Τι είναι η ντοπαμίνη και τι κάνει στον οργανισμό μας; Ποια τα οφέλη και ποιες ιδιότητες έχει και σε ποιες τροφές ή συμπληρώματα τη βρίσκουμε για να την αυξήσουμε - σε περίπτωση που θέλουμε;
Πως είναι το αίσθημα που νιώθουμε όταν καταφέρνουμε να πετύχουμε κάποιο στόχο; Ή όταν τρώμε κάτι πολύ νόστιμο;
Αυτό λοιπόν είναι αποτέλεσμα της μεγάλης ποσότητας ντοπαμίνης που απελευθερώνει ο εγκέφαλος μας. Κάπως έτσι νιώθουμε το αίσθημα της ικανοποίησης, της ευχαρίστησης κι αυτό που μας παρακινεί να αναζητήσουμε περισσότερο αυτό το συναίσθημα.
Οπως γράφει η Κατερίνα Νταλέ, διαιτολόγος – διατροφολόγος με έδρα την Κύμη Ευβοίας:
Τι είναι η ντοπαμίνη
Η ντοπαμίνη είναι ένας τύπος νευροδιαβιβαστή. Παράγεται από μια ομάδα νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο μας και στέλνει μηνύματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων. Γι’ αυτό μερικές φορές ονομάζεται και χημικός αγγελιοφόρος.
Τι κάνει η ντοπαμίνη
Η ντοπαμίνη παίζει ρόλο στο να νιώθουμε ευχαρίστηση, ικανοποίηση και κίνητρο.
Αποτελεί ένα μεγάλο μέρος της ικανότητάς μας να σκεφτόμαστε και να σχεδιάζουμε. Μας βοηθά να επικεντρωνόμαστε και να βρίσκουμε πράγματα ενδιαφέροντα.
Ωστόσο η ντοπαμίνη πέρα από το αίσθημα της ευχαρίστησης παίζει ρόλο και σε πολλές άλλες λειτουργίες του σώματός μας όπως:
- Κίνηση
- Μνήμη και συγκέντρωση
- Απόλαυση
- Ανταμοιβή και κίνητρο
- Συμπεριφορά και γνώση
- Ύπνος και διέγερση
- Διάθεση
- Μάθηση
- Γαλουχία
Η ντοπαμίνη ωστόσο δεν δρα μόνη της. Λειτουργεί με άλλους νευροδιαβιβαστές και ορμόνες, όπως η σεροτονίνη και η αδρεναλίνη.
Οφέλη και ιδιότητες
Επιπλέον η ντοπαμίνη συνδέεται και με πολλές άλλες ιδιότητες και λειτουργίες όπως:
- Προκαλεί χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων (σε χαμηλές δόσεις, δρα ως αγγειοδιασταλτικό) ή συστέλλεται (σε υψηλές δόσεις, δρα ως αγγειοσυσταλτικό).
- Αυξάνει την απομάκρυνση του νατρίου (αλατιού) και των ούρων από το σώμα μας.
- Μειώνει την παραγωγή ινσουλίνης στο πάγκρεας.
- Επιβραδύνει την κίνηση του περιεχομένου του γαστρεντερικού (GI) (έντερο) και προστατεύει την επένδυση του γαστρεντερικού μας συστήματος.
- Μειώνει τη δραστηριότητα των λεμφοκυττάρων στο ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Σε ποιες τροφές τη βρίσκουμε
Εύλογα στο σημείο αυτό θα αναρωτιόμαστε πως μπορούμε να αυξήσουμε την ντοπαμίνη μας. Η απάντηση λοιπόν είναι απλή: Η διατροφή μας μπορεί να είναι σύμμαχος σε αυτή την προσπάθεια καθώς πλήθος τροφίμων μπορούν να μας βοηθήσουν.
Η ντοπαμίνη παράγεται από τα αμινοξέα τυροσίνη και φαινυλαλανίνη, τα οποία μπορούν να ληφθούν από τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνες. Επιπλέον τρόφιμα πλούσια σε Ω3 λιπαρά οξέα και προβιοτικά μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην παραγωγή αυτής της ορμόνης.
Πιο συγκεκριμένα τρόφιμα περιέχουν ντοπαμίνη είναι τα:
- Αυγά
- Κοτόπουλο
- Γαλακτοκομικά
- Ψάρια
- Όσπρια («Βελούδινο» Φασόλι γνωστό και ως Mucuna pruriens)
- Σόγια
- Ξηροί καρποί και σπόροι
- Φρούτα (Μούρα, Μπανάνα, Μήλο)
- Αβοκάντο
- Παντζάρια
- Σοκολάτα
Εναλλακτικοί τρόποι αύξησης της ντοπαμίνης
Η ντοπαμίνη μπορεί ωστόσο να αυξηθεί και με άλλους παράγοντες, πέρα από τα τρόφιμα, που αποτελούν μέρος της καθημερινότητας σου. Όπως είναι:
- Άσκηση
- Καλός ποιοτικός ύπνος
- Μουσική
- Χορός
- Έκθεση στο ηλιακό φως
- Μείωση λιπαρών
- Χόμπι που μας ευχαριστεί
- Ενα αγαπημένο μας βιβλίο
- Συνάντηση με έναν καλό φίλο
Ντοπαμίνη και συμπληρώματα διατροφής
Στην αγορά κυκλοφορούν και πολλά συμπληρώματα τα οποία βοηθούν επίσης στην ενίσχυση της ντοπαμίνης. Τα συμπληρώματα αυτά μπορεί να περιέχουν γκίνγκο μπιλόμπα, κουρκουμίνη, τζίνσενγκ, καφεΐνη (π.χ. πράσινο τσάι) ή και προβιοτικά.
Τα συμπληρώματα διατροφής είναι ένας γρήγορος τρόπος για να εξασφαλίσουμε επαρκή διατροφική υποστήριξη, εάν δεν μπορούμε να την καλύψουμε από τη διατροφή μας. Η συμπλήρωση με βιταμίνη B, C, E, φολικό οξύ και τυροσίνη διεγείρει την απελευθέρωση ντοπαμίνης. Η νιασίνη και ο σίδηρος μπορούν επίσης να βοηθήσουν.
Φυσικά, καλό είναι να απευθυνθούμε πάντα σε έναν επαγγελματία υγείας για να μας καθοδηγήσει για την χορήγηση του κατάλληλου συμπληρώματος.
Παρενέργειες
Εθισμός στη ντοπαμίνη
Ορισμένα φάρμακα μπορεί να αλληλεπιδράσουν με την ντοπαμίνη. Η νικοτίνη, το αλκοόλ ή άλλα φάρμακα με εθιστικές ιδιότητες ενεργοποιούν τον κύκλο της ντοπαμίνης δημιουργώντας μια συνήθεια.
Καθώς δημιουργείται η συνήθεια, ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται μειώνοντας την ντοπαμίνη. Έτσι χρειαζόμαστε περισσότερη ουσία για να φτάσουμε στο ίδιο επίπεδο ευχαρίστησης.
Η υπερενεργοποίηση επηρεάζει επίσης τους υποδοχείς ντοπαμίνης με τρόπο που μας κάνει να χάνουμε το ενδιαφέρον μας για άλλα πράγματα. Με αποτέλεσμα να ενεργούμε ψυχαναγκαστικά και ως παρενέργεια τελικά να μην μπορούμε να αντισταθούμε στη χρήση αυτών των ουσιών.
Όταν γίνεται περισσότερο ανάγκη παρά επιθυμία, δημιουργείται ο εθισμός. Εάν προσπαθήσουμε να σταματήσουμε, μπορεί να εμφανίσουμε σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα στέρησης. Ακόμα κι αν έχουμε σταματήσει την χρήση για μεγάλο χρονικό διάστημα, η έκθεσή μας σε κάποια ουσία μπορεί να σε θέσει σε κίνδυνο υποτροπής.
Η ντοπαμίνη ωστόσο δεν φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τη δημιουργία εθισμού. Αλλά οι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Ασθένειες
Τέλος, στις παρανέργειες, λόγω των υψηλών ή χαμηλών επιπέδων ντοπαμίνης, συνδέονται πολλές ασθένειες. Όπως είναι η Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), η νόσος Πάρκινσον, η σχιζοφρένια και η παχυσαρκία.
Καταλήγοντας
Η ντοπαμίνη αποτελεί έναν χημικό αγγελιοφόρο που μεταφέρει μηνύματα και είναι υπεύθυνη για για το αίσθημα της ευχαρίστησης, της ικανοποίησης αλλά και για πολλές ακόμα λειτουργίες στο σώμα μας.
Μια ισορροπημένη διατροφή που περιέχει επαρκείς πρωτεΐνες, βιταμίνες, μέταλλα, προβιοτικά και μέτρια ποσότητα κορεσμένου λίπους μπορεί να βοηθήσει το σώμα μας να παράγει την ντοπαμίνη που χρειάζεται.
Ενώ ας μην ξεχνάμε πως σημαντικό ρόλο παίζουν και οι παράγοντες του τρόπου ζωής μας, οι οποίοι μπορούν επίσης να ενισχύσουν τα επίπεδα ντοπαμίνης μας με φυσικό τρόπο.
ΠΗΓΗ: fmh.gr