπάω βρίσκεται σε πολλά μέρη του κόσμου, βλέπει διαφορετικές κουλτούρες, ανθρώπους, κτίρια με δική τους άποψη.
- Ποιο το επόμενο μέρος που έχετε στρέψει τον φακό σας;
Η έκθεση αυτή έχει μια δυναμική που πιστεύω ότι μπορεί να εξελιχθεί και σε άλλα επίπεδα.
Πέραν αυτού, κάτι που έχω αρχίσει να σκέφτομαι για τη σημερινή έκθεση, είναι πως θα μπορούσε ίσως να μεταφερθεί στον Βόλο.
Βιογραφικό
Η εικαστικός Ντένη Θεοχαράκη λατρεύει να ταξιδεύει ανά τον κόσμο και να απαθανατίζει με την φωτογραφική της μηχανή εικόνες καθημερινής ζωής. Παρόλο που κάθε χώρα έχει τα δικά της ήθη και έθιμα, στις διαδρομές της δεν σταματά να εκπλήσσεται από τις ομοιότητες που διατρέχουν τις φαινομενικά διαφορετικές κουλτούρες των λαών. Οι ταξιδιωτικές της εμπειρίες μετασχηματίζονται σε τέχνη. Μέσα από τα ποικίλα ερεθίσματα και συναισθήματα που βιώνει παρατηρώντας διαφορετικές πτυχές της
παγκόσμιας καθημερινότητας, πλάθει στα έργα της μία νέα πραγματικότητα, φαινομενικά πολύπλοκη, δαιδαλώδη. Μία πραγματικότητα η οποία όπως και στην πραγματική ζωή είναι γεμάτη ξέχωρα μονοπάτια που οδηγούν σε διαφορετικούς προορισμούς.
Η καλλιτεχνική της δημιουργία διαφοροποιείται, αρνούμενη να ταυτιστεί με συγκεκριμένα ρεύματα ή τεχνοτροπίες. Η γραφή της είναι ασυμβίβαστη και περιπετειώδης, και αναζητεί διαρκώς νέους τρόπους έκφρασης με διαφορετικά υλικά, υφές και τεχνικές. Η Ντένη Θεοχαράκη έχει παρουσιάσει τα έργα της τόσο σε ατομικές αλλά και σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έργο της έχει επιλεγεί να αποτελεί μέρος της συλλογής της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου.
Είναι κάτοχος ΜΒΑ από το NΥU Stern Business School, απόφοιτος του τμήματος Οικονομικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας.
Info:
Διάρκεια Έκθεσης: Ως 31 Μαΐου 2024
Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»,
Πειραιώς 254, Ταύρος 177 78
Πληροφορίες:
Tηλ: 212 254 0000
www.hellenic-cosmos.gr
info@hellenic-cosmos.gr
Ωράριο λειτουργίας της έκθεσης:
Τρίτη έως Παρασκευή: 09:00 – 13:00
Σάββατο 11:00-17:00
Κυριακή 10:00-18:00
Διατίθεται δωρεάν χώρος στάθμευσης