Ο ακροδεξιός Ζαΐχ Μπολσονάρου εξελέγη πρόεδρος της Βραζιλίας, συγκεντρώνοντας το 55,70% των ψήφων, έναντι του 43,30% που έλαβε ο κεντροαριστερός αντίπαλός του Φερνάντου Αντάτζι, κατά τα προσωρινά αποτελέσματα που δημοσιοποίησε το Ανώτατο Εκλογοδικείο (TSE).
Ο πρώην λοχαγός του στρατού θα αναλάβει τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο, σε μια Βραζιλία όπου το κλίμα είναι ιδιαίτερα πολωμένο, έπειτα από μια εξαιρετικά τεταμένη και δηλητηριώδη προεκλογική εκστρατεία.
«Θα αλλάξουμε μαζί το πεπρωμένο της Βραζιλίας», δήλωσε το βράδυ της Κυριακής ο Μπολσονάρου, σε ένα πρώτο μήνυμά του που μεταδόθηκε μέσω Facebook, μετά την αναγγελία της νίκης του.
«Δεν μπορούμε πλέον να συνεχίσουμε να ερωτοτροπούμε με τον σοσιαλισμό, τον κομμουνισμό, τον λαϊκισμό της αριστεράς», πρόσθεσε, σε πολεμικό τόνο, ο εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας, μετά τη νίκη του επί του κεντροαριστερού αντιπάλου του, του Φερνάντου Αντάτζι.
Λίγο αργότερα, ο Μπολσονάρου υποσχέθηκε σε διάγγελμά του που μεταδόθηκε απευθείας τηλεοπτικά ότι η κυβέρνησή του θα «υπερασπιστεί το Σύνταγμα, τη δημοκρατία, την ελευθερία».
«Αυτή δεν είναι ούτε η υπόσχεση ενός κόμματος, ούτε μια κενή υπόσχεση ενός άνδρα, είναι ένας όρκος ενώπιον του θεού», πρόσθεσε ο Μπολσονάρου, που εκλεγόταν στη Βουλή της Βραζιλίας επί 27 χρόνια με τα χρώματα της άκρας δεξιάς και δηλώνει ανοικτά νοσταλγός της στρατιωτικής δικτατορίας (1964-85).
Ο Aμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ τηλεφώνησε το βράδυ της Κυριακής στον Μπολσονάρου για να τον συγχαρεί, γνωστοποίησε ο Λευκός Οίκος.
«Ο πρόεδρος Τραμπ τηλεφώνησε το βράδυ στον εκλεγμένο πρόεδρο της Βραζιλίας Μπολσονάρου για να τον συγχαρεί, όπως και τον λαό της Βραζιλίας, για τις σημερινές (σ.σ. χθεσινές) εκλογές», αναφέρει δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε η εκπρόσωπος της αμερικανικής προεδρίας Σάρα Χάκαμπι Σάντερς.
Οι δύο άνδρες συμφώνησαν να «εργαστούν πλάι-πλάι για να βελτιωθούν οι ζωές των πολιτών των ΗΠΑ και της Βραζιλίας» καθώς και να διαδραματίσουν «ηγετικό ρόλο» στην αμερικανική ήπειρο, προστίθεται στο ίδιο κείμενο.
Ο απερχόμενος πρόεδρος της Βραζιλίας Μισέλ Τέμερ συνεχάρη το βράδυ της Κυριακής τον Ζαΐχ Μπολσονάρου για τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές και διαβεβαίωσε ότι η διαδικασία μεταβίβασης της εξουσίας από τη σημερινή κυβέρνηση στην επόμενη θα ξεκινήσει σήμερα τη Δευτέρα.
Θα «αλλάξει το οικονομικό μοντέλο της χώρας», προωθώντας ένα ιδιαίτερα ευρύ πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και προχωρώντας στην περιστολή των δημοσίων δαπανών, δήλωσε ο Πάουλου Γκέτζις, που έχει ήδη αναγγελθεί ότι θα είναι ο επόμενος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών.
«Η Βραζιλία γνώρισε 30 χρόνια ανεξέλεγκτων δημοσίων δαπανών (...) ακολούθησε ένα μοντέλο το οποίο διέφθειρε την πολιτική και προκάλεσε την αύξηση των φόρων, των επιτοκίων και του χρέους, όπως μια χιονοστιβάδα», δήλωσε ο γκουρού για οικονομικά θέματα του εκλεγμένου προέδρου κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε.
Ο Γκέτζις, 69 ετών, που πήρε διδακτορικό από το πανεπιστήμιο του Σικάγου, λίκνο του νεοφιλελευθερισμού, επέκρινε με σφοδρότητα «το σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο».
«Αυτό το μοντέλο είναι πολύ κακό, είμαστε φυλακισμένοι εξαιτίας της ασθενικής μας ανάπτυξης», τόνισε.
Ο Γκέτζις υπογράμμισε ακόμη ότι η κυβέρνηση υπό τον Μπολσονάρου θα μελετήσει και θα θέσει σε εφαρμογή αφού αναλάβει την εξουσία, τον Ιανουάριο, μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό και στις συντάξεις, μέτρα εξαιρετικά αντιδημοφιλή που όμως επιχειρηματίες και οι αγορές χαρακτηρίζουν απαραίτητα για να μειωθεί το χρέος.
Επέμεινε πως πρέπει να «επιταχυνθεί ο ρυθμός των ιδιωτικοποιήσεων» που άρχισε η κυβέρνηση του απερχόμενου προέδρου Μισέλ Τέμερ, που έθεσε ήδη σε εφαρμογή στα τέλη του 2016 μια θεραπεία λιτότητας, αλλά δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την έγκριση μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό σύστημα της Βραζιλίας.
Ποιος είναι ο Ζαΐχ Μπολσονάρου
Ο Ζαΐχ Μπολσονάρου σαγήνευσε εκατομμύρια ψηφοφόρους με έναν πολιτικό λόγο επικεντρωμένο στο ζήτημα της δημόσιας ασφάλειας, που — εκ του αποτελέσματος — πέτυχε διάνα τον στόχο, παρ′ όλες τις ρατσιστικές, μισογυνικές και ομοφοβικές παρεκτροπές του ακροδεξιού πολιτικού.
Ο πρώην λοχαγός, με ρητορική που μονίμως αψηφά την πολιτική ορθότητα, δεν κρύβει πως νοσταλγεί, χωρίς μάλιστα καμιά αναστολή γι′ αυτό, τα «μολυβένια χρόνια» της στρατιωτικής δικτατορίας (1964-1985) στη Βραζιλία.
Μολαταύτα, ο ακροδεξιός υποψήφιος αρνείται πως εγείρει απειλή για τη βραζιλιάνικη δημοκρατία, υπόσχεται ότι θα είναι «σκλάβος του Συντάγματος» και ότι θα ασκήσει την εξουσία επιδεικνύοντας πυγμή, πάντως όχι «αυταρχισμό».
Ο 63χρονος πρόβαλε ως κεντρικό πολιτικό του σχέδιο την χαλάρωση των όρων για την οπλοκατοχή και την οπλοφορία, ώστε οι «καλοί» να μπορούν να προστατεύονται, αν όχι να αποδίδουν δικαιοσύνη οι ίδιοι.
Ο Μπολσονάρου υπήρξε ο ίδιος θύμα της ενδημικής βίας στη Βραζιλία. Την 6η Σεπτεμβρίου, γλίτωσε παρά λίγο τον θάνατο μετά τον τραυματισμό του από μαχαίρι στο υπογάστριο, πράξη ενός ανισόρροπου σύμφωνα με τις αρχές, την ώρα που πλήθος υποστηρικτών του ακροδεξιού πολιτικού τον είχε σηκώσει στα χέρια.
Πράγμα που επέτρεψε στον «μύθο», όπως τον αποκαλούν οι οπαδοί του, να προβάλει την εικόνα του μάρτυρα. Νοσηλεύθηκε για τρεις εβδομάδες, δεν έκανε άλλες προεκλογικές συγκεντρώσεις, δεν πήρε μέρος σε κανένα τηλεοπτικό ντιμπέιτ, παρέμεινε ωστόσο πολύ ενεργός στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, όπου σάρωνε ήδη, με περίπου 8 εκατομμύρια ανθρώπους να έχουν εγγραφεί για να παρακολουθούν τη ροή των αναρτήσεών του μόνο στο Facebook.
Το πολιτικό του πρόγραμμα είναι μάλλον ρευστό, όπως δείχνουν οι πολλές αλλαγές της πολιτικής του ετικέτας στην πορεία των ετών. Αν και ομολογεί ότι δεν καταλαβαίνει τα οικονομικά, εξασφάλισε την εμπιστοσύνη των αγορών χάρη στον γκουρού του Πάουλου Γκέτζις, «Chicago boy», νεοφιλελεύθερο πολιτικό τον οποίο σκοπεύει να κάνει «υπερυπουργό».
Ο Μπολσονάρου, που έχει αποκτήσει το προσωνύμιο «ο τροπικός Τραμπ», επικαλείται συχνά τον πρόεδρο των ΗΠΑ, τον οποίο δηλώνει πως θαυμάζει.
Αντίθετα πάντως με τον Ντόναλντ Τραμπ, ο Ζαΐχ Μπολσονάρου έχει μακρά πολιτική καριέρα πίσω του. Εκλέγεται στη Βουλή της Βραζιλίας από το 1991.
Γεννημένος το 1955 στο Καμπίνας, κοντά στο Σαν Πάουλου, γόνος οικογένειας ιταλικής καταγωγής, εντάχθηκε στον στρατό, όπου όμως η σταδιοδρομία του αμαυρώθηκε από επεισόδια απείθειας: κατηγορήθηκε τη δεκαετία του 1980 ακόμα και για απόπειρα βομβιστικής επίθεσης με στόχο να εξασφαλίσει αύξηση μισθού. Στον στρατό, ήταν γνωστός για τη σωματική του ρώμη, είχε το προσωνύμιο «Καβαλάου» (άτι).
Ο Ζαΐχ Μπολσονάρου σταδιοδρόμησε πολιτικά στο Ρίο ντε Ζανέιρο, όπου εξελέγη δημοτικός σύμβουλος το 1988 και κατόπιν ομοσπονδιακός βουλευτής, τρία χρόνια αργότερα.
(με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, dpa)