Η ελληνική κυβέρνηση έχει εκδιώξει κρυφά περισσότερους από 1.000 πρόσφυγες από τα σύνορα της Ευρώπης τους τελευταίους μήνες, οδηγώντας πολλούς από αυτούς στην άκρη των ελληνικών χωρικών υδάτων και στη συνέχεια εγκαταλείποντάς τους σε φουσκωτές και μερικές φορές υπερβολικά φορτωμένες λέμβους, υποστηρίζει ένα άκρως επικριτικό για τη χώρα μας δημοσίευμα των New York Times.
Από τον περασμένο Μάρτιο, τουλάχιστον 1.072 αιτούντες άσυλο έχουν αφεθεί στη θάλασσα από Ελληνες αξιωματούχους σε τουλάχιστον 31 ξεχωριστές εκδιώξεις, σύμφωνα με ανάλυση των αποδεικτικών στοιχείων από τους New York Times, η οποία πραγματοποιήθηκε από τρεις ανεξάρτητους παρατηρητές, δύο ακαδημαϊκούς ερευνητές και την τουρκική ακτοφυλακή. Στο επίμαχο δημοσίευμα φιλοξενούνται δηλώσεις επιζώντων από τουλάχιστον πέντε τέτοια περιστατικά.
«Ηταν πολύ απάνθρωπο», δήλωσε η Νάτζμα αλ-Κατίμπ, μια δασκάλα 50 ετών από τη Συρία, η οποία ισχυρίζεται ότι μασκοφόροι Ελληνες αξιωματούχοι την πήραν μαζί με 22 άλλους, συμπεριλαμβανομένων δύο μωρών, μέσα στο σκοτάδι από ένα κέντρο κράτησης στο νησί της Ρόδου στις 26 Ιουλίου και τους εγκατέλειψαν σε μια σωσίβια λέμβο, χωρίς κινητήρα και πηδάλιο, προτού τους διασώσει η τουρκική ακτοφυλακή.
Παράνομες σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, οι απωθήσεις αυτές είναι η πιο άμεση και συστηματική προσπάθεια μιας ευρωπαϊκής χώρας να μπλοκάρει τη θαλάσσια μετανάστευση χρησιμοποιώντας τις δικές της δυνάμεις από το αποκορύφωμα της μεταναστευτικής κρίσης το 2015, όταν η Ελλάδα ήταν η κύρια οδός μεταναστών και προσφύγων που επιδίωκαν να εισέλθουν στην Ευρώπη, αναφέρουν οι NYT.
Η ελληνική κυβέρνηση αρνείται αυτές τις κατηγορίες.
«Οι ελληνικές αρχές δεν εμπλέκονται σε παράνομες δραστηριότητες», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας. «Η Ελλάδα έχει αποδεδειγμένο ιστορικό όσον αφορά την τήρηση του διεθνούς δικαίου, των συμβάσεων και των πρωτοκόλλων. Αυτό περιλαμβάνει την ανθρώπινη μεταχείριση των προσφύγων και των μεταναστών», διεμήνυσε.
Από το 2015, ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία βασίζονται κυρίως σε ενδιάμεσους, όπως η τουρκική και η λιβυκή κυβέρνηση, για να αποτρέψουν τη θαλάσσια μετανάστευση. Αυτό που διαφέρει τώρα, είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση παίρνει όλο και περισσότερο τα πράγματα στα χέρια της, λένε ομάδες επιτηρητών και ερευνητές, σύμφωνα με το επίμαχο δημοσίευμα.
«Οι Ελληνες ήταν κάποτε έδειχναν περισσότερη κατανόηση με την κατάσταση των μεταναστών», συνεχίζει το άρθρο. «Ομως, πολλοί έχουν απογοητευτεί και έχουν γίνει εχθρικοί μετά από μια 5ετία, στην οποία οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες προσέφεραν στην Ελλάδα ελάχιστη βοήθεια, καθώς δεκάδες χιλιάδες αιτούντες άσυλο στριμώχνονταν σε άθλιους καταυλισμούς στα υπερφορτωμένα ελληνικά νησιά.
Από την εκλογή της νέας συντηρητικής κυβέρνησης υπό τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, το περασμένο έτος, η Ελλάδα έχει υιοθετήσει μια πολύ πιο σκληρή γραμμή απέναντι στους μετανάστες - συχνά πρόσφυγες από τον πόλεμο στη Συρία - που περνούν από τις τουρκικές ακτές στην Ευρώπη, τονίζουν οι NYT. Και εξηγούν ότι η σκληρή αυτή προσέγγιση έρχεται καθώς οι εντάσεις έχουν αυξηθεί με την Τουρκία, η οποία επιβαρύνεται με 3,6 εκατομμύρια πρόσφυγες από τον πόλεμο της Συρίας, πολύ περισσότερους από οποιοδήποτε άλλο έθνος.
Η Ελλάδα, κατά τους NYT, πιστεύει ότι η Τουρκία προσπάθησε να χρησιμοποιήσει ως «όπλα» τους μετανάστες για να αυξήσει την πίεση στην Ευρώπη για βοήθεια και οικονομική στήριξη στον πόλεμό της κατά της Συρίας. Ωστόσο, έχει ασκήσει επίσης πίεση και στην Ελλάδα, σε μια εποχή που τα δύο έθνη διαφωνούν για τα αμφισβητούμενα πεδία φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο.
Εδώ και χρόνια, συνεχίζει το άρθρο, Ελληνες αξιωματούχοι κατηγορούνται ότι παρεμποδίζουν και εκδιώκουν μετανάστες, σε σποραδική και σπάνια βάση, συνήθως πριν οι μετανάστες καταφέρουν να εκφορτώσουν τα σκάφη τους σε ελληνικό έδαφος.
«Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι η συμπεριφορά της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν πολύ πιο συστηματική και συντονισμένη. Εκατοντάδες μετανάστες στερήθηκαν το δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο ακόμη και μετά την είσοδό τους στο ελληνικό έδαφος, και τους απαγορεύτηκε να ασκήσουν έφεση για την απέλαση τους μέσω του νομικού συστήματος», σύμφωνα με το δημοσίευμα.
«Ενθαρρυνμένη από την έλλειψη συνεχούς κριτικής από την Ευρωπαϊκή Ενωση, όπου το ζήτημα της μετανάστευσης έχει αναστατώσει την πολιτική, η Ελλάδα έχει σκληρύνει την προσέγγισή της στην Ανατολική Μεσόγειο τους τελευταίους μήνες. Οι μετανάστες που έφτασαν στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία τοποθετήθηκαν συχνά ακόμη και σε τρύπιες, φουσκωτές βάρκες και εγκαταλείφθηκαν στο όριο μεταξύ τουρκικών και ελληνικών υδάτων, όπου αφέθηκαν να παρασυρθούν έως ότου εντοπιστούν και διασωθούν από την τουρκική ακτοφυλακή», επισημαίνουν οι New York Times.
Μάλιστα, η εφημερίδα επικαλείται και βίντεο από τα περιστατικά αυτά, τα οποία λέει ότι εξέτασε ενδελεχώς στο πλαίσιο της έρευνάς της.
Παράλληλα, αρκετές οργανώσεις δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch) έχουν καταγράψει τον τρόπο με τον οποίο οι ελληνικές αρχές έχουν συγκεντρώσει μετανάστες που ζουν νόμιμα στην Ελλάδα και τους εκδίωξαν κρυφά με παράνομο τρόπο στον ποταμό Εβρο, ο οποίος χωρίζει την ηπειρωτική Ελλάδα από την Τουρκία.
Η Ιλβα Γιόχανσον, η οποία επιβλέπει τη μεταναστευτική πολιτική στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δήλωσε ότι ανησυχεί για αυτές τις κατηγορίες, αλλά δεν είχε καμία εξουσία να τις ερευνήσει.
«Δεν μπορούμε να προστατεύσουμε τα ευρωπαϊκά μας σύνορα παραβιάζοντας τις ευρωπαϊκές αξίες και παραβιάζοντας τα δικαιώματα των ανθρώπων», δήλωσε η ίδια. «Ο συνοριακός έλεγχος μπορεί και πρέπει να συμβαδίζει με τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων», κατέληξε.
Κατηγορηματική διάψευση από το υπουργείο Μετανάστευσης
Με αφορμή το δημοσίευμα των New York Times, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, προέβη σε δήλωση με την οποία απορρίπτει με κατηγορηματικό τρόπο τις καταγγελίες, ξεκαθαρίζοντας ότι η Ελλάδα ακολουθεί μια δίκαιη μεταναστευτική πολιτική με σεβασμό στους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
Η δήλωση του Ν.Μηταράκη
«Η Ελλάδα εφαρμόζει μια αυστηρή αλλά δίκαιη μεταναστευτική πολιτική και σέβεται απολύτως τις υποχρεώσεις της που πηγάζουν από το διεθνές δίκαιο.
Το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή έχει διασώσει, τα τελευταία χρόνια, δεκάδες χιλιάδες ζωές στο Αιγαίο Πέλαγος και χάρη στις προσπάθειες του, το 2020, είχαμε μόνο ένα θανατηφόρο συμβάν.
Παρά τις προσπάθειες της Τουρκίας να εργαλειοποιήσει την μεταναστευτική κρίση, και παρά την πανδημία του κορονοϊού, συνεχίζουμε να παράσχουμε άσυλο σε όσους το δικαιούνται. Και σήμερα η χώρα μας φιλοξενεί 160 χιλιάδες πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο.
Την ίδια στιγμή, θα συνεχίσουμε να προστατεύουμε σθεναρά τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης όπως προβλέπεται από την Εθνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αρνούμαστε κατηγορηματικά ισχυρισμούς που διατυπώνονται για το αντίθετο. Σημειώνουμε ότι η Τουρκική Ακτοφυλακή αναφέρεται ως πηγή.
Συμπληρωματικά, επισημαίνουμε ότι από τις συνεντεύξεις που δημοσιεύονται από πρόσφυγες, οι οποίοι τώρα διαμένουν στην Τουρκία, δεν προκύπτουν στοιχεία ότι τα πρόσωπα αυτά διατρέχουν κίνδυνο στην Τουρκία και κατά συνέπεια δύνανται να αιτηθούν διεθνούς προστασίας εκεί».
(με πληροφορίες από New York Times, ΑΠΕ)