Αυτός ο Μάης, σε μας τους Έλληνες της εξόριστης διασποράς, μας ήταν απαραίτητος. Πιο απαραίτητος κι απ′ ότι στους Γάλλους. Εγώ ήμουν εκεί ήδη από το ’67, με μια ταινία προφητική για το επερχόμενο πραξικόπημα. Πράγμα που, χάρη στις αντιχουντικές μας δραστηριότητες, με έφερε σε επαφή με την φοιτητική νεολαία σε πολλές χώρες στη Ευρώπης και κατάλαβα τις βαθύτερες αιτίες ενός ευρύτερου κινήματος που τελικά κατέληξε σε εξέγερση στη Γαλλία, πάντα πρωτοπόρα στις ουμανιστικές επαναστάσεις.
Θυμάμαι τους φοιτητές που ξήλωναν το καλντερίμι σαν να ήταν ανθόκηπος, για να πάρουν τις τετράγωνες πέτρες και να κάνουν τα οδοφράγματα. Οι κάτοικοι του Καρτιέ Λατέν έβγαζαν καρέκλες στα μπαλκόνια και χάζευαν τις οδομαχίες. Και χειροκροτούσαν τους νικητές. Ένα ημερήσιο θέαμα, ή μάλλον ψυχόδραμα.
Παράλληλα, οι φοιτητές έγραφαν καταπληκτικά συνθήματα στους τοίχους που θα μπορούσε να τα είχε γράψει ο Αραγκόν. Τα δε εργαστήρια της Σχολής Καλών Τεχνών γέμισαν την πόλη με αριστουργηματικές αφίσες που τώρα τις κυνηγάνε οι συλλέκτες.
Μερικά από τα ιστορικά συνθήματα:
- Εμπρός του Πανεπιστημίου οι
κλασμένοι!
- Ηδονή χωρίς περιορισμούς!
- Η κουλτούρα είναι σαν την μαρμελάδα, όσο και λίγη να
έχεις τόσο πιο πολύ την απλώνεις
- Σ΄αγαπώ! Ω! Πές μου το με ένα μπουκέτο πέτρες!
- Κάτω από το καλντερίμι είναι η πλαζ!
- Φίλα την αγαπημένη σου χωρίς ν΄αφήνεις το ντουφέκι
σου!
- Σε λίγο, σε λίγο τα γοητευτικά συντρίμμια!
- Αφήστε το ασανσέρ και πάρτε την εξουσία!
- Διακηρύσσω το κράτος της μόνιμης ευτυχίας!
- Η Φαντασία παίρνει την εξουσία!
- Τρέχα σύντροφε, ο παλιός ο κόσμος σ′ έχει πάρει από πίσω!
Και, περίεργο, κανένα από τα συνθήματα δεν ήταν ανορθόγραφο! Με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο είχαμε μάλιστα φτιάξει καρτ ποστάλ με τις αφίσες και τα σλόγκαν στους τοίχους και τις τυπώσαμε σε 80 χιλιάδες αντίτυπα, αλλά τα βιβλιοπωλεία φοβόντουσαν να τις πουλήσουν και τις εγκαταλείψαμε σ΄ένα υπόγειο... Η γυναίκα του όταν την χώρισε θύμωσε και τις έκαψε!
Τριανταεννιάχρονος τότε, παρακολουθούσα τις οδομαχίες από την πλατεία της Εκκλησίας του Σεν Ζερμέν. Μαζί και η Μαργκερίτ Ντυράς γατί μέναμε στην ίδια γειτονιά. Η εικόνα που μου έμεινε από όλη αυτήν την επανάσταση, διότι επανάσταση ήταν, είναι οι ολοήμερες και ζωηρές πολιτικές συζητήσεις στους δρόμους έξω από τη Σορβόνη. Η ανάγκη που είχαν οι νέοι να εκφραστούν σαν να ήταν χρόνια φυλακή.
Να μη νομίζουμε ότι ο Μάης ήταν κάτι το αθώο. Το Γαλλικό Κατεστημένο είχε τρομάξει. Ο Ντεγκώλ εξαφανίστηκε μα μέρα, γιατί πήγε να ετοιμάσει στρατιωτική επέμβαση. Βρήκα μια άγνωστη σε πολλούς μαρτυρία του Λωράν Ντασώ, Αντιπροέδρου του Συγκροτήματος ΜARCEL DASSAULT A.E., δημοσιευμένη στο περιοδικό Challenge (30/4/2008). Δίνω όλα τα στοιχεία για να με πιστέψουν οι αναγνώστες. (Εξάλλου, το υπογραμμίζω, ότι γράφω στις Μαρτυρίες μου, όσο απίθανο και αν μοιάζει, είναι 1.000 % η αλήθεια!).
Το Συγκρότημα Ντασώ περιέχει περί τις 40 εταιρίες, από εργοστάσια αεροπλάνων όπως τα Μirages, μέχρι εκδοτικές εταιρίες και εφημερίδες, όπως το Figaro. O πατέρας του Λωράν, ο Serge Dassault, ήταν Γερουσιαστής. (Κατηγορήθηκε μάλιστα ότι τους αγόραζε τους ψήφους και κινδύνευσε να πάει φυλακή!). Ο παππούς του Λωράν, ο Marcel Dassault, ήταν ο θρυλικός κατασκευαστής αεροπλάνων για τον Γαλλικό στρατό από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ύστερα. Είχε δικό του σινεμά στα Ηλύσια Πεδία για να παίζει τις ταινίες που παρήγαγε ο ίδιος.
«Ήμουν 14 χρονών τότε» – γράφει λοιπόν ο Λωράν Ντασώ στο περιοδικό - «πήγαινα με τη βέσπα μου και με τη φωτογραφική μου μηχανή να δω τις οδομαχίες και ν΄ακούσω τους λόγους στη Σορβόνη. Ο Serge ο πατέρας μου και ο Marcel ο παππούς μου είχαν τρομοκρατηθεί. Μέναμε στο Boulevard Schucet, στο 16ο Διαμέρισμα (το Κολωνάκι του Παρισιού) και βλέπαμε να περνάνε στο δρόμο μας τα φορτηγά με τους αγανακτισμένους εργάτες και τους φοιτητές με τις κόκκινες και μαύρες σημαίες. Την ημέρα που εξαφανίστηκε ο Ντε Γκώλ, ο πατέρας μου είπε στη μητέρα μου να σταματήσει να κλαίει και να ετοιμαστούμε να φύγουμε. Στις 5 το πρωί, ξεκινήσαμε για την ιδιόκτητη βίλα που έχουμε στη Γενεύη. Για μένα ήταν η Απόδραση της Βαρέν. Ένιωθα ντροπή».
(«La Fuite de Varennes» είναι η αποτυχημένη απόδραση του Λουδοβίκου 16ου, το 1791, με σκοπό να συναντήσει στο «εξωτερικό» τις βασιλικές δυνάμεις και να ζητήσει στρατιωτική βοήθεια από την Αυστρία. Τον αναγνώρισαν οι επαναστατημένοι χωρικοί, τον συνέλαβαν και τον γύρισαν πίσω! Στην Λαιμητόμο…).
Αν ο Μάης του 68 είχε το κύρος και τα αποτελέσματα που ακολούθησαν οφείλεται και στη αποδοχή του από μεγαλύτερες ηλικίες και ευρύτερα στρώματα του γαλλικού λαού. Αυτό που άφησε στις μελλοντικές γενιές ήταν κυρίως η ανάγκη αμφισβήτησης της κάθε εξουσίας -της κρατικής, της κομματικής, της τραπεζικής, της συνδικαλιστικής, ακόμα και της πατρικής.
Βέβαια, οι νέοι μεγάλωσαν κάποτε, εντάχθηκαν στην κοινωνία, έπαιρναν τον μισθό τους, πήγαιναν διακοπές. Αλλά αυτή είναι μια φυσική συνέπεια: «Το λουλούδι κάποια στιγμή γερνάει, αλλά οι σπόροι του μένουν και θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν προς τον ουρανό» όπως λέει ο Βοb Mathiews.
Το άρθρο ανανεώθηκε στις 17/5/2020