Ο Gregg Popovich είναι μια περίπτωση που πάντα μου προξενούσε θαυμασμό αλλά και πολλά ερωτηματικά. Αυτός ο σκυθρωπός γκριζομάλλης με το σκωπτικό χιούμορ και τις ιδιαίτερες αντιλήψεις. Γεννήθηκε το 1949 στο Ανατολικό Σικάγο της Ιντιάνα. Παρότι δεν γνωρίζουμε πολλές λεπτομέρειες για τα παιδικά του χρόνια, το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε και γαλουχήθηκε από τους 2 γονείς του, Κροάτισσα μητέρα και Σέρβο πατέρα, του επέτρεψαν από νωρίς να αποδέχεται τη διαφορετικότητα. Δε μεγάλωσε σε κάποια πλούσια Χολιγουντιανή έπαυλη, μαθαίνοντας να λατρεύει τη δυτική κουλτούρα και ό,τι αυτή συνοδεύει, ούτε σε κάποιο προνομιακό περιβάλλον. Έμαθε από μικρός να εκτιμάει τους ανθρώπους, να σέβεται τον θεσμό της οικογένειας, να αφιερώνει τη ζωή του στο Θεό. Του άρεσε να νιώθει ότι «ανήκει» κάπου, σε κάτι ίσως ανώτερο.
Δεν ακολουθεί μια συνηθισμένη μπασκετική πορεία, δεν ήταν ένας πρώην μεγάλος παίχτης που στη συνέχεια εξελίχθηκε σε έναν σπουδαίο προπονητή. Για την ακρίβεια κατόρθωσε μόνον το δεύτερο. Μπάσκετ σαν αθλητής έπαιξε για την ακαδημία της Πολεμικής Αεροπορίας, όπου δεν διακρίθηκε για τα αθλητικά του προσόντα ώστε να κυνηγήσει την τύχη του στο draft, παρότι αρχηγός και πρώτος σκόρερ. Αποφοίτησε με ειδίκευση στις Σοβιετικές σπουδές, και η γενικότερη περσόνα «έβγαζε» προς τα έξω μάλλον μυστικό πράκτορα παρά σταρ του NBA. Για 4 χρόνια μυείται στα μυστικά του αθλήματος δίπλα σε έναν από τους κορυφαίους κολεγιακούς Larry Brown, το 1992 κάνει ένα διάλειμμα 2 χρόνων εργαζόμενος ως βοηθός στους Golden State Warriors (των οποίων το παιχνίδι σήμερα θεωρεί ένα τσίρκο – η ειρωνεία) για να επιστρέψει το 1994 στους αγαπημένους του San Antonio Spurs. Αρχικά προσλήφθηκε ως Γενικός Αρχηγός, όμως ύστερα από ένα τραγικό ξεκίνημα τη σεζόν 1996-97, απολύει τον ανεπαρκή Bob Hill και αναλαμβάνει ο ίδιος ως πρώτος προπονητής της ομάδας.
Η συνέχεια αποτελεί ιστορία. Για 22 σερί σεζόν έχε νικηφόρο ρεκόρ παιχνιδιών (δηλ. περισσότερες νίκες από ήττες), ξεπερνώντας τον σπουδαίο Phil Jackson, για 22 σερί σεζόν αγωνίζεται ανελλιπώς στα playoffs της post-season, κατακτά 5 πρωταθλήματα με τους Spurs, αναδεικνύεται 3 χρονιές Head Coach of the Year, δημιουργεί νικηφόρα ρεκόρ ενάντια σε κάθε άλλη ομάδα του ΝΒΑ. Από φέτος, μάλιστα, φιγουράρει στην πρώτη θέση των προπονητών με τις περισσότερες νίκες στο NBA (regular season και playoffs) ξεπερνώντας τον Hall of Famer Lenny Wilkens.
Γιατί αποτελεί όμως τόσο ξεχωριστή περίπτωση; Νομίζω ότι η απάντηση κρύβεται σε αυτό με το οποίο μεγάλωσε πιστεύοντας. Τη νοοτροπία του «εμείς» αντί του «εγώ». Το να πιστεύεις σε μια αρχή και να την ακολουθείς με συνέπεια σε όλες τις πτυχές της ζωής είναι κάτι δύσκολο. Ο Popovich είχε μια συγκεκριμένη φιλοσοφία που είτε τη λάτρευες είτε τη μισούσες, και την οποία έθεσε ως βάση της ομάδας: Ή θυσιάζεσαι ή δεν έχεις θέση στο σύνολο.
Συνεχής κυκλοφορία της μπάλας, διαρκής επικοινωνία, εύρεση σε κάθε επίθεση της αποδοτικότερης λύσης, μειωμένος ατομικισμός και σκληρή ομαδική άμυνα αποτελούν μερικές από τις βασικές αρχές που συνθέτουν το παιχνίδι του. «Κανείς δεν είναι πάνω από την ομάδα. Εάν δε μπορείς να κάνεις πράγματα με τον δικό μας τρόπο απλά δε παίρνεις χρόνο εδώ (San Antonio) και δε μας νοιάζει καθόλου ποιος είσαι..», είχε δηλώσει ο ίδιος. Σκληρό; Nαι. Περιοριστικό; Πιθανότατα, ειδικά αν αναφερόμασταν σε κάποιον σούπερ σταρ με αδιαμφισβήτητες ικανότητες. Άδικο; Δε νομίζω. Ποιος θα φανταζόταν ότι ένας ταλαντούχος άχαρος ψηλός από τις Παρθένες Νήσους (βλ. Tim Duncan), ένας μικρόσωμος Γάλλος playmaker (βλ. Tony Parker) και ένας άσημος αριστερόχειρας Αργεντινός δευτέρου γύρου (βλ. Manu Ginobili) θα συνέθεταν για πάνω από μια δεκαετία ένα ακαταμάχητο Big-3, και θα οδηγούσαν τους Spurs σε τόσες ομαδικές και ατομικές διακρίσεις; Όταν ο καλύτερος μπασκετμπολίστας του κόσμου εν ονόματι Lebron James δηλώνει ότι σε θεωρεί τον καλύτερο όλων των εποχών και πως θα ήθελε να παίξει υπό τις οδηγίες σου νομίζω δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη για την επιτυχία σου. Επί 22 χρόνια ποτέ δεν ζήτησε τους πιο ακριβούς free agents, δεν βγήκε σκόπιμα τελευταίος για το νούμερο 1 του draft, ούτε έθεσε ανέφικτους οικονομικά στόχους πέρα από τη λογική και τα μπάτζετ, ικανοποιώντας παράλογες απαιτήσεις. Το να θες να βελτιώνεσαι έρχεται πρώτα από όλα μέσα από τη δική σου κινητοποίηση και αυτό-παρακίνηση. Παρόλο που διέθετε ένα καλοστημένο δίκτυο scouting, δεν ήταν λίγες οι φορές που ταξίδεψε ο ίδιος σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου στην αναζήτηση των καλύτερων κομματιών για το ελκυστικό παζλ μπασκετικής νοημοσύνης που διαμόρφωνε και παρουσίαζε κάθε χρόνο. Το να μπορέσεις να πάρεις τον πιο πολύ-διαφημισμένο κολεγιακό παίχτη δεν είναι κάτι το τρομερό. Το να μπορείς να καυχιέσαι ότι ανακάλυψες χρυσό εκεί που οι άλλοι είδαν άνθρακα, είναι κάτι ξεχωριστό.
Το μεγαλύτερο κατόρθωμά του όμως, δεν είναι αμιγώς μπασκετικό. Είναι ο ίδιος ο άνθρωπος Popovich και όλα όσα αυτός πρεσβεύει. Διάφορα βιώματα, καταστάσεις, αντιλήψεις τον έχουν μετατρέψει σε έναν από τους καλύτερους αθλητικούς φιλόσοφους της ζωής. Ποτέ του δεν πίστεψε ότι κάνει κάτι το εξαιρετικά δύσκολο, ποτέ δεν καυχήθηκε για μια μεγάλη νίκη. Ο συνδυασμός καλού μπασκετμπολίστα-σπουδαίου ανθρώπου ήταν πάντοτε υψηλότερος στόχος και ιδανικό. Σεβασμός στις γυναίκες, απέχθεια προς κάθε τι το ρατσιστικό-ξενόφοβο, ίσες ευκαιρίες για όλους ανεξαρτήτου φυλετικής/κοινωνικής καταγωγής, ισορροπημένη πολιτική διακυβέρνηση και απέχθεια προς τη διαφθορά και την απληστία είναι μερικά μόνο από τα μη μπασκετικά θέματα που κατά καιρούς τον έχουν απασχολήσει. Το να έχεις μια κακή ημέρα στο γήπεδο συμβαίνει. Όλοι έχουμε από τέτοιες στο χώρο εργασίας. Το να θες να μειώσεις το αντίθετο φύλο ή να προσβάλεις το διαφορετικό, δεν είναι θέμα επίδοσης. Είναι ζήτημα παιδείας, ήθους και αξιών. Και αυτά στο μυαλό του coach Pop σημαίνουν πολλά περισσότερα από ένα πρωτάθλημα ή έναν τίτλο MVP.
Δε ξέρω και δεν μπορώ να πω αν ο Gregg Popovich αποτελεί με βεβαιότητα τον καλύτερο όλων των εποχών. Πολλοί το λένε ευθαρσώς, άλλοι όχι. Άλλοι υποστηρίζουν ότι το ίδιο το άθλημα και η μετεξέλιξή του σε διαγωνισμό ευφάνταστων και δίχως λογική τριπόντων έχει ξεπεράσει τον ίδιο και την εποχή του. Ίσως να έχουν και δίκιο. Εκείνο όμως που μπορώ να υποστηρίξω με σιγουριά είναι ότι, είτε τον λατρεύεις είτε τον μισείς, ο coach Pop θα βρει τον τρόπο να σε πείσει στο τέλος ότι ο δρόμος που έχει επιλέξει να ακολουθεί, μολονότι πολλές φορές μοναχικός και δύσβατος, είναι που στο τέλος σε κάνει να αγαπήσεις λίγο περισσότερο το μπάσκετ…