Η Κίνα γοητεύει και θα συνεχίσει να γοητεύει. Η πολυπληθέστερη χώρα στο κόσμο (μετά το Facebook) έχει καταφέρει να επιβάλει στον κόσμο τον όρο του Deng Xiaoping «Σοσιαλισμός με Κινέζικα Χαρακτηριστικά». Πηγή της επιτυχίας της ο μοναδικός ιστορικά συνδυασμός της λειτουργίας κόμματος και οικονομίας.
Εάν ο Mao Zedong παρακολουθούσε το 19ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ) τον Οκτώβριο του 2017, θα αισθανόταν ανακούφιση αλλά και ανησυχία. Ανακούφιση διότι το ΚΚΚ 68 χρόνια μετά την καθιέρωση του ως το μοναδικό κόμμα στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (ΛΔΚ)- η Δημοκρατία της Κίνας είναι η Ταΐβάν- παραμένει κυρίαρχο. Ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΚ, πρόεδρος του κράτους και στρατιωτικός ηγέτης της ΛΔΚ Xi-Jinping ανακοίνωσε: «Κυβέρνηση, στρατός, κοινωνία και σχολεία, βορράς, νότος, ανατολή και δύση: Το Κόμμα είναι ο ηγέτης όλων». Ανησυχία διότι είναι η πρώτη φορά που το όνομα κάποια άλλου ηγέτη της ΛΔΚ θα αναγραφεί στο σύνταγμα του κόμματος ως «Σκέψεις του Xi-Jinping για τον Σοσιαλισμό με Κινεζικά Χαρακτηριστικά για την Νέα Εποχή». Οι αυστηρές διαδικασίες για την είσοδο στο ΚKK - ένας περίπου στους 12 ενήλικες είναι μέλος - εξασφαλίζουν την εγγραφή των καλύτερων εγκεφάλων αλλά και των πιο πιστών σε αυτό. Θέσεις κλειδιά, τόσο στην κυβέρνηση όσο και σε κρατικές εταιρίες απαιτούν την κομματική ταυτότητα.
Ο «κόκκινος κρατικός καπιταλισμός» της ΛΔΚ είναι το φαινόμενο των καιρών, ταυτόχρονα όμως αποτελεί και ένα ιστορικο-ιδεολογικό παράδοξο. Με όχημα τις πανίσχυρες Κρατικά Ελεγχόμενες Επιχειρήσεις (State Owned Enterprises-SOE) όπως η COSCO (γνωστή στα καθ’ημάς από τον ΟΛΠ), η CMEC ( στα καθ’ημάς ΔΕΗ) και η FOSUN (στα καθ’ημάς Ελληνικό) έχουν εφορμήσει στην παγκόσμια αγορά. Ο κ. Χι με κάθε ευκαιρία – με την πλέον εμβληματική το φετινό οικονομικό forum στο Davos – και με όχημα τον 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων Νέο Δρόμο του Μεταξιού, ως αυτοπροσδιοριζόμενος Μαγγελάνος του 21ου αιώνα, υπόσχεται το «σχέδιο του αιώνα με οικονομική παγκοσμιοποίηση η οποία είναι ανοιχτή, ισορροπημένη και ευεργετική για όλους». Αντίθετα ο κ. Trump, ο ηγέτης του κράτους το οποίο οδήγησε τον “υπαρκτό φιλελευθερισμό” στον 20ο αιώνα, φλερτάρει ανοιχτά με την επιστροφή του οικονομικού προστατευτισμού. Ακόμα και η εκστρατεία κατά της διαφθοράς την οποία ξεκίνησε ο κ. Xi τα τελευταία χρόνια, φαίνεται να αφορά περισσότερο τον κομματικό μηχανισμό και λιγότερο τον εγχώριο καπιταλισμό. Στην Κινεζική εκδοχή του FORTUNE για τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, στη λίστα Hurun των υπερ-πλούσιων Κινέζων ο πλούτος υπερδιπλασιάστηκε από το 2012 που ανέλαβε ο κ. Χi. Στην ίδια χρονική περίοδο τα βιομηχανικά κέρδη αντιπροσώπευαν το 10% του ΑΕΠ της ΛΔΚ, το υψηλότερο ποσοστό από τότε που ξεκίνησαν οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Κατάσταση η οποία θα έκανε τόσο τον Ronald Reagan όσο και τον Mao Zedong να στριφογυρίζουν στα «κρεβάτια» τους.
Ο κ. Zhou Xiaochuan κυβερνήτης της κεντρικής τράπεζας της Κίνας έχει μιλήσει για την απειλή μίας «στιγμής Minsky» - έννοια ή οποία πήρε το όνομα της από τον Αμερικάνο οικονομολόγο Hyman Minsky και περιγράφει το γεγονός ότι σταθερές οικονομίες καταλήγουν να καταστρέφονται λόγω της υπερεμπιστοσύνης ότι οι ευνοϊκές συνθήκες θα διατηρηθούν για πάντα. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι τα μεγάλα χρέη αποτελούν την «ρίζα των αδυναμιών στο μακρο-χρηματοδοτικό σύστημα της Κίνας. Η ΛΔΚ λόγω το μεγέθους της αποτελεί από μόνη της μία τεράστια αγορά και ξεχωριστό οικοσύστημα. Το Great Wall το οποίο προστάτευε την αυτοκρατορική Κίνα από επιδρομές σήμερα έχει αντικαταστήσει το Great Firewall το οποίο προστατεύει (ή χωρίς εισαγωγικά) τον εγχώριο κυβερνοχώρο. Οι κυβερνοπολίτες της ΛΔΚ τη δική τους εκδοχή του Messanger, το Wechat –του οποίου η μητρική εταιρία Τencent σήμερα έχει μεγαλύτερη χρηματιστηριακή αξία από το facebook- έχουν τη δική τους εκδοχή της Amazon, την Alibaba – η οποία έχει ξεπεράσει την Amazon σε χρηματιστηριακή αξία, ενώ έχουν τη δική τους εκδοχή της Google, την Baidou. Για αυτές αλλά και για το σύνολο της επιχειρηματικής δραστηριότητας, οι Κινέζοι ακολουθούν τον κανόνα «τα δικά σας και δικά μας, ενώ τα δικά μας, δικά μας». Αυτό σημαίνει ότι ενώ ο κόσμος δέχεται με μεγάλη ευκολία την απόκτηση από την Κίνα μεγάλου μεριδίου από την εγχώρια αγορά, η ΛΔΚ δημιουργεί πολύ σοβαρά εμπόδια στην είσοδο ξένων στην –ελκυστικότατη-αγορά της. Η τάση αυτή θα συνεχιστεί το 2018 αλλά και στο άμεσα προβλέψιμο μέλλον.
Το 2018 η ΛΔΚ θα συνεχίσει να είναι αντιμέτωπη με σοβαρότατες προκλήσεις όπως η μόλυνση τόσο στις μεγάλες πόλεις όσο και στην επαρχία, η γήρανση του πληθυσμού αλλά και το τεράστιο εξωτερικό χρέος της. Κρίσιμο σημείο για το επόμενο έτος θα είναι ο βαθμός συνεργασίας της ΛΔΚ με τις ΗΠΑ σε θέματα όπως η διαχείριση της Βόρειας Κορέας, η επιστροφή της Ιαπωνίας στην περιφερειακή και παγκόσμια σκηνή και οι σχέσεις με τη Ρωσία. Παρά τις πύρινες ανακοινώσεις και τιτιβίσματα του Donald, η πιθανότητα να εκδηλωθεί εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομικών της υφηλίου είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Το 2018 αλλά και τα αμέσως επόμενα χρόνια θα γίνει σαφές εάν το φαραωνικό σχέδιο του Νέου Δρόμου του Μεταξιού θα γίνει ένα νέο παγκόσμιας κλίμακας σχέδιο Marshall, ή θα αποτελέσει κατά το πλείστον κομματική άσκηση επί χάρτη.
Η ισχύς του κ. Χi στο ΚΚΚ καθώς και η κυριαρχία αμφοτέρων πάνω σε όλες τις πλευρές της κοινωνίας της ΛΔΚ, αναμένεται να αυξηθούν το 2018 αλλά και στο άμεσα προβλέψιμο μέλλον. Είναι σαφές ότι το dictum της εξωτερικής πολιτικής της ΛΔΚ «απόκρυψη των δυνατοτήτων, στρατηγική υπομονή και αποφυγή ηγετικού ρόλου» έχει αρχίζει να αλλάζει. Επιπρόσθετα, το Λενινικό και Μαοϊκό ιδεολόγημα του «δημοκρατικού συγκεντρωτισμού» σύμφωνα με το οποίο όλοι στο κόμμα έχουν δικαίωμα στο διάλογο αλλά οφείλουν να υποστηρίξουν απαρέγκλιτα τις αποφάσεις της κεφαλής, θα χάσει και τις τελευταίες προσχηματικές βάσεις του.
Η ρήση του πατέρα της σύγχρονης Κίνας Deng Xiaoping, ότι το χρώμα της γάτας δεν έχει σημασία αρκεί να πιάνει ποντίκια θα συνεχίζει να καθοδηγεί την κινέζικη πορεία το 2018 αλλά και για αρκετά χρόνια ακόμα.