Ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς επιτέθηκε στο ΔΝΤ και τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς την Τετάρτη επειδή επέβαλαν αυτό που αποκάλεσε «υπερβολικά μέτρα λιτότητας» στην Ελλάδα κατά τις διαπραγματεύσεις για την πληρωμή του χρέους της χώρας.
«Είναι απαράδεκτο που το ΔΝΤ και οι Ευρωπαίοι φορείς χάραξης πολιτικής αρνήθηκαν να συνεργαστούν με την Ελληνική κυβέρνηση σε ένα λογικό σχέδιο βελτίωσης της οικονομίας τους, και αποπληρωμής του χρέους τους», είπε ο Σάντερς σε αποκλειστική δήλωση στη Huffington Post. «Σε μια περίοδο απίστευτης ανισότητας στον πλούτο, οι συντάξεις των ανθρώπων στην Ελλάδα δεν πρέπει να κοπούν περαιτέρω για να πληρωθούν μερικές από τις πιο μεγάλες τράπεζες και μερικοί από τους πιο πλούσιους χρηματιστές παγκοσμίως».
Ο Σάντερς, ένας υποψήφιος για την προεδρία του 2016 με τους Δημοκρατικούς και έμπειρος προοδευτικός νομοθέτης, χαρακτήρισε σαν «αβυσσαλέα αποτυχία» τα δάνεια που επέβαλαν στην Ελλάδα το ΔΝΤ και τα κράτη της Ευρωζώνης για τις πολιτικές λιτότητας, και απαίτησε από τις ΗΠΑ και άλλες παγκόσμιες δυνάμεις να δώσουν στην Ελλάδα νέους όρους αποπληρωμής του χρέους, που θα επιτρέψουν στην οικονομία της να ανακάμψει από τη βλάβη που έχει υποστεί από το 2008.
«Αντί να προσπαθούν να επιβάλλουν στην Ελληνική κυβέρνηση και τους Έλληνες ακόμα μεγαλύτερη οικονομική πίεση και δυστυχία, οι παγκόσμιοι ηγέτες -συμπεριλαμβανομένων και των ΗΠΑ- θα έπρεπε να επιτρέψουν στην Ελλάδα να θεσπίσει πολιτικές υπέρ της ανάπτυξης, που θα βελτιώσουν τις ζωές όλων των ανθρώπων, όχι μόνο μερικών πλουσίων», είπε ο Σάντερς.
Ο Σάντερς φάνηκε να ξεχωρίζει το ΔΝΤ, το δανειστή πάνω στον οποίο οι ΗΠΑ έχουν τη μεγαλύτερη άμεση επίδραση. Οι ΗΠΑ ελέγχουν περισσότερες ψήφους στις αποφάσεις του ΔΝΤ από οποιαδήποτε άλλη χώρα.
«Αν θέλουμε να επιτύχει η οικονομία της Ελλάδας, οι πολιτικές λιτότητας πρέπει να τερματιστούν», είπε ο Σάντερς. «Το ΔΝΤ πρέπει να δώσει στην Ελληνική κυβέρνηση την ευελιξία και το χρόνο που χρειάζεται να αναπτύξει την οικονομία της με δίκαιο τρόπο».
Ο Σάντερς εδώ και τέσσερις μήνες πιέζει τις ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους για να διασφαλιστούν καλύτεροι όροι για την Ελλάδα. Το Φεβρουάριο, όταν οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τους αποκαλούμενους δανειστές της Τρόικα - το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που εκπροσωπούν τα κράτη της Ευρωζώνης - είχαν «βαλτώσει», ο Σάντερς ζήτησε από το Ομοσπονδιακό αποθεματικό των ΗΠΑ (Federal Reserve) να αυξήσει την οικονομική υποστήριξη στην ΕΚΤ στη διάρκεια της κρίσης του 2008, για να κάνει την Κεντρική Τράπεζα να μειώσει λίγο την πίεση στην Ελλάδα. Στο σημείο εκείνο, ο Σάντερς κατηγόρησε τους δανειστές της Ελλάδας ότι ισχυροποιούν την Κυβέρνηση Σύριζα, σε μια προσπάθεια να φέρουν μια πιο φιλική κυβέρνηση στην εξουσία. Ο Σύριζα, ένα αριστερό λαϊκίστικο κόμμα, κέρδισε τις εθνικές εκλογές του Ιανουαρίου με την υπόσχεση ότι θα εξασφάλιζε μια ανακούφιση από τη λιτότητα, στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές της Ελλάδας.
Η τελευταία έκκληση του Σάντερς ήρθε σε μια πιο επείγουσα στιγμή για την Ελλάδα, με την ιδιότητα της χώρας σαν μέλος της Ευρωζώνης να απειλείται ακόμη πιο πολύ από πριν. Την Τρίτη, έχασε την προθεσμία να αποπληρώσει αξία 1.6 δισ. Ευρώ χρέους στο ΔΝΤ. Το ΔΝΤ είπε ότι πλέον θεωρεί ότι η Ελλάδα είναι υπερήμερη, παρότι θα σκεφθεί το ενδεχόμενο να δώσει παράταση στη χώρα, ικανοποιώντας το αίτημά της. Επίσης την Τρίτη, το πακέτο διάσωσης των δανειστών της Ελλάδας έληξε. Στο τελευταίο λεπτό, η Ελληνική κυβέρνηση είχε ζητήσει ένα νέο διετές δάνειο από τα κράτη της Ευρωζώνης για να προλάβει τη δόση στο ΔΝΤ, αλλά τα υπόλοιπα κράτη αρνήθηκαν αυτό το αίτημα.
Χωρίς νέα δάνεια διάσωσης, η Ελλάδα δε θα έχει τη δυνατότητα να αποπληρώσει μελλοντικές πληρωμές στους δανειστές της ή ακόμα και να έχει χρήματα για την Κυβέρνησή της. Οι δανειστές της χώρας έχουν δηλώσει ότι η Ελλάδα μπορεί ακόμα να έχει πρόσβαση σε αναγκαία για τη διάσωση της χώρας δάνεια. Την Τετάρτη όμως, οι Υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης έκαναν σαφές ότι θα ξαναρχίσουν τις διαπραγματεύσεις μετά το δημοψήφισμα της Ελλάδας στις 5 Ιουλίου, σχετικά με την τελευταία πρόταση των δανειστών για μέτρα διάσωσης.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε το Σάββατο το δημοψήφισμα, αφού απέρριψε την τελευταία προσφορά των δανειστών. Τώρα ζητά από τους Έλληνες πολίτες να ψηφίσουν «όχι» στο δημοψήφισμα, με το επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο θα ισχυροποιήσει τη θέση του στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες επέμειναν, παρόλα αυτά, ότι ένα «όχι» πολύ απλά θα οδηγήσει στην κατάργηση της ιδιότητας της Ελλάδας από μέλος της Ευρωζώνης, και θα κλείσει την πόρτα σε μελλοντικό δανεισμό. Στο μεταξύ, η ΕΚΤ σταμάτησε τις έκτακτες «ενέσεις» ρευστότητας στις Ελληνικές τράπεζες, οδηγώντας την Ελλάδα να εφαρμόσει ελέγχους κεφαλαίων, που περιορίζουν τις τραπεζικές αναλήψεις σε 60 ευρώ τη μέρα.
Ο Σάντερς είναι ταυτόχρονα το πρώτο μέλος του Κονγκρέσου και ο πρώτος υποψήφιος για την Προεδρία που λέει δημοσίως τη γνώμη του, στον πιο πρόσφατο γύρο διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και τους δανειστές της. (Οι εκστρατείες της Χίλαρι Κλίντον, του Λίνκολν Τσάφι και του Μάρτιν Ο Μάλεϊ, οι άλλοι τρεις επίσημοι υποψήφιοι πρόεδροι των Δημοκρατικών, δεν αντέδρασαν άμεσα στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων να σχολιάσουν). Η δήλωσή του πιθανότατα θα γίνει δεκτή σαν ένα θετικό βήμα από τους προοδευτικούς ακτιβιστές των ΗΠΑ, που ζητούν από μέλη του Κογκρέσου να πιέσουν το ΔΝΤ να προσφέρει στην Ελλάδα καλύτερους όρους. Από το βράδυ της Τετάρτης, o Robert Naiman από το γκρουπ "Just Foreign Policy", ξεκίνησε να μαζεύει υπογραφές, ζητώντας από το Κογκρέσο να αντιτεθεί στην επίθεση του ΔΝΤ στην Ελληνική δημοκρατία, και είχε παραπάνω από 8.000 υπογραφές. Η παράταξη "Working Families Party" έκανε μια παρόμοια εκστρατεία συλλογής υπογραφών.
Και η ουσία της κριτικής του Σάντερς είναι αποδεκτή από ένα ευρύ σύνολο οικονομολόγων που επιχειρηματολογούν ότι η ταχύτατη οικονομική ασφυξία που επιβλήθηκε στην Ελλάδα την ώθησε σε ύφεση και την παγίδευσε σε έναν ατέλειωτο κύκλο χρέους. Σαν συνέπεια των δύο "bailout" που έγιναν τα τελευταία πέντε χρόνια αξίας 240 δισ. ευρώ, οι διεθνείς πιστωτές της Ελλάδας έχουν ζητήσει μαζικές περικοπές στις δαπάνες, αυξήσεις στους φόρους, και άλλες μεταρρυθμίσεις. (Από τον Ιανουάριο, μόνο 11% αυτών των δανείων έχει χρησιμοποιηθεί για να χρηματοδοτήσει τη λειτουργία της κυβέρνησης, σύμφωνα με ανάλυση της ειδησεογραφικής ιστοσελίδας "MacroPolis". Τα υπόλοιπα δάνεια έχουν χρησιμοποιηθεί για αποπληρώσουν ή να εξυπηρετήσουν το χρέος της Ελλάδας).
Η συνταγή της λιτότητας επέτρεψε στην Ελλάδα να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της στους δανειστές της, έχει όμως καταστρέψει την οικονομία της χώρας. Το ΑΕΠ της χώρας συρρικνώθηκε κατά 25% από το 2008. Πάνω από 1/4 του πληθυσμού είναι πλέον σε καθεστώς ανεργίας, και 1/3 των Ελλήνων πολιτών ζουν σε συνθήκες φτώχειας. Το δημόσιο χρέος της χώρας είναι στο 177% της συνολικής οικονομίας της χώρας -ένα επίπεδο που πολλοί πιστεύουν ότι είναι μη βιώσιμο.
Δεν είναι ξεκάθαρο πόσο θα επιδράσει η δήλωση του Σάντερς στην Ελληνική κρίση, αν έχει καθόλου επίδραση, αφού οι ΗΠΑ -παρότι ελέγχουν τις ψήφους στο ΔΝΤ - έχουν μείνει σε μεγάλο βαθμό αναποφάσιστες εν μέσω αυτού του αδιεξόδου. Ο Υπουργός Οικονομικών Τζακ Λιου βρίσκεται σε διαβουλεύσεις με τους Ευρωπαίους και Έλληνες ομολόγους του καθ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, αλλά αποφεύγει τις συγκεκριμένες συνταγές, αντίθετα κάνει σε μεγάλο βαθμό εκκλήσεις και στις δύο πλευρές να συμβιβαστούν. Ο Peter Doyle, πρώην διευθυντικό στέλεχος του ΔΝΤ, έκανε κριτική στην προσέγγιση, σε συνέντευξη που παραχώρησε στη HuffPost την Τετάρτη, ισχυριζόμενος ότι η διοίκηση Ομπάμα θα έπρεπε να ασκήσει βέτο στις κόκκινες γραμμές ενός κειμένου που είχαν παρουσιάσει οι πιστωτές στην Ελλάδα στις 26 Ιουνίου, που είχε θεωρηθεί ιδιαιτέρως εξευτελιστικό.
Μόλις το Φεβρουάριο, ο Πρόεδρος Μπάρκα Ομπάμα ισχυριζόταν ότι τα υπερβολικά μέτρα λιτότητας μπορούν να εμποδίσουν τις χώρες που αγωνίζονται (να επιβιώσουν) από την οικονομική τους ανάκαμψη.
«Δε μπορείς να συνεχίσεις να πιέζεις τις χώρες που βρίσκονται σε ύφεση», είπε ο Πρόεδρος τότε, μια δήλωση που μεταφράστηκε ευρέως σαν επίπληξη στη Γερμανία. «Κάποια στιγμή, θα πρέπει να υπάρξει στρατηγική ανάπτυξης για να αποπληρώσουν τα χρέη τους και να εξαφανίσουν μέρος του ελλείμματός τους».
Σε συνέντευξη τύπου την Τρίτη, ο Ομπάμα δεν έκανε τέτοιες εκκλήσεις. Αντίθετα, εκμεταλλεύθηκε την περίσταση για να κατεβάσει τους τόνους όσον αφορά την επιρροή της Ελληνικής κρίσης στην Αμερικανική οικονομία, λέγοντας ότι η απειλή μιας Ελληνικής χρεοκοπίας και μιας αποχώρησης της Ευρωζώνης είναι ένα «θέμα καίριας σημασίας», αλλά «που πρωτίστως ενδιαφέρει την Ευρώπη».
Ο Σάντερς, από την πλευρά του, ισχυρίζεται ότι είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να βοηθήσουν την Ελλάδα να επιτύχει οικονομική ανακούφιση, για να διασφαλίσει τη δημοκρατία της χώρας. Παραθέτει την άνοδο του Ναζισμού στη Γερμανία μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο σαν παράδειγμα του πως οι οικονομίες που έχουν χτυπηθεί από τη λιτότητα είναι επιρρεπείς σε απολυταρχικές καταλήψεις.
«Ας μην ξεχνάμε, ότι μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι σύμμαχοι επέβαλαν καταπιεστική λιτότητα στη Γερμανία, σε εφαρμογή της Συνθήκης των Βερσαλλιών», δήλωσε ο Σάντερς στη HuffPost. «Σαν αποτέλεσμα, η ανεργία εκτοξεύθηκε, οι άνθρωποι υπέφεραν, και οι πολιτικές λιτότητας οδήγησαν σε άνοδο του Ναζιστικού κινήματος. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να ξανασυμβεί μια τέτοια κατάσταση».