«Ήξερα την ώρα που έμπαινα, ότι θα βγω, αναμφισβήτητα, πάλι οριστικά. Αν με ρωτάς, γυρνώντας πίσω αν θα το ξανάκανα, θα σου έλεγα θα το έκανα. Ο μισός και πάνω χρόνος της θητείας μου στο υπουργείο πολιτισμού, ήταν πολύ δημιουργικός, ο υπόλοιπος, καταναγκαστικά έργα...».
Βαθιά πολιτικοποιημένος, αλλά κόντρα στις «σειρήνες» της εξουσίας, ο Θάνος Μικρούτσικος, ασχολήθηκε με την πολιτική ζωή του τόπου από τις αρχές της δεκαετίας του ’60. Κατά την διάρκεια της δικτατορίας διώχθηκε από το καθεστώς για τις αντιδικτατορικές του δραστηριότητες και ιδέες. Μετά την πτώση της χούντας, συνέχισε να ασχολείται με τα κοινά, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης. Δήλωνε μαρξιστής, είχε ιδιαίτερη σχέση με το ΚΚΕ από το οποίο και ξεκίνησε την πολιτική του δράση αλλά αποχώρησε το 1982. Αλλά ποτέ δεν το αποχωρίστηκε επί της ουσίας.
Υπήρξε φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου, τον στήριξε το 1989, εκείνη την δύσκολη περίοδο για τα πολιτικά πράγματα της χώρας.
Παρ’ όλα αυτά, δύσκολα, ωστόσο, κανείς θα μπορούσε να οραματιστεί ότι θα έφτανε να υπουργοποιηθεί καθ’ ότι αντισυστημικός ως γνήσιος καλλιτέχνης. Κι, όμως, για δυο ολόκληρα χρόνια (1994 – 1996) βρέθηκε σε μια επίζηλη πολιτική θέση, αυτή του υπουργού Πολιτισμού διαδεχόμενος την εμβληματική μορφή της Μελίνας Μερκούρη.
Για την ακρίβεια, στην τελευταία κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου (1993 – 1996) τοποθετήθηκε εξωκοινοβουλευτικός αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού το 1993, και ένα χρόνο αργότερα, το 1994, με το θάνατο της Μελίνας Μερκούρη, ανέλαβε υπουργός Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε μέχρι το 1996 και τον σχηματισμό της κυβέρνησης του Κώστα Σημίτη.
«Ήταν ένας άνθρωπος με πολιτικό λόγο, τον οποίο εξέφραζε χωρίς δισταγμό. Ένας διανοούμενος, ένας εργάτης του Πολιτισμού, τον οποίο υπηρέτησε με αφοσίωση ως υπουργός Πολιτισμού, εισάγοντας νέους θεσμούς», ανέφερε, μεταξύ άλλων στο συλληπητήριο μήνυμά της η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη.
Σε τι αναφερόταν; Ο Θάνος Μικρούτσικος, στα δύο χρόνια της θητείας του, εφάρμοσε την πολιτιστική πολιτική της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, με σημεία αιχμής τη μετατροπή των κρατικών σκηνών σε ΝΠΙΔ. Για πολλούς επρόκειτο για ένα «δώρο», υπό την έννοια ότι άνοιξε τον δρόμο των κρατικών σκηνών σε μια νέα εποχή. Ο ίδιος «αναβάθμισε» επίσης τον ΟΜΜΑ (Οργανισμό Μεγάρου Μουσικής) σε θέση καθολικών πολιτιστικών καθηκόντων.
Επί υπουργίας του Θάνο Μικρούτσικου επίσης ιδρύθηκε το ΕΚΕΒΙ (Εθνικό Κέντρο Βιβλίου) με πρώτη διευθύντρια την πρώην υπουργό Πολιτισμού, Μυρσίνη Ζορμπά. Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου στόχο είχε να φτιάξει εργαλεία για εκδότες, συγγραφείς και μελετητές, επιχείρησε να «βγάλει» στο εξωτερικό τα ελληνικά βιβλία, έφερε σίγουρα νέες ιδέες στον εκδοτικό χώρο. Εφερε έναν ευρωπαϊκό αέρα στις εκθέσεις βιβλίου και η αλήθεια είναι ότι μέσω της Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης γνωρίσαμε σημαντικούς ξένους συγγραφείς και εκδότες. Ομως, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που είχαν αντιρρήσεις με αρκετές από τις δράσεις του και κυρίως με την αποτελεσματικότητά του.
Η δράση του Θάνου Μικρούτσικου ως υπουργού Πολιτισμού είχε τέλος να κάνει με την υλοποίηση του Εθνικού Πολιτιστικού Δικτύου Πόλεων (ΕΠΔΠ), ενός προγράμματος που σχεδίασε και άρχισε να υλοποιεί από τον Νοέμβριο του 1993 και το οποίο δημιουργεί θεσμούς διεθνούς εμβέλειας στην ελληνική περιφέρεια. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος έχει προβλεφθεί η δημιουργία του Πληροφοριακού Συστήματος που θα συνδέσει τις ελληνικές πόλεις μεταξύ τους και με το εξωτερικό στον τομέα του Πολιτισμού. Το πιλοτικό πρόγραμμα του Πληροφοριακού Συστήματος υπήρξε ο πυρήνας και η αφορμή για τη δημιουργία του κόμβου ΟΔΥΣΣΕYΣ του Υπουργείου Πολιτισμού. Στη διατύπωση εθνικών, δηλαδή ολοκληρωμένων, πολιτικών κατά τομέα. Στον εκσυγχρονισμό των φορέων που εποπτεύονται από το Υπουργείο Πολιτισμού, με την αλλαγή των θεσμικών τους πλαισίων. Στην εκπόνηση και υλοποίηση πιλοτικών προγραμμάτων για την πολιτιστική κληρονομιά. Στη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού πολιτιστικού χάρτη της Ελλάδας μέσω της σύνδεσης του Υπουργείου Πολιτισμού με το ηλεκτρονικό δίκτυο INTERNET.
«Ξέρετε γιατί δεν με έφθειρε η εξουσία; Διότι από παιδί δεν κοιτούσα ποτέ τους ανθρώπους αφ’ υψηλού. Μην ξεχνάτε ότι υπάρχω 45 χρόνια στον χώρο, άρα η φήμη του ονόματός μου θα ίσχυε και πάλι, άνευ υπουργείων και πολιτικής», είχε πει, αναφέροντας επίσης ότι «για να ισορροπήσω μετά (σ.σ. την υπουργοποίηση) μου πήρε τρία, τέσσερα χρόνια και σε σχέση με τον κόσμο».
Αλήθεια, πλούτισε με την υπουργοποίησή του;
«Μου κάνετε πλάκα, έτσι; Ο μηνιαίος μισθός μου ήταν 640.000 δραχμές, χωρίς τα “κόλπα” των βουλευτών, δηλαδή αυτοκίνητα κ.λπ. Επίσης, ήμουν εξωκοινοβουλευτικός, υπουργός, χωρίς να είμαι ταυτόχρονα βουλευτής. Μόνο το ενοίκιό μου τότε σε ένα σπίτι τεσσάρων δωματίων όπου έμενα ήταν 250.000 δραχμές – συνυπολογίστε και το ότι ως υπουργός δεν μπορούσα να δουλέψω σε τίποτα στη μουσική. Όταν άφησα το υπουργείο, μου ήρθε ένα μπουγιουρντί από παλιότερη εφορία, της τάξης των πέντε εκατομμυρίων δραχμών. Τηλεφωνώ του αδελφού μου και του λέω: “Αν θέλεις να ξεφτιλιστεί ένας πρώην υπουργός, μη μου δώσεις πέντε εκατομμύρια δραχμές!”»
Πηγές: Υπουργείο Πολιτισμού, Lifo, iefimerida